Odwodnienie to stan, w którym z organizmu wydalane jest więcej wody niż dostarczane. Organizm traci wodę wraz z cennymi dla organizmu elektrolitami, niezbędnymi do prawidłowego funkcjonowania. Odpowiednie nawodnienie jest bardzo ważne, gdyż ciało ludzkie składa się w 60-70 % z wody, a jej niedobory mają poważne konsekwencje zdrowotne.
Wyróżnia się trzy rodzaje odwodnienia:
- Odwodnienie hipertoniczne – większa utrata wody niż elektrolitów
- Odwodnienie hipotoniczne – większa utrata elektrolitów niż wody
- Odwodnienie izotoniczne – utrata wody i elektrolitów na tym samym poziomie
Reklama
Odwodnienie organizmu – przyczyny
Odwodnienie spowodowane jest nadmierną utratą wody i brakiem jej ponownego uzupełnienia. Jako stan odwodnienia określa się już 1,5 % ubytek, natomiast człowiek odczuwa pragnienie gdy nawodnienie jest na poziomie około 1-2 %.
Najczęstsze przyczyny odwodnienia to:
- biegunka,
- wymioty,
- upalna pogoda,
- gorączka,
- wzmożony wysiłek fizyczny,
- utrudniona podaż płynów ze względu na choroby współtowarzyszące np. chorobę Parkinsona.
W każdym z tych przypadków niezbędne jest sukcesywne uzupełnianie płynów, aby nie dopuścić do odwodnienia. Jest to szczególnie ważne u dzieci i osób starszych.
Zobacz też: Helicobacter pylori – czym jest? Objawy, leczenie, test
Objawy odwodnienia – jak rozpoznać odwodnienie?
Oznaki odwodnienia są łatwe do rozpoznania. Rozpoczynają się od wzmożonego pragnienia i zmniejszonej ilości moczu.
Kolejne symptomy odwodnienia to:
- suchość śluzówki,
- sucha skóra,
- brak apetytu,
- senność,
- bolesne zaparcia,
- ciągłe zmęczenie,
- podwyższone ciśnienie,
- problemy ze wzrokiem,
- spadek masy ciała.
Jak rozpoznać odwodnienie u dziecka? Widoczne objawy odwodnienia u niemowlaka to zapadające się ciemiączko i gałki oczne, natomiast objawy odwodnienia u dziecka starszego to przede wszystkim rozdrażnienie (zmiana zachowania), suchość śluzówki i rzadkie oddawanie moczu.
Reklama
Skutki odwodnienia organizmu
Długotrwałe odwodnienie niesie za sobą poważne konsekwencje zdrowotne, a w skrajnych wypadkach może doprowadzić nawet do śmierci. Szczególnie niebezpieczne jest odwodnienie organizmu u osób starszych i dzieci.
Oprócz złego samopoczucia, problemów ze wzrokiem i bolesnych zaparć odwodnienie organizmu zaburza pracę nerek. Niedostateczna ilość wody sprawia, że nie toksyny nie są odpowiednio wydalane, co często prowadzi to zapalenia pęcherza.
Zbyt mała ilość wody wpływa również na zagęszczenie krwi, co finalnie może spowodować nawet zawał serca.
Ludzki organizm jest w stanie wytrzymać bez wody od 4 do 7 dni. W tym czasie stopniowo pogarsza się samopoczucie, opadają siły i osłabia się odporność. Ostatnim etapem jest utrata świadomości, uszkodzenie narządów wewnętrznych i śmierć.
Odwodnienie u dziecka
Odwodnienie u dziecka najczęściej spowodowane jest biegunką i wymiotami wywołanymi przez nieprawidłowości i infekcje układu pokarmowego. Dodatkowo często tym objawom towarzyszy gorączka, która także wpływa na utratę płynów.
Odwodnienie dziecka określa się według trzech następujących stopni:
- Lekkie odwodnienie – masa ciała spada o około 1 %. Można zaobserwować wzmożone pragnienie, a także suchość śluzówki.
- Umiarkowane odwodnienie – masa ciała spada o około 5 %. Występują następujące objawy: zmniejszone wydalanie moczu, apatia, spadek elastyczności skóry, wydłużony nawrót kapilarny.
- Ciężkie odwodnienie – masa ciała spada o ponad 10 %. Dziecko ma przyśpieszony oddech, spada ciśnienie, następuje zatrzymanie moczu.
Odwodnienie u dzieci jest bardzo niebezpieczne, szczególnie gdy występuje odwodnienie u niemowlaka. W skrajnych przypadkach może prowadzić do poważnych powikłań, a nawet do śmierci. Dlatego też niezbędna jest szybka reakcja – wizyta u lekarza, który wskaże odpowiednie leczenie.
Zobacz też: Czarny stolec - co oznacza w ciąży i po alkoholu? Leczenie
Reklama
Odwodnienie w ciąży
Odpowiednie nawodnienie w ciąży jest niezwykle ważne, gdyż metabolizm przyszłej mamy znacznie przyśpiesza i szybciej wydala płyny z organizmu. Częste wymioty i oddawanie moczu również przyczyniają się do odwodnienia.
Ważnym powodem jest także na dojrzewanie dziecka w środowisku wodnym. Potrzebuje ono wody do prawidłowej budowy tkanek i narządów.
Przyszła mama powinna spożywać około 3 litrów wody, najlepiej wody mineralnej niegazowanej. Niedostateczna ilość wody może skutkować bolesnymi zaparciami, drętwieniem kończyn, skurczami łydek, a przy znacznym braku płynów wadami płodu.
Odwodnienie organizmu - co robić?
Co na odwodnienie? – to bardzo częste pytanie. Najważniejsze jest zatrzymanie utraty wody – biegunki i wymiotów. Kolejnym etapem jest stopniowe nawadnianie. Z reguły płyny dostarczane są doustnie, jednak w poważniejszych przypadkach może być zastosowane nawadnianie dożylne.
W przypadku odwodnienia hipertonicznego podaje się glukozę, natomiast przy odwodnieniu hipotonicznym stosuje się sól fizjologiczną.
Kluczowe w leczeniu odwodnienia jest po prostu jego zapobieganie. Dorosły człowiek powinien spożywać od 1,5 - 2 litrów wody dziennie, kobiety w ciąży i karmiące piersią około 3 litrów dziennie.
