Po co bada się poziom prolaktyny?
Badanie prolaktyny nie stanowi jednego z podstawowych badań laboratoryjnych, zatem z reguły nie przeprowadza się go rutynowo. Kiedy zatem powinna być oznaczona prolaktyna?
Badanie to jest zlecane w takich przypadkach jak zaburzenia miesiączkowania, zanik menstruacji, pierwotny lub wtórny brak okresu, bolesność i obrzmienie piersi przed menstruacją (nie związane z ciążą i karmieniem), problemy z zajściem w ciążę u kobiet, mlekotok u kobiet i mężczyzn, wyciek z brodawki niewiadomego pochodzenia, podejrzenie gruczolaka przysadki mózgowej, a także diagnozowanie niedoczynności przysadki lub podwzgórza.
Poza tym jeśli panie obserwują u siebie zanik popędu seksualnego lub jego wyraźne zmniejszenie, a do tego suchość pochwy, utrudniającą odbycie stosunku płciowego, może to sugerować kłopoty z ilością prolaktyny w ustroju.
Nieprawidłowy poziom prolaktyny może wpływać również na właściwe funkcjonowanie męskich narządów. Wskazaniami do przeprowadzenia tego badania u panów są m.in. impotencja oraz hipogonadyzm, który przejawia się m.in. niepłodnością, zaniżonym libido, czy małym owłosieniem.
Reklama
Przebieg badania prolaktyny
W jaki sposób powinna być analizowana prolaktyna? Kiedy badać ten hormon? Prolaktynę oznacza się w surowicy krwi. Próbkę krwi pobiera się z żyły z dołka łokciowego. Najbardziej miarodajną analizą jest badanie dwuetapowe, polegające na pobraniu krwi rano, a potem po godzinie.
Jednak najczęściej pobiera się krew raz. Na badanie należy przybyć na czczo, czyli po co najmniej ośmiogodzinnym wypoczynku i przerwie od ostatniego posiłku. Badanie PRL powinno się wykonywać między 7 a 11 rano, a najlepiej około 2-3 godzin od przebudzenia się.
Największy wyrzut prolaktyny obserwuje się w nocy i nad ranem.
Wspomniane wcześniej badanie prolaktyny czynnościowej odbywa się w ten sposób, że pierwsze pobranie krwi dokonuje się na czczo (zupełnie tak jak w przypadku jednorazowego badania), a drugie po godzinie od przyjęcia tabletki metoklopramidu (którą zażywamy od razu po pierwszym pobraniu krwi).Panie nie rzadko zastanawiają się kiedy dokładnie wykonać badanie prolaktyny, w którym dniu cyklu.
Badanie można przeprowadzić zarówno w fazie lutealnej, jak i folikularnej, trzeba jedynie wiedzieć, że dla poszczególnych etapów cyklu miesiączkowego przyjmowane są rożne wartości referencyjne. Wyniki są dostępne zwykle następnego dnia.
Reklama
Normy dla prolaktyny
Kiedy można stwierdzić prawidłowość poziomu hormonu, jakim jest prolaktyna? Normy prolaktyny będą odmienne, nie tylko w zależności od laboratorium analizującego dostarczone dane, ale też od, jak już wyżej zaznaczono, fazy cyklu miesiączkowego. I tak za prawidłowy wynik prolaktyny w fazie folikularnej uważa się stężenie tego hormonu w wysokości niższej niż 23 mikrogramy na litr, w fazie lutealnej natomiast dobry wynik powinien oscylować poniżej 40 mikrogramów na litr. Z kolei z trzecim trymestrze ciąży możliwy i prawidłowy jest wynik sięgający nawet 400 mikrogramów na litr.
A kiedy za wysoka jest prolaktyna? Wyniki powyżej 50 mikrogramów na litr (mcg./l) zwykle wiążą się z występowaniem takich objawów jak zaburzenia miesiączkowania, czy zanik menstruacji, co utrudnia, a często nawet uniemożliwia zajście w ciążę. Prolaktyna powyżej normy i to przekraczająca wartość 100 mcg./l może zwiastować gruczolaka przysadki. Wówczas takie badanie należy powtórzyć i wykonać je z obciążeniem, a jeśli wynik się potwierdzi, wykonać tomografię komputerową mózgu lub rezonans magnetyczny, by ocenić wielkość i usytuowanie guza. A jaka powinna być prolaktyna u mężczyzn? Normy dla panów przedstawiają się odmiennie niż u pań. Za dobry wynik uznaje się poziom prolaktyny nie przewyższający 20 mcg./l.
Reklama
Cena badania prolaktyny
Ile kosztuje badanie prolaktyny? Cena za pojedyncze pobranie surowicy krwi wynosi, w zależności od placówki, w której wykonywana jest analiza, od około 30 do 50 zł. Ile kosztuje badanie prolaktyny po obciążeniu? Za podwójny test zapłacimy mniej więcej dwa razy tyle: od około 60 do 100 zł. Można je też wykonać w ramach usług finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia. W takim wypadku potrzebne jest skierowanie od lekarza POZ.
Badanie poziomu prolaktyny stanowi istotną analizę, dzięki której można wcześnie wykryć takie schorzenia jak m.in.:
- gruczolak przysadki mózgowej,
- niedoczynność tarczycy albo kory nadnerczy,
- marskość wątroby,
- rak oskrzela,
- nowotwór nerki,
- przewlekła niewydolność nerek,
czy inne choroby podwzgórza i przysadki mózgowej wpływającej na jej nadczynność. Wysoka prolaktyna może mieć związek ze stresem, zwłaszcza jeśli ma on charakter długotrwały. Zbyt duży poziom prolaktyny wywołują także niektóre farmaceutyki, szczególnie te wytwarzające ów hormon.
Reklama
Co to jest prolaktyna?
Prolaktyna (w skrócie PRL) jest hormonem wytwarzanym przez przysadkę mózgową oraz w śladowych ilościach przez błonę śluzową macicy. Poziom prolaktyny ma wpływ na prawidłowe funkcjonowanie kobiet, zwłaszcza będących w ciąży lub karmiących piersią, ale także mężczyzn.
Prolaktyna odgrywa niemałą rolę w ludzkim organizmie. Przede wszystkim stymuluje laktację, zatrzymuje miesiączkę w czasie ciąży i karmienia piersią (im jest ono intensywniejsze i częstsze, tym mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia menstruacji), a także podtrzymuje czynności ciałka żółtego w czasie ciąży. Ponadto dzięki prolaktynie poprawia się praca układu odpornościowego, reguluje się czynność wydzielnicza kory nadnerczy oraz polepsza się funkcjonowanie męskich jąder.
Wysokość prolaktyny jest inna, w zależności od pory dnia i nocy oraz fazy cyklu menstruacyjnego, a także trymestru ciąży. Najwyższe stężenie obserwuje się między 4 a 7 rano. Dodatkowo za jej wzrost mogą odpowiadać takie czynniki jak obfity posiłek, faza REM snu, stosunek seksualny, wysiłek fizyczny, stres, niewyspanie się, stymulacja sutków (również mająca związek z karmieniem piersią), a także niektóre leki (m.in. preparaty antydepresyjne, neuroleptyki).
