Szczawiany wapnia to organiczne substancje chemiczne, które naturalnie występują w wielu roślinach i produktach stanowiących podstawę naszej diety. Znajdziemy je m.in.:
- w szczawiu
- rabarbarze
- burakach
- szparagach
- papryce
- pszenicy
- ciemnych winogronach
- kawie
- herbacie
- kakao
- ciemnym piwie.
Szczawiany wapnia trafiają do organizmu człowieka wraz z jedzeniem. 2/3 szczawianów wydalanych w moczu pochodzi z przemian w wątrobie różnych substancji (np. witaminy C), 1/3 pochodzi z przewodu pokarmowego.
Jak powstają szczawiany wapnia w moczu?
Pojedyncze szczawiany wapnia w moczu nie są niczym groźnym, bo stanowią naturalny składnik osadu moczu (norma szczawianów to 10–35 mg na dobę). Jeśli jednak nadmierna ich ilość połączona jest z bólami brzucha, okolic lędźwiowych i krwiomoczem, może to świadczyć o kamicy nerkowej lub złogach zlokalizowanych w innych częściach układu moczowego.
Zobacz wideo: Badanie krwi i moczu - kiedy wykonać?
Szczawiany wapnia krystalizują się częściej w zagęszczonym moczu, dlatego chorzy z podejrzeniem kamicy moczowej muszą wypijać duże ilości płynów. Do krystalizacji dochodzi częściej, gdy:
- mocz ma kwaśne pH
- występuje w nim magnez, wapń, cytryniany lub mukopolisacharydy.
Częściej kłopoty z licznymi kryształami szczawianu wapnia mają osoby o takich predyspozycjach genetycznych, chorujący na nawracające infekcje dróg moczowych oraz osoby preferujące dietę bogatą w szczawiany. Zbyt dużo kryształków szczawianu i kamica szczawianowo-wapniowa występuje także przy w chorobach zapalnych jelit, przy diecie zbyt bogatej w witaminę C i jednoczesnym niedoborze witaminy B6, po resekcji jelit i przy chorobie Leśniowskiego-Crohna.
Sprawdź też: Co tkwi w kropli moczu?
Szczawiany wapnia w moczu - objawy
Początkowo złogi, które tworzą się przy nadmiernym wydalaniu szczawianów wapnia mogą nie dawać żadnych niepokojących objawów. Dopiero gdy kamienie powiększają się i przemieszczają w drogach moczowych, może dojść do kolki nerkowej objawiającej się silnym bólem, gorączką, a nawet wymiotami. Gdy mocz jest ciemnego, brunatnego koloru, a w wynikach badań występuje podwyższone stężenie kryształków szczawianu wapnia, chory może mieć stan zapalny nerek.
- Ważne badanie moczu. Sprawdź, co oznacza bilirubina w moczu
Szczawiany wapnia w moczu w ciąży
Szczawiany wapnia mogą pojawić się w wynikach badania moczu u każdej ciężarnej kobiety. W większości przypadków są fizjologicznym zjawiskiem i nie wymagają leczenia. Zawsze jednak wyniki powinien zobaczyć lekarz, bo każda nieleczona infekcja układu moczowego może stanowić zagrożenie dla zdrowia dziecka. Lekarz może profilaktycznie zalecić picie większej ilości wody i przyjmowanie preparatów żurawinowych, które zapobiegają wytrącaniu się kryształków szczawianu wapnia. Okazuje się, że żurawina, która sama jest bogata w szczawiany wapnia potrafi aż o 30 procent obniżyć wydalanie szczawianów wraz z moczem (codziennie trzeba wypijać 500 ml soku).
Czasem mimo profilaktyki u ciężarnej tworzą się jednak złogi i dochodzi do kamicy moczowej, objawy najczęściej występują w II i III trymestrze ciąży.
Szczawiany wapnia w moczu u dziecka
Liczne szczawiany wapnia w moczu dziecka mogą być oznaką hiperoksalurii. Gdy nadmierna produkcja szczawianów wynika z wady genetycznej, mówimy o hiperoksalurii pierwotnej. Częściej występuje jednak hiperoksaluria wtórna, która ma związek z nadmiarem szczawianów w diecie, chorobami jelit. W jej trakcie zbyt dużo szczawianów jest wchłanianych z przewodu pokarmowego dziecka.
Czytaj też:
