Reklama
Hiponatremia
Sód pełni bardzo ważną rolę w funkcjonowaniu organizmu każdego człowieka. To od niego zależy m.in. utrzymanie prawidłowej objętości płynu pozakomórkowego, co wiąże się z kolei z utrzymaniem ciśnienia krwi na właściwym poziomie. Jest poza tym gwarantem prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, odpowiadając m.in. za przewodzenie bodźców w komórkach nerwowych, właściwe napięcie mięśniowe i, co się z tym bezpośrednio wiąże, również pobudliwość danej osoby.
U zdrowego człowieka poziom sodu w organizmie waha się na poziomie od 135 do 145 mmol/l. Jeśli spada poniżej dolnej granicy, mamy do czynienia z hiponatremią.
Sprawdź również: Hiperkalcemia - objawy, przyczyny. Jak leczyć? Dieta
Hiponatremia - przyczyny
Powodów, z których dana osoba zapada na hiponatremię jest wiele. Wszystkie są efektem nieprawidłowego przemieszczania się i wydalania wody z organizmu, a co za tym idzie także sodu. Do tych występujących najczęściej należy zaliczyć:
- duży, częsty i długotrwały wysiłek fizyczny, z którym wiąże się nadmierne pocenie, a więc wydalanie wody z organizmu, a wraz z nią różnych istotnych pierwiastków, w tym także sodu;
- utrzymująca się przez długi okres czasu i wycieńczająca organizm biegunka lub też wymioty;
- oparzenia znacznych rozmiarów;
- liczne choroby, z którymi boryka się dana osoba, w tym m.in. niedoczynność tarczycy, niedoczynność kory nadnerczy, niewydolność serca, marskość wątroby, choroby nerek, a także zespół nieadekwatnego wydzielania hormonu antydiuretycznego (SIADH);
- obecność w moczu takich substancji jak m.in. glukoza i mocznik, które z kolei powodują wydzielanie zbyt dużych ilości moczu, a co za tym idzie różnych pierwiastków, w tym także sodu;
- przewodnienie organizmu, zwane inaczej zatruciem wodą polegające na przyjmowaniu bardzo dużych ilości płynów zawierających niewielkie ilości sodu. Przewodnienie organizmu może być konsekwencją różnych zabiegów szpitalnych, w tym np. płukania pęcherza. Borykają się z nim także często uczestnicy maratonów dostarczający do organizmu jednorazowo zbyt duże ilości płynów o niewielkiej zawartości sodu (jest to tzw. hiponatremia maratończyków);
- skutek uboczny długotrwałego przyjmowania lub też przedawkowania niektórych leków moczopędnych, przeciwdepresyjnych oraz przeciwbólowych (czyli tzw. hiponatremia polekowa). Do tego typu schorzeń dochodzi jednak niezbyt często, ponieważ zdecydowana większość obecnych dzisiaj na rynku leków jest przystosowana do długotrwałego ich przyjmowania bez żadnych negatywnych konsekwencji. Hiponatremia polekowa występuje n ogół w połączeniu z innymi, dodatkowymi czynnikami, a nie jako skutek uboczny stosowania leków. Do tych czynników można zaliczyć m.in. wiek danej osoby, a także wysoką temperaturę otoczenia. Na hiponatremię polekową chorują często, w porównaniu z innymi grupami pacjentów, kobiety oraz palacze;
- konsekwencja stosowania diety ubogiej w sód przez długi okres czasu. Do tego typu sytuacji dochodzi jednak niezwykle rzadko, ponieważ sód jest obecnie pierwiastkiem występującym wszechobecnie w pożywieniu.
Reklama
Hiponatremia - objawy
Objawy hiponatremii bywają różne i zależą przede wszystkim od tego, jak duże niedobory sodu występują w danym organizmie oraz w jakim tempie one następowały.
Objawy hiponatremii dzieli się na trzy grupy, w zależności od tego, z którą formą tej choroby mamy do czynienia: łagodną, umiarkowaną czy ciężką:
- hiponatremia łagodna (czyli sód na poziomie 130-135 mmol/l) przebiega, nie dając właściwie żadnych objawów. Chory nie ma więc na ogół pojęcia, że cokolwiek mu dolega;
- hiponatremia umiarkowana (czyli sód na poziomie 120-130 mmol/l) ma już pewne widoczne objawy, ale nie są one charakterystyczne wyłącznie dla tej dolegliwości. Łatwo więc przypisać je także innym schorzeniom. Do objawów tych zalicza się m..in.: ogólne i utrzymujące się systematycznie osłabienie i zmęczenie, zawroty i bóle głowy, nudności, problemy ze skupieniem uwagi oraz drażliwość;
- hiponatremia ciężka (czyli sód na poziomie 110-120 mmol/l) objawia się z kolei w postaci zaburzeń świadomości i orientacji, nudności i wymiotów, jak również drżenia i kurczów mięśni. Kiedy poziom sodu spada poniżej 110 mmol/l stanowi bardzo poważne zagrożenia dla życia danej osoby. Dzieje się tak dlatego, ponieważ dochodzi do obrzęku mózgu, problemów z oddychaniem, drgawek i śpiączki, a w skrajnych przypadkach niestety także do śmierci.
Czytaj także: Rola składników mineralnych w organizmie człowieka - makroelementy
Hiponatremia - leczenie
By potwierdzić, że dana osoba cierpi na hiponatremię należy wykonać badanie krwi, sprawdzając w niej poziom sodu. Dla pełnego obrazu warto uzupełnić morfologię krwi o badanie moczu.
Leczenie hiponatremii odbywa się poprzez uzupełnienie braków sodu w organizmie. To wyrównywanie niedoboru tego pierwiastka musi odbywać się jednak pod ścisłą obserwacją i kontrolą lekarza. Wpływ na uzupełnianie sodu ma m.in. to, jak dużej ilości pierwiastka brakuje w danym organizmie dla jego właściwego funkcjonowania oraz okres czasu, przez który choroba się utrzymywała. Proces ten nie może odbywać się zbyt szybko, ponieważ wówczas może dojść do stanowiących zagrożenie dla życia danej osoby powikłań w postaci mielinozy środkowej mostu powodującej uszkodzenia osłonek mielinowych włókien nerwowych w mózgu. Aż 50 procent takich przypadków kończy się śmiercią pacjenta. Często zdarza się, przede wszystkim na początkowym etapie leczenia, że lekarz zaleca odstawienie lub też ograniczenie spożywania płynów.
Jeśli nie mamy do czynienia ze skrajnymi przypadkami hiponatremii, wyrównywanie sodu odbywa się zazwyczaj poprzez pożywienie. W takich sytuacjach należy mieć jednak na uwadze, że, zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), nie powinno się przyjmować sodu w dawkach większych niż 5g dziennie. Dostarczanie sodu w większych ilościach niesie za sobą także negatywne konsekwencje w postaci wystąpienia nadciśnienia tętniczego. U osób cierpiących jednocześnie na hiponatremię oraz nadciśnienie zaleca się przyjmowanie specjalnych płynów elektrolitowych, które są do nabycia w aptekach lub też sód jest im podawany w dożylnych preparatach.
