Naukowcy odkryli prosty sposób jak zmniejszyć ryzyko chorób serca aż o 20% ❤️‍🩹 Dowiedz się więcej!
Naukowcy odkryli prosty sposób jak zmniejszyć ryzyko chorób serca aż o 20% ❤️‍🩹 Dowiedz się więcej!
Naukowcy odkryli prosty sposób jak zmniejszyć ryzyko chorób serca aż o 20% ❤️‍🩹 Dowiedz się więcej!

Mocznik - jak wygląda jego badanie z surowicy krwi? Interpretacja wyników

Mocznik oznacza się w surowicy krwi. To wskaźnik, dzięki któremu można ocenić prawidłowość działania różnych organów w ustroju, przede wszystkim nerek oraz wątroby. Zbyt wysoki poziom może wskazywać m.in. na niewydolność nerek, odwodnienie, czy choroby metaboliczne. Jakie są normy stężenia mocznika w surowicy?
Badania mocznika w laboratorium
źrodło:123RF
W skrócie
  • Mocznik jest ostatecznym produktem przemiany białek i innych związków azotowych w ustroju. Wydala się go głównie z moczem, a także w niewielkiej ilości wraz z potem.
  • Badanie mocznika wykonywane jest jako element diagnostyki ogólnej. Dzięki niemu, specjalista może ocenić pracę nerek oraz wątroby.
  • Poziom mocznika oceniany jest na podstawie próbki krwi. Do analizy potrzebna jest niewielka ilość krwi pobrana na czczo, najlepiej rano, z żyły z dołka łokciowego.
SPRAWDŹ TEŻ: Jak interpretować wyniki morfologii krwi?
Spis treści

Co to jest mocznik?

Mocznik to ostateczny produkt przemiany białek i innych związków azotowych w ustroju. Jest wydalany z organizmu przede wszystkim z moczem, a także w niewielkiej ilości wraz z potem. Mocznik jest produkowany głównie przez wątrobę. Ocena stężenia tego parametru w surowicy krwi daje obraz funkcjonowania nerek, a także wątroby i innych organów. 

Poziom mocznika we krwi może być uzależniony od wielu czynników, takich jak m.in.:

  • dieta - duże spożycie białek, w szczególności pochodzenia zwierzęcego, może powodować podwyższoną zawartość mocznika w surowicy krwi, natomiast niska podaż białka może przesądzać o zaniżonej wartości mocznika, 
  • wydalanie, 
  • resorpcja nerkowa mocznika, 
  •  rozpad własnych białek organizmu,
  • wątrobowa synteza białek. 

Lekarze, aby mieć szerszy obraz tego, co dzieje się w ustroju, często zlecają wykonanie badania określającego stężenie mocznika w surowicy krwi wraz z oznaczeniem kreatyniny. Ważny jest w tym kontekście stosunek wyniku jednego badania do drugiego. 

Reklama

Badanie mocznika

BUN, czyli azot mocznika, to stosowany w laboratoriach diagnostycznych skrót (z angielskiego: blood urea nitrogen) oznaczający metodę prezentowania stężenia mocznika w analizowanej próbce krwi.

W jakim celu bada się mocznik? Badanie to wykonuje się w ramach diagnostyki ogólnej, by specjalista mógł ocenić pracę przede wszystkim nerek oraz wątroby. 

Reklama

Mocznik w surowicy

Mocznik w surowicy, a dokładniej jego wysokość, pozwala ustalić czy zachodzi podejrzenie występowania u danej osoby niewydolności nerek (czy innej dysfunkcji tego organu), bądź chorób metabolicznych. Wysokość mocznika w surowicy krwi pozwala na kontrolę procesów katabolicznych i anabolicznych oraz na ustalenie skąd się wziął nadmiar związków azotowych w organizmie.

Ponadto medyk zleci określenie stężenia mocznika we krwi jeśli pacjent zgłasza objawy wskazujące na mocznicę (np. senność, zaburzenia świadomości, zmęczenie, wymioty, silny świąd skóry i problemy z krzepnięciem krwi), a także kiedy chce sprawdzić czy leczenie chorego (głównie chodzi o dializoterapię) przebiega pomyślnie oraz aby ocenić poziom zatrucia mocznikowego. 

Reklama

Jak badać mocznik w surowicy krwi?

Jak przebiega badanie? Mocznik ocenia się na podstawie próbki krwi. Do badania poziomu mocznika w surowicy krwi nie trzeba się szczególnie przygotowywać. Do tej analizy potrzebna jest niewielka ilość krwi pobrana na czczo, najlepiej rano, z żyły z dołka łokciowego. Badanym materiałem jest w tym przypadku surowica.

Bezpośrednio przed pobraniem krwi miejsce wkłucia należy odkazić, a po wykonaniu badania powinno się mocno dociskać ślad po wkłuciu igły zdezynfekowanym gazikiem. Samo pobranie krwi zazwyczaj przebiega sprawnie i trwa kilka sekund.

Reklama

Jak przygotować się do badania mocznika?

Ostatni posiłek powinno się spożyć najpóźniej do godziny 18:00 poprzedniego dnia (odstęp między ostatnim posiłkiem a badaniem powinien wynosić co najmniej osiem godzin). Jeśli osoba badana przyjmuje na stałe jakieś leki oraz (lub) suplementy diety, powinna się wcześniej porozumieć z lekarzem o możliwości odstawienia farmaceutyków.

Wyniki z reguły dostępne są następnego dnia po badaniu. Należy je interpretować w oparciu o wywiad lekarski przeprowadzony z pacjentem. Bardziej miarodajnymi wynikami badań są takie, które określają także poza mocznikiem poziom kreatyniny w surowicy krwi. Oceny tych analiz powinien dokonać lekarz.

Reklama

Wyniki badania mocznika

Badanie mocznika we krwi jest zwieńczone stosowną analizą. Jakie wyniki można uznać za prawidłowe? Każda pracownia diagnostyczna analizująca surowicę krwi pod kątem oceny stężenia mocznika ma własne normy, które najczęściej są uwidocznione na wyniku, jaki otrzymuje pacjent. Można więc bez kłopotu samodzielnie ocenić stan funkcjonowania naszych nerek i innych narządów.

Jednak to lekarz powinien postawić ostateczną diagnozę w oparciu o otrzymaną analizę lub skierować pacjenta na dalsze badania. 

Reklama

Normy badania mocznika

Jak jednak ogólnie oceniać mocznik? Wyniki, o których można powiedzieć, że są korzystne, to parametry mieszczące się w granicach między 2 a 6,7 mmol/l (15-40 mg/dl). Oczywiście na analizę mocznika w surowicy mogą mieć wpływ rozmaite czynniki, takie jak m.in. wiek, płeć, ilość białka w diecie oraz sposób oznaczenia tego wskaźnika (indywidualna dla danego laboratorium). 

Badanie to może zlecić lekarz w ramach kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia. Wówczas będzie ono bezpłatne. Jeśli jednak z jakiś powodów nie możemy skorzystać ze skierowania lekarskiego na wykonanie tej analizy, bez problemu można samodzielnie zbadać mocznik. Cena prywatnego badania wynosi ok 7 zł.

Interpretacja wyników badania mocznika

Co jeśli wykonano badanie krwi, a mocznik jest za wysoki lub za niski? Jak już wcześniej wskazywano interpretacji wyników badania wysokości mocznika w surowicy krwi powinien podjąć się lekarz.

Analizuje on nie tylko wyniki stężenia mocznika ale też kreatyniny i amoniaku (jeśli takie badania zlecono) oraz wywiad lekarski z pacjentem i USG nerek. W efekcie, lekarz może określić nie tylko, czy poziom mocznika w surowicy krwi jest podwyższony lub zbyt niski, ale również będzie w stanie wskazać schorzenie, którym stan ten jest spowodowany.

Podwyższony mocznik

Podwyższony mocznik (i kreatynina) w surowicy krwi mogą świadczyć np. o:

  • odwodnieniu, 
  • zbyt dużej podaży białek w diecie, 
  • upośledzeniu wydalniczym nerek, 
  • krwawieniu do przewodu pokarmowego, 
  • niewydolności nerek,
  • nowotworach, 
  • urazach, 
  • oparzeniach, 
  • nadczynności tarczycy

Mocznik w surowicy za wysoki może być także spowodowany przyjmowaniem glikokortykosteroidów. 

Za niski mocznik

Z kolei za niski mocznik w surowicy krwi może wynikać ze wzmożonego wydalania moczu (tzw. poliurii, polegającej na oddawaniu nawet 2000 ml moczu w ciągu doby), a także m.in. z uszkodzenia nerek. Obniżone stężenie mocznika w surowicy obserwuje się u dzieci, co stanowi naturalny proces, jednak jest podstawą do obserwacji.

Jakie mogą być powody zbyt niskiego mocznika?

  • dieta niskobiałkowa
  • niedożywienie
  • zbyt duża ilość płynów w organizmie
  • problemy z wydolnością wątroby.

Czytaj również

Bibliografia

  • CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016.
  • Hyla-Klekot Lidia, Kokot Franciszek, Kokot Stefan, Badania laboratoryjne. Zakres norm i interpretacja, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 5, 2015, ISBN 9788320043013.
  • Siciński Alfred, Badania czynnościowe nerek, Diagnostyka laboratoryjna, 1969, T. V, NR 1—2.
  • Skróbacki Andrzej, Veith Jan, Skład potu i wahania jego składu w stanach fizjologicznych i patologicznych, Diagnostyka laboratoryjna, 1967, t. III, Nr 1.
  • Żurakowska Anna, Widziak Renata, Opieka pielęgniarska nad pacjentem z niewydolnością nerek. Opis przypadku [w:] Wybrane aspekty opieki pielęgniarskiej i położniczej w różnych specjalnościach medycyny. Tom 7 pod red. D. Żurawickiej, I. Łuczak, M. Wojtal i J. Siekierki ISBN 978-83-941154-7-0
Olga Tomaszewska
Artykuł napisany przez
Olga Tomaszewska
Dyplom dziennikarza zdobyła w 2009 roku, a od 2005 r. nieprzerwanie pisze i redaguje. Pracowała dla „Mojego Miasta Pabianice”, jako dziennikarz, redaktor, zastępca redaktora naczelnego i PR-owiec, współpracowała z „Nowym Życiem Pabianic" i licznymi portalami o tematyce zdrowotnej, tworząc dla tych podmiotów artykuły. Jej konikiem jest tworzenie treści z zakresu profilaktyki zdrowia, szeroko pojętej psychologii oraz pediatrii. Jeśli nie pisze, wygina się na macie ćwicząc hatha jogę jako nauczyciel i dozgonny uczeń.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Badania krwi
IgE całkowite: jaka jest norma? Co oznacza wysokie IgE, a co niskie?
Badanie poziomu IGE całkowitego
Posiew krwi - tlenowy i beztlenowy. Ile się czeka na wyniki?
Posiew krwi przeprowadzany w labolatorium
Morfologia RBC - czym jest, co oznacza podwyższone i obniżone?
Próbki krwi
Podobne artykuły
Wizualizacja płytek krwi
Morfologia MPV - co znaczny za niskie lub za wysokie MPV? Jaka jest norma?
Próba krwi do badania poziomu ferretyny
Jaka jest norma ferrytyny - co oznacza nadmiar i niedobór?
Próbka krwi do badania poziomu AST
AST (aminotransferaza asparaginianowa) - badanie krwi przy diagnostyce wątroby. Co oznacza wynik?
Kleszcz na skórze człowieka
Western Blot skutecznym testem na boreliozę? Sprawdź, ile się czeka na wynik i jak go interpretować
Próba krwi do badania poziomu ALT
Badanie ALT - diagnozowanie uszkodzeń wątroby. Norma wyników

Reklama


Sonda
Sonda redakcyjna
Jakie funkcje Twojego CGM są dla Ciebie najważniejsze?
Touchcare CGM