Ketony w moczu, czyli ketonuria - objawy i leczenie

Spis treści

• Ketony w moczu - przyczyny
• Ciała ketonowe w moczu u dziecka
• Ciała ketonowe w moczu w ciąży
• Objawy ketonurii
• Jak leczyć ketonurię?

Ciała ketonowe są wynikiem przemian biochemicznych tłuszczów. Ich dozwolona ilość w moczu jest niewielka i nie powinna przekroczyć 0,2 mmol/l.  Zdarza się jednak, że w wynikach badania ogólnego moczu pojawia się więcej ciał ketonowych, mamy wtedy do czynienia z ketonurią, która jest nieprawidłowym stanem wymagającym leczenia.

Nadmiar ketonów we krwi prowadzi do groźnej dla życia kwasicy ketonowej. Ciała ketonowe można samodzielnie wykryć podczas domowego badania z użyciem testów paskowych dostępnych w aptekach. Wyniki odbiegające od normy zawsze powinien jednak zobaczyć lekarz, który może zlecić dodatkowe badanie moczu w laboratorium.

Zobacz wideo: Badanie krwi i moczu - kiedy wykonać?

Ketony w moczu - przyczyny

Częstą przyczyną nadmiernej ilości ciał ketonowych w moczu jest cukrzyca typu 1, u pacjentów zaburzenia pracy trzustki sprawiają, że węglowodany nie są metabolizowane w prawidłowy sposób, a organizm czerpie energię ze spalania tłuszczów. W wyniku tego spalania organizm tworzy ciała ketonowe, które najpierw gromadzą się we krwi, a następnie są wydalane z moczem.

Podwyższone ketony w moczu mogą pojawić się także w innych sytuacjach:

• w trakcie choroby alkoholowej,
• anoreksji lub bulimii,
• głodówek lub drastycznych diet, w których zbyt mało jest węglowodanów i zbyt dużo białka,
• przy ekstremalnym wysiłku fizycznym,
• chorobach tarczycy,
• glikozurii nerkowej,
• glikogenozie.

U kilkunastu procent pacjentów ketonuria pojawia się bez przyczyny.

Ciała ketonowe w moczu u dziecka

Ciała ketonowe w moczu dziecka mogą wystąpić w wyniku nadmiernych wymiotów, biegunki i długotrwałej gorączki, która często wiąże się z utrata apetytu. Ponadto w przypadku dzieci nawet kilkugodzinna przerwa w jedzeniu (np. w czasie nocy) może prowadzić do nasilenia produkcji, a tym samym obecności ketonów w moczu. 

• Ważne badanie moczu. Sprawdź, co oznacza bilirubina w moczu

Ciała ketonowe w moczu w ciąży

Niski poziom ciał ketonowych może pojawić się u zdrowych kobiet w ciąży i matek karmiących piersią. Obecność ketonów może wrastać u ciężarnych, które cierpią na długotrwałe wymioty i brak łaknienia. W porannym badaniu moczu ketony zostaną oznaczone, jeśli ciężarna nie zjadła kolacji przed snem. Oczywiście wysoki poziom ciał ketonowych może świadczyć także o cukrzycy ciążowej, która wymaga stałej konsultacji lekarskiej.

Objawy ketonurii

Obecność ciał ketonowych można zdiagnozować nie tylko w trakcie ogólnego badania moczu, ale także obserwując inne objawy pacjenta. We krwi i moczu chorego mogą pojawić się trzy rodzaje ciał ketonowych:

• kwas B-hydroksymasłowy,
• kwas acetooctowy,
• aceton.

Ten ostatni keton powoduje, że na odległość możemy rozpoznać człowieka z ketonurią. Aceton powoduje bowiem, że w wydychanym powietrzu odczuwalny jest charakterystyczny owocowy zapach. Dodatkowo we krwi chorego często jest wysokie stężenie glukozy we krwi, osoba taka jest ciągle przemęczona, podatna na infekcje, dużo pije i często oddaje mocz, czasem dochodzą do tego biegunki, wymioty i bóle brzucha. Skóra pacjenta z ketonurią jest albo bardzo blada albo zaczerwieniona.

Jak leczyć ketonurię?

W pierwszej kolejności lekarz musi rozpoznać przyczynę ketonurii. Jeśli u chorego zdiagnozowano cukrzycę, najważniejszym zadaniem jest wyrównanie poziomu glukozy i insuliny, co ma zapobiec śpiączce ketonowej. Ważne jest także wyrównanie zaburzeń gospodarki kwasowo-zasadowej oraz wodno-elektrolitowej. Gdy ketonuria jest związana z głodówkami pacjentowi trzeba opracować odpowiednio zbilansowaną dietę.

Czytaj też:

• Erytrocyty w moczu (czerwone krwinki) - przyczyny krwiomoczu
• Bilirubina w moczu - przyczyny, norma i interpretacja badania
• Białko w moczu - przyczyny, norma i interpretacja badania
• Azotyny w moczu - wskazują na obecność bakterii i infekcji