Czarny plastik w przyborach kuchennych. Sprawdź, dlaczego lepiej go unikać ❗
Czarny plastik w przyborach kuchennych. Sprawdź, dlaczego lepiej go unikać ❗
Czarny plastik w przyborach kuchennych. Sprawdź, dlaczego lepiej go unikać ❗

Badanie przesączania kłębuszkowego nerek - na czym polega badanie GFR?

Badanie GFR to analiza przesączania kłębuszkowego. Dzięki niemu można ocenić funkcjonowanie nerek. Zwykle lekarz zleca wykonanie GFR kiedy podejrzewa choroby nerek oraz inne nieprawidłowości, najczęściej mające związek z ich pracą. Jak przedstawiają się normy dla tego wskaźnika i jak odbierać wynik tego badania?
Stetoskop i modele nerek
źrodło:123RF
W skrócie
  • GFR czyli wskaźnik filtracji kłębuszkowej jest miarą poziomu sprawności nerek. Jest to najlepszy sposób oceny pracy nerek człowieka, ponieważ pozwala wykryć wszelkie nieprawidłowości tego narządu i ewentualne choroby.
  • Filtracja (przesączanie) kłębuszkowe to proces polegający na filtracji przez wszystkie czynne kłębuszki obu nerek, przepływającej przez nerki krwi. Prawidłową normą jest to około 10% objętości krwi przepływającej przez nerki.
  • Wynik GFR interpretuje lekarz (korzysta głównie ze specjalnego wzoru MDRD) lub sam pacjent przy użyciu i internetowych kalkulatorów GFR. Jeśli pojawią się jakiekolwiek wątpliwości należy skonsultować się z lekarzem.
SPRAWDŹ TEŻ: Klirens kreatyniny przy badaniu nerek - wyniki i normy
Spis treści

Co to jest GFR?

GRF (lub eGFR) to skrót od pierwszych liter określenia: glomerular filtration rate (eGFR - estimated glomerular filtration rate). Opisuje on filtrację kłębuszkową w stosunku całego organizmu człowieka.  Sprawdzanie tego parametru określane jest też jako przesączanie kłębuszkowe. Jest to wskaźnik, który szacuje jaka ilość krwi została przefiltrowana przez nerki.

Nerki to bardzo ważny narząd, który pełni w organizmie przede wszystkim funkcje wydalnicze, oczyszczające ustrój, czyli filtrujące (usuwa wraz z moczem niepotrzebne i szkodliwe substancje). Jednak mają one także wpływ na funkcjonowanie innych narządów i układów w ciele człowieka, m.in. regulują ciśnienie krwi i objętość płynów ustrojowych, a także gospodarkę kwasowo-zasadową. 

Badanie poziomu GFR ma na celu ocenę tego jak pracują nerki u pacjenta. Wyniki zawsze rozpatruje się indywidualnie, według specjalnego wzoru.

Jeśli lekarz podejrzewa u pacjenta problemy z nerkami, czy nawet choroby nerek, najczęściej zleca wykonanie badania GRF. Wykonuje się je również po to, by zaordynować właściwy sposób leczenia.

Reklama

Wskazania do badania GFR

Badanie GFR wykonuje się wówczas kiedy zachodzi podejrzenie nieprawidłowego funkcjonowania nerek, występowania schorzeń związanych z nerkami oraz istnieje potrzeba opracowania najlepszej ścieżki leczniczej (dobranie leków oraz dawki) do danej choroby nefrologicznej. 

W jakich przypadkach wiadomo, że należy przeanalizować GFR? Badanie tego współczynnika powinno się wykonać kiedy pojawią się objawy mogące sugerować choroby nerek. Należą do nich w szczególności takie symptomy jak m.in.:

  • obrzęki (najczęściej na twarzy, ale też wokół nadgarstków i w innych częściach ciała), 
  • świąd skóry, 
  • przyciemnienie powłok skórnych. 

Ponadto dochodzą do tego oznaki płynące z układu moczowego, takie jak mniejsza ilość oddawanego moczu, wzmożona częstotliwość wizyt w toalecie, uczucie pieczenia podczas mikcji, krew w moczu, a nawet krwiomocz. Ponadto mocz może się pienić i brązowieć.

Innymi objawami schorzeń pochodzących od nerek są:

  • nadciśnienie tętnicze,
  • ciągłe zmęczenie,
  • osłabienie,
  • bóle głowy i bóle lędźwiowe promieniujące do boków, pachwin, czy organów płciowych.

Chorzy na nerki mogą także odczuwać problemy z koncentracją, brak apetytu, kłopoty ze snem, skurcze mięśni oraz cierpieć z powodu nudności i wymiotów. 

Reklama

Badanie poziomu GFR z krwi i moczu - na czym polega?

Jak przebiega badanie GFR? Ta analiza obejmuje badanie krwi i moczu.GFR pobiera się z żyły ze zgięcia łokciowego. W dniu wykonywania badania nie powinno się pić herbaty, ani kawy. Wynik GFR musi też uwzględniać:

  • wiek, 
  • płeć,
  • rasę,
  • masę ciała pacjenta. 

Dodatkowo należy zebrać mocz do probówki. Ta zbiórka moczu powinna być dobowa (24-godzinna). 

Jak oblicza się poziomu GFR?

Badanie przesączania kłębuszkowego przebiega w ten sposób dlatego, że wskaźnik GFR wylicza się na podstawie stężenia kreatyniny znajdującej się w surowicy krwi oraz w moczu, a której wahania zmieniają się w ciągu doby.

Stosunek poziomu kreatyniny bytującej we krwi do tej mieszczącej się w moczu daje odpowiedź na pytanie czy nerki działają prawidłowo. 

Przeciwwskazania do badania GFR

Nie istnieją szczególne przeciwwskazania do wykonania badania, nie są znane także skutki uboczne przeprowadzenia tej analizy, poza typowymi dolegliwościami, które mogą wystąpić po każdym pobraniu krwi z żyły, takimi jak siniak, krwiak, czasowa bolesność w miejscu wkłucia.

Reklama

Jakie są normy badania GFR?

Jak wygląda prawidłowy GFR? Norma dla tego wskaźnika powinna być ustalana indywidualnie dla danego pacjenta. Z reguły jednak ocenia się, że wynik oscylujący wokół 90 ml/min/1,73 m² jest zadowalający (dla kobiet: maksymalnie do 120 ml/min/1,73 m²; dla mężczyzn do 130 ml/min/1,73 m²).

Wartości między 60 a 89 ml/min/1,73 m² mogą świadczyć o upośledzeniu czynności nerek, jednak taki wynik powinien zinterpretować lekarz w oparciu o inne wyniki badań oraz dane dotyczące konkretnej osoby. 

GFR we krwi plasujący się poniżej 60 ml/min/1,73 m² zazwyczaj oznacza upośledzenie pracy nerek. Natomiast wynik poniżej 30 ml/min/1,73 m² może wskazywać na poważną niewydolność nerek

Dzięki badaniu klirensu kreatyniny, jak zastępczo określa się GFR, można określić w jakim stadium choroby nerek znajduje się pacjent. Wyróżnia się pięć takich faz:

  • choroba nerek z wynikiem prawidłowym,
  • wczesna postać przewlekłej niewydolności nerek,
  • umiarkowana niewydolność nerek
  • ciężka przewlekła niewydolność nerek,
  • schyłkowa przewlekła niewydolność nerek (mocznica).

Reklama

Interpretacja wyników GFR - jak odczytywać wynik badania?

Odczytywanie wyniku badania GFR ułatwia kalkulator GFR. To „narzędzie”, dzięki któremu można wyliczyć poziom GFR, a zatem przekonać się o stanie nerek. 

Obliczanie GFR jest czynnością, która leży po stronie lekarza (medyk najczęściej korzysta ze specjalnego wzoru MDRD, dla którego najważniejszym parametrem jest stężenie kreatyniny w surowicy krwi, ale podaje się tutaj także masę ciała, wiek, płeć i rasę pacjenta), czy też laboratorium wykonującego badanie.

Można jednak znaleźć w Internecie strony, na których znajdują się przeliczniki, gdzie wpisuje się znane dane, a witryna podaje gotowy wynik. Wątpliwości interpretacyjne powinno się konsultować z lekarzem.

Za niski poziom GFR może oznaczać, poza wymienionymi wcześniej schorzeniami, zastoinową niewydolność serca, niedrożność w obrębie nerki, czy infekcję dróg moczowych. Za wysokie stężenie GFR może natomiast wynikać m.in. z cukrzycy, ciąży, ale też spożywania dużej ilości mięsa.

Na wynik badania GFR wpływ ma także intensywna aktywność fizyczna oraz niektóre leki (np. antybiotyki, cymetydynę, czy diuretyki).

Reklama

Cena badania GFR

Badanie GFR można wykonać w każdym punkcie laboratoriów medycznych. Krew pobiera się między godz. 7.00-10.00, wskazane jest aby pacjent był na czczo, a ostatni posiłek był spożyty nie później niż o godz. 18 poprzedniego dnia. Nie zaleca się też wysiłku fizycznego. 

Badanie GFR na NFZ wykonuje się na podstawie skierowania lekarza pierwszego kontaktu lub lekarza prowadzącego, badania można wykonać też prywatnie w prywatnych punktach pobrań. Ile kosztuje badanie gfr? Cena waha się od 7 do 15 zł.

Czytaj również

Bibliografia

  • Więcek Andrzej, Nieszporek Teresa, Choroby nerek. Kompendium, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2019
  • Giordan Andre, Pracowite nerki, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2018
  • Kazimierz Ciechanowski, Ocena czynności nerek, Wielka Interna – Nefrologia, wyd. Medical Tribune, https://podyplomie.pl/wiedza/wielka-interna/1129,ocena-czynnosci-nerek (dostęp 29.07.2021)
  • Michał Myśliwiec, Przewlekła choroba nerek, Interna Szczeklika 2019, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków 2019, s. 1561-1571
  • GFR (Glomerular Filtration rate), National Kidney Foundation, https://www.kidney.org/sites/default/files/docs/11-10-1813_abe_patbro_gfr_b.pdf (dostęp 29.07.2021)
Olga Tomaszewska
Artykuł napisany przez
Olga Tomaszewska
Dyplom dziennikarza zdobyła w 2009 roku, a od 2005 r. nieprzerwanie pisze i redaguje. Pracowała dla „Mojego Miasta Pabianice”, jako dziennikarz, redaktor, zastępca redaktora naczelnego i PR-owiec, współpracowała z „Nowym Życiem Pabianic" i licznymi portalami o tematyce zdrowotnej, tworząc dla tych podmiotów artykuły. Jej konikiem jest tworzenie treści z zakresu profilaktyki zdrowia, szeroko pojętej psychologii oraz pediatrii. Jeśli nie pisze, wygina się na macie ćwicząc hatha jogę jako nauczyciel i dozgonny uczeń.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Badania krwi
Posiew krwi - tlenowy i beztlenowy. Ile się czeka na wyniki?
Posiew krwi przeprowadzany w labolatorium
AST (aminotransferaza asparaginianowa) - badanie krwi przy diagnostyce wątroby. Co oznacza wynik?
Próbka krwi do badania poziomu AST
Rozrzedzanie krwi - co może pomóc? Dieta, leki i naturalne sposoby
Produkty rozrzedzające krew
Podobne artykuły
Próba krwi do badania poziomu ferretyny
Jaka jest norma ferrytyny - co oznacza nadmiar i niedobór?
Wizualizacja płytek krwi
Morfologia MPV - co znaczny za niskie lub za wysokie MPV? Jaka jest norma?
Badanie poziomu IGE całkowitego
IgE całkowite: jaka jest norma? Co oznacza wysokie IgE, a co niskie?
Próba krwi do badania poziomu ALT
Badanie ALT - diagnozowanie uszkodzeń wątroby. Norma wyników
Kleszcz na skórze człowieka
Western Blot skutecznym testem na boreliozę? Sprawdź, ile się czeka na wynik i jak go interpretować

Reklama


Sonda
Sonda redakcyjna
Jakie funkcje Twojego CGM są dla Ciebie najważniejsze?
Touchcare CGM