Dla Ciebie, na zdrowie!

Kreatynina - co to takiego i kiedy zbadać jej poziom? Jak odczytać wyniki?

Badanie kreatyniny najczęściej zlecane jest w celu zbadania pracy nerek - wzrost stężenia tego związku organicznego wskazuje na uszkodzenie ich funkcji wydalniczych. Dzięki badaniu kreatyniny możliwe jest wykrycie ostrej bądź przewlekłej niewydolności nerek oraz wielu innych schorzeń tych narządów. Kiedy wykonać badanie kreatyniny i jak odczytać jego wynik?
Osoba w czasie badania na zawartość kreatyniny w nerkach
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Kreatynina to przede wszystkim produkt uboczny metabolizmu mięśni. Niewielkie ilości tego związku produkują również nerki, dlatego jej podwyższony poziom może świadczyć o ich niewydolności.
  • Badanie kreatyniny zwykle wykonuje się kontrolnie lub w przypadku przyjmowania niektórych leków. Kontrola poziomu kreatyniny jest też konieczna przed zabiegami chirurgicznymi i badaniami wymagającymi podania kontrastu.
  • Niski poziom kreatyniny świadczy o prawidłowej pracy nerek. Podwyższona kreatynina może sygnalizować ostre lub przewlekłe schorzenia nerek, odwodnienie, zatrucie nerek czy niedrożność dróg moczowych,
SPRAWDŹ TEŻ: Biochemia krwi (badanie biochemiczne) - interpretacja wyników i normy
Spis treści

Reklama

Co to jest kreatynina?

Kreatynina jest związkiem organicznym, który powstaje jako produkt uboczny metabolizmu mięśni. Jej poziom zależy od budowy ciała – ilości mięśni, a także od wieku i płci. Kreatynina trafia do krwioobiegu, ale po filtracji przez nerki nie jest wchłaniana do organizmu. Dodatkowo niewielkie jej ilości wydzielają same nerki, dlatego sprawdzenie stężenia związku we krwi jest skutecznym sposobem na badanie ich wydolności.

Badanie kreatyniny – kiedy należy wykonać?

Badanie kreatyniny jest podstawowym badaniem wykrywającym nieprawidłowości działania nerek. Wykonuje się je kontrolnie oraz w przypadku zagrożenia uszkodzenia ich przez toksyny i leki. Oprócz tego badanie jest niezbędne w przypadku:

  • dializoterapii i przeszczepu nerki - aby monitorować postępy leczenia;
  • rezonansu magnetycznego z użyciem kontrastu - podawany kontrast znacznie obciąża nerki. Jeśli praca nerek nie będzie wystarczająca wykonanie badania może okazać się niemożliwe;
  • tomografii komputerowej z podaniem kontrastu - tym przypadku ryzyko uszkodzenia nerek jest równie niebezpieczne.
  • koronarografii - badania, które wykonywane jest u osób z chorobą niedokrwienną serca lub w przebiegu zawału. Polega na podaniu kontrastu, który uwidacznia tętnice wieńcowe doprowadzające krew do mięśnia sercowego;
  • arteriografii - podobnie jak koronarografia polega na  podaniu kontrastu, który wypełnia tętnice i naczynia krwionośne, przez co stają się widoczne;
  • ciężkiej niewydolności innych narządów - aby wykluczyć dodatkowe uszkodzenie nerek;
  • zabiegu chirurgicznego - badanie przeprowadzane jest rutynowo.

Reklama

Badanie kreatyniny – jak wygląda badanie?

Badanie kreatyniny jest bliźniaczo podobne do klasycznej morfologii. Wykonuje się je na czczo, więc badany nie powinien jeść przez ok. 8 godzin przed pobraniem krwi. Przed wyjściem z domu warto wypić szklankę wody, aby zmniejszyć ryzyku nieprawdziwego wyniku, a także ułatwić pobór krwi. Wskazane jest wykonywanie badania w godzinach rannych.

Bardzo ważne jest, aby dzień przed wykonaniem badania nie narażać organizmu na bardzo duży wysiłek (np. wyczerpujący trening), ponieważ wzmożona praca mięśni może wpłynąć na przekłamanie wyniku.

Poziom kreatyniny - jaka jest norma?

Wyniki badania mogą nieznacznie różnić się od siebie ze względu na wykorzystaną technikę badania lub sprzęt laboratoryjny. Jednak jako normę przyjmuje się 0,6-1,3 mg/dl. Należy pamiętać, że każdy wynik badania powinien być skonsultowany ze specjalistą.

Reklama

Podwyższona kreatynina – co oznacza?

Podwyższony lub wysoki poziom kreatyniny może wskazywać na:

  • przewlekłą chorobę nerek, jeśli nieprawidłowe wyniki utrzymują się minimum przez 3 miesiące;
  • ostrą niewydolność nerek, jeżeli poziom kreatyniny wzrósł o ponad połowę;
    w odniesieniu do poprzedniego wyniku badań lub o 0.3 mg/dl w ciągu 48 godzin.
  • ostre niedokrwienie nerek w wyniku wstrząsu septycznego, krwotocznego kardiogennego lub anafilaktycznego;
  • uszkodzenie miąższu nerek w zapaleniach pierwotnych i wtórnych kłębuszkowych oraz  cewkowo-śródmiąższowych, a także w zespołach: hemolityczno-mocznicowym i  rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego;
  • odwodnienie wynikające w ostrych biegunek i wymiotów;
  • zatrucie toksyczne nerek lekami i metalami ciężkimi;
  • niedrożność dróg moczowych wywołaną kamicą, skrzepami krwi lub prostatą.

Wykonanie badania kreatyniny pozwala na obliczenie eGFR, czyli wskaźnika przesączania kłębuszkowego. Jest ono niezbędne do zbadania pracy nerek u osób starszych i o niskiej masie mięśniowej.

Niska kreatynina – czy powinna niepokoić?

Niski poziom kreatyniny nie jest powodem do niepokoju, gdyż świadczy o prawidłowej pracy nerek. Jednak warto przynajmniej raz w roku wykonać rutynowe badania, aby monitorować swój stan zdrowia. Należy pamiętać, że większość chorób wykrytych we wczesnym stadium dają zdecydowanie większe szanse na całkowite wyleczenie.

Badanie kreatyniny – cena

Badanie jest wykonywane w ramach leczenia NFZ, wiec można je wykonać bezpłatnie na podstawie skierowania od lekarza. Natomiast w prywatnych laboratoriach koszt badania wacha się od 6-10 zł, a na wynik czeka się ok 1-2 dni roboczych.

Czytaj również

Bibliografia

  • Fic, M., & Kaplewska, M. Kreatynina na wyciągnięcie ręki. Nauki Przyrodnicze i Medyczne: Żywienie, sport oraz zdrowie, 8.
  • Wolska, B. (2013). Koronografia i angioplastyka w nakłucia tętnicy promieniowej i tętnicy udowej.
  • Król, E., & Rutkowski, B. (2008). Przewlekła choroba nerek-klasyfikacja, epidemiologia i diagnostyka. In Forum nefrologiczne (Vol. 1, No. 1, pp. 1-6).
  • Rutkowski, B. (2009). Aktualne problemy diagnostyki chorób nerek. In Forum Nefrologiczne (Vol. 2, No. 1, pp. 45-49).
  • Nowicki, M. (2007). Metody wykrywania i oceny postępu przewlekłej choroby nerek. Choroby serca i naczyń, 4(3), 137-141.
Dominika Urbaniak
Artykuł napisany przez
Dominika Urbaniak
Content to jej świat. Swoje umiejętności szlifowała jako copywriterka w branży medycznej, a następnie jako redaktor w portalu o tematyce zdrowotnej. W Pharma Partner zajmuje się przygotowaniem analiz treści serwisu, a na ich podstawie dopasowanych artykułów dla klientów komercyjnych. Jej misją jest zwiększanie świadomości produktu poprzez edukację opartą na rzetelnej wiedzy i źródłach naukowych.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Zdrowie
Przeczytaj artykuł
Koronarografia serca – na czym polega i ile trwa badanie?
Lekarz podczas zabiegu na sali operacyjnej
Przeczytaj artykuł
Badanie ALT – norma i wyniki. Co znaczy wysokie alt?
Próba krwi do badania poziomu ALT
Przeczytaj artykuł
Badanie PSA - co to jest i jak się przygotować? Normy
Badanie raka prostaty dzięki PSA
Podobne artykuły
Badanie współczynnika białych krwinek
WBC morfologia - norma, wyniki i ich interpretacja
Próbki moczu oraz krwi
Klirens kreatyniny (badanie nerek) - wyniki i normy
Osoba w czasie filtrowania krwi z toksyn
Dializa nerek - ile trwa i na czym polega?
Badanie scyntygrafii nerek
Scyntygrafia nerek – wskazania, przygotowanie, przebieg i wyniki
Może to Cię zainteresuje
Sproszkowana chlorella
Chlorella - właściwości i działanie. Z czym nie łączyć?
Antyoksydanty
Wolne rodniki - powstawanie i skutki. Jak się ich pozbyć?
Olej lniany na drewnianej desce z ziarnami siemienia lnianego
Olej lniany - właściwości i skutki uboczne. Na co pomaga?
Korzeń żeń-szenia na wiklinowym półmisku
Żeń-szeń - jakie ma właściwości i na co pomaga? Działanie

Reklama


Sonda
Sonda redakcyjna
Co najczęściej stosujesz na zgagę?