Badanie moczu – wyniki, ciężar właściwy. Ile moczu do badania?

Badanie moczu jest niemal tak samo popularne, jak morfologia. Pomimo swej niskiej ceny może wykryć wiele dolegliwości, ponieważ pokazuje stan nerek czy dróg moczowych. Co jeszcze pokazuje? Które wyniki powinny zacząć niepokoić?

Badanie ogólne moczu najczęściej wykonuje się w celu rozpoznania dolegliwości ze strony:

• dróg moczowych (m.in. kamica),
• nerek (zapalenie nerek – kłębuszkowe, śródmiąższowe),
• chorób cywilizacyjnych (nadciśnienie, cukrzyca, otyłość),
• chorób układowych (np. skrobiawica).

Oczywiście badanie moczu należy wykonywać także profilaktycznie, najlepiej raz w roku.

Badanie moczu

Przed badaniem moczu należy przez minimum 12 godzin nie jeść, a także nie pić (jedynie woda jest dozwolona).

Jednym z rodzajów badań moczu jest posiew moczu. Kiedy i po co się go wykonuje? To badanie tzw. bakteriologiczne, którego polega na przeniesieniu próbki moczu na dedykowane do tego podłoże hodowlane. Jego skład umożliwia wzrost oraz namnażanie się bakterii. Liczne bakterie w moczu (bakteriomocz) może świadczyć o zakażeniu dróg moczowych. Może to się wiązać z bólem podczas oddawania moczu, a także częstym parciem na pęcherz. Za stan nieprawidłowy uznaje się sytuację, gdy liczba jednego typu bakterii przekracza 100 tys. na 1 ml moczu u osoby z dolegliwościami.

pH moczu

Jakie powinno być prawidłowe pH moczu? Zgodnie ze skalą kwasowości-zasadowości, ph moczu 7 oznacza odczyn neutralny. Natomiast przyjmuje się, że prawidłowe ph moczu powinno wynosić około 6,5. Odczyn ph moczu u osób zdrowych może bowiem być lekko kwaśny.

Wysokie pH moczu może oznaczać:

• infekcji bakteryjnej dróg moczowo-płciowych
• nadczynności przytarczyc,
• hiperkaliemię, czyli nadmiar potasu w organizmie
• choroby nerek,
• astmy.

Jednym z parametrów jest ciężar właściwy moczu, który sprawdza się, aby ocenić pracę nerek oraz uprawdopodobnić podejrzenie cukrzycy. Niski ciężar właściwy moczu będzie świadczyć o tym, że grozi nam niewydolność nerek, podwyższony ciężar właściwy moczu jest jednym z objawów odwodnienia.

Wyniki badania moczu

Jak interpretować wyniki badania moczu?  Co oznaczają poszczególne parametry?

1. Ketony w moczu (ketonuria) – może mieć związek z cukrzycą typu 1, alkoholizmem, skrajnym niedożywieniem lub ekstremalnym wysiłkiem fizycznym. Ketonuria pojawiają się, gdy organizm czerpie energię ze spalania tłuszczu zamiast z glukozy. Charakterystycznym objawem ketonurii jest nadmierne pragnienie i częste oddawanie moczu.
2. Azotyny w moczu - wskazują na obecność bakterii i infekcji, w tym między innymi na zakażenie układu moczowego. Azotyny w moczu dodatnie często występują też u starszych osób, kobiet po menopauzie, u których zanika ilość estrogenów oraz mężczyzn po 60. roku życia.
3. Nabłonki płaskie w moczu – zakłada się, że w wynikach badania osadu moczu normą jest występowanie 3-5 nabłonków płaskich widzianych w polu widzenia mikroskopu. Dość liczne nabłonki płaskie w moczu mogą wystąpić także u kobiet przed menstruacją i u przyszłych mam w pierwszym trymestrze ciąży i nie są powodem do zmartwień.
4. Urobilinogen w moczu - zbyt wysoki poziom urobilinogenu może oznaczać anemię hemolityczną, zapalenie lub marskość wątroby, a zbyt niski może świadczyć o chorobach dróg żółciowych.
5. Kreatynina w moczu - wzrost stężenia kreatyniny wskazuje na uszkodzenie ich funkcji wydalniczych.. Dzięki temu możliwe jest wykrycie m.in. ostrej bądź przewlekłej niewydolności tych narządów.

Ile moczu do badania?

Jak prawidłowo pobrać mocz do badania? Ważne jest przestrzeganie kilku zasad po to, by próbka moczu nie została zanieczyszczona. Przede wszystkim trzeba starannie umyć okolicę zewnętrznego ujścia cewki moczowej (najlepiej wodą z mydłem lub opcjonalnie płynem do higieny intymnej). W przypadku kobiet powinno się delikatnie rozchylić zewnętrzne wargi sromowe, a okolicę ujścia cewki moczowej przemywać od przodu do tyłu. Jeśli chodzi o mężczyzn należy odciągnąć napletek.

Ile moczu do badania? Pobiera się go z środkowego strumienia moczu, a do naczynia należy oddać ok. 20 ml. Co ważne, nie zaleca się wykonywania badania tuż przed miesiączką lub w trakcie jej trwania – chyba że lekarz zaleci inaczej.