17-OH progesteron – normy i cena. Co oznacza podwyższony?

Spis treści

• Czym jest 17-OH progesteron?
• Cel badania 17-OH progesteronu
• Przygotowanie do badania 17-OH progesteronu
• Jakie są normy badania 17-OH progesteronu?
• Co oznacza podwyższony 17-OH progesteron?

Czym jest 17-OH progesteron?

17-OH progesteron to hormon produkowany przede wszystkim przez korę nadnerczy. Jednak niewielkie jego ilości wytwarzane są również przez jądra i jajniki. Natomiast u kobiet ciężarnych za produkcję tego steroidu odpowiada łożysko.

17 hydroksyprogesteron, jak już wspomniano, jest steroidem, czyli organicznym związkiem chemicznym. Pełni on ważną rolę w organizmie tworząc kortyzol – hormon stresu. Jest on m.in. potrzebny człowiekowi, by odpowiednio reagować w sytuacjach stresowych, sprawia że zachowujemy się w tych takich okolicznościach w sposób zdyscyplinowany. 

Niewłaściwy poziom 17-OH progesteronu wpływa na funkcjonowanie całego ustroju. 17-OH progesteron podwyższony może wynikać m.in. z występowania w organizmie jakiś chorób, w tym także bardzo niebezpiecznych, jak np. rak jajników czy nowotwór nerek. Taki stan rzeczy może mieć też związek z przerostem kory nadnerczy i innymi nieprawidłowościami zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.

Cel badania 17-OH progesteronu

17 hydroksyprogesteron może oznaczyć każda osoba, jednak szczególne wskazania do wykonania tego badania dotyczą podejrzenia przerostu kory nadnerczy. W jakich jeszcze sytuacjach powinno się analizować 17-OH progesteron? Kiedy badać poziom tego hormonu? M.in. wówczas gdy występują problemy z zajściem w ciążę, czy zaburzenia miesiączkowania. Takie badanie należy także wykonać u chłopców, którzy przedwcześnie zaczęli dojrzewać płciowo oraz u noworodków, u których stwierdzono nieprawidłowości w rozwoju genitaliów. Przy czym powinno się wziąć pod uwagę fakt, iż 17-OH progesteron podwyższony u dziecka urodzonego przedwcześnie nie musi wiązać się z jakimikolwiek anomaliami. W takim przypadku badanie najlepiej powtórzyć.

Ten hormon powinien być również oznaczony w przypadku kiedy podejrzewa się lub zdiagnozowano już u kobiety zespół policystycznych jajników, a ponadto hirsutyzm (objawiający się m.in. owłosieniem typu męskiego: np. na brodzie, pod nosem, na klatce piersiowej, dolnej części pleców, czy w okolicy sromu) i wirylizację (która charakteryzuje się m.in. męskim typem owłosienia, zaburzeniami miesiączkowania, niskim tonem głosu, umięśnioną budową ciała, niskim wzrostem, czy łysieniem na czubku głowy i skroniach).

Przygotowanie do badania 17-OH progesteronu

Na badanie 17-OH progesteronu należy stawić się rano do wybranego laboratorium analiz . Pora dnia jest istotna, ponieważ inne jest stężenie tego hormonu w dalszej części dnia, co może zafałszować wynik. Na poziom 17 hydroksyprogesteronu duży wpływ ma inny hormon – ACTH (hormon adrenokortykotropowy), którego dobowe wahania cechuje duża rozpiętość.

Ponadto panie miesiączkujące powinny zwrócić uwagę na fazę cyklu, w której aktualnie się znajdują. Zaleca się, aby badanie 17-OH progesteronu wykonywać tuż po zakończeniu menstruacji, czyli w fazie folikularnej (1 do 6 dni po miesiączce). Aby wykonać to badanie nie trzeba być na czczo, jednak niektórzy lekarze i placówki przeprowadzające analizy laboratoryjne preferują powstrzymanie się od jedzenia i picia przez kilka godzin przed pobraniem krwi.Do analizy pobiera się krew z żyły ze zgięcia łokciowego. Nie potrzeba dużej ilości krwi, by przeprowadzić badanie. Na wyniki 17 hydroksyprogesteronu czeka się dość długo, bo nawet 7-10 dni. Jaką kwotę należy naszykować chcąc zbadać u siebie 17-OH progesteron? Cena tego badania wynosi około 40 zł. 

Jakie są normy badania 17-OH progesteronu?

Jaki to prawidłowy 17-OH progesteron? Normy dla tego hormonu wyglądają w sposób następujący: wynik u osoby dorosłej nie powinien przekraczać 6 nmol/l. Wynik mieszczący się w przedziale między 6 a 24 nmol/l nie jest precyzyjny, nie daje jasnej informacji na temat poziomu 17 hydroksyprogesteronu, dlatego badanie należy powtórzyć. Natomiast za 17-OH progesteron wysoki uznaje się taki, którego wartość przekracza 24 nmol/l. Taki wynik stanowi nieprawidłowość, należy się zatem jak najszybciej stawić z nim u lekarza, by przeanalizował sytuację zdrowotną i niezwłocznie zalecił dalszą diagnostykę i/lub odpowiednie leczenie.

Jeśli wynik 17-OH progesteronu jest podwyższony, należy wykluczyć wystąpienie okoliczności, które mogły do tego doprowadzić. A zatem czy analiza nie została przeprowadzona w innej niż ranek części dnia, czy kobieta poddała się badaniu w fazie lutealnej cyklu miesiączkowego albo w trakcie menstruacji. Jeżeli wspomniane sytuacje nie miały miejsca, a badanie zostało przeprowadzone prawidłowo, wówczas warto je wykonać ponownie. 

Co oznacza podwyższony 17-OH progesteron?

W przypadku gdy z całą pewnością możemy mówić o zbyt wysokim 17-OH progesteronu, należy bez zwłoki skontaktować się z lekarzem, który zazwyczaj kieruje na dodatkowe badania i stawia diagnozę, za którą podąża właściwa kuracja. 

Co może oznaczać 17-OH progesteron lekko podwyższony lub znacznie podwyższony? Za wysoki poziom 17 hydroksyprogesteronu może wiązać się m.in. z takimi schorzeniami jak przerost kory nadnerczy (najczęściej o typie wrodzonym), czy inne choroby nadnerczy, hirsutyzm, czy wirylizacja. Nieprawidłowy poziom 17-OH progesteronu może być spowodowany również m.in. zaburzeniami menstruacyjnymi i niepłodnością. 

Jeśli chory już został poddany leczeniu, lekarz zleca wykonanie badania 17-OH progesteronu, by przekonać się o skuteczności terapii. Jeśli wartości tego parametru spadają, oznacza to sukces postępowania leczniczego.

Czytaj też: