Antykoncepcja – jak zapobiegać ciąży? Poznaj skuteczne metody antykoncepcji
Antykoncepcja to metody, które zapobiegają zapłodnieniu. Nazywana jest także kontrolą narodzin. Antykoncepcja może być naturalna, hormonalna, chemiczna oraz mechaniczna. O jej skuteczności świadczy indeks Pearla, który wyznaczany jest na podstawie ilości ciąż na 100 kobiet stosujących określoną metodę antykoncepcyjną przez 1 rok. Im niższy wynik, tym metoda skuteczniejsza.
Antykoncepcja – rodzaje
Metody antykoncepcji można podzielić w następujący sposób:
- Antykoncepcja naturalna – opiera się na codziennej obserwacji ciała kobiety
i zachodzących zmian w cyklu miesięcznym. Nie wprowadza się żadnej ingerencji
w gospodarkę hormonalną. Na podstawie temperatury ciała i konsystencji śluzu pochwowego określa się fazę cyklu i płodność kobiety.
- Antykoncepcja hormonalna – polega na dostarczeniu do organizmu hormonów płciowych – estrogenu i progesteronu, które w odpowiednio dobranym stężeniu zapobiegają dojrzewaniu pęcherzyka oraz wystąpieniu owulacji. Należy pamiętać, iż hormony nie są obojętne dla organizmu, dlatego powinny być dobrane przez ginekologa na podstawie badań hormonalnych.
- Antykoncepcja mechaniczna – uniemożliwia przedostanie się plemnikom do szyjki macicy i komórki jajowej. Najczęściej stosowane są prezerwatywy. Oprócz zapobieganiu ciąży ten sposób antykoncepcji ma jeszcze jedną ważną funkcję – zapobiega chorobom przenoszonym drogą płciową tj. HIV, kiła, rzeżączka, chlamydia.
- Antykoncepcja chemiczna – to środki plemnikobójcze, które uszkadzają błonę plemników, czyniąc je niezdolnymi do zapłodnienia. Preparaty te występują w postaci kremów, pianek, tamponów i globulek
Antykoncepcja hormonalna
Antykoncepcja hormonalna jest najwygodniejszą metodą kontroli narodzin. Dostarczane do organizmu sztuczne hormony płciowe uniemożliwiają dojrzewanie pęcherzyka i wystąpienie owulacji. Obecnie na rynku dostępne są:
- Tabletki antykoncepcyjne – jedno lub dwuskładnikowe. Przyjmowane są doustnie
o stałych porach
- Plastry antykoncepcyjne – naklejone na skórę ciągle uwalniają hormony. Ta metoda jest bezpieczniejsza dla wątroby.
- Krążek dopochwowy – jest niewielki i niewyczuwalny, zarówno dla kobiety, jak
i mężczyzny. Przez 21 dni uwalnia hormony, następnie należy usunąć go na siedem dni – na czas krwawienia miesięcznego. Po tym czasie umieścić kolejny krążek
- Wkładka domaciczna działa w podobny sposób jak krążek. Zakładana jest jednak na dłuższy czas – od 3 do 5 lat.
- Implant antykoncepcyjny – jest to mały pręcik wszczepiony pod skórę przedramienia. Działa przez około 5 lat uwalniając stopniowo hormony. Po tym czasie należy go usunąć i ewentualnie zaaplikować nowy – robi to lekarz.
- Zastrzyki hormonalne podawane są domięśniowo. Wstrzyknięty hormon hamuje owulację i uniemożliwia zagnieżdżenie się zarodka w macicy przez zagęszczenie śluzu szyjki macicy. Zastrzyki podaje się od 1 do 5 dnia cyklu i muszą być powtarzane co
8 lub 12 tygodni. Metoda ta ma wysoką skuteczność.
Antykoncepcja dla mężczyzn
Coraz bardziej popularna staje się antykoncepcja dla mężczyzn i nie jest to już tylko prezerwatywa. Oprócz tego panowie mogą zastosować:
- Zastrzyki hormonalne, które powodują zanik plemników w nasieniu. Jednak należy pamiętać, iż nie znikną one całkowicie i nadal występuje prawdopodobieństwo zapłodnienia.
- Wazektomia– czyli przecięcie i podwiązanie nasieniowodów, tak aby wydostająca się w czasie wytrysku sperma nie zawierała plemników. Jest to bardzo skuteczny sposób antykoncepcji – daje 99,9% pewności. Jednak odwracalność tego zabiegu jest bardzo kosztowna i nie zawsze się udaje.
- Stosunek przerywany – jest naturalną metodą przerywania stosunku tuż przed wytryskiem nasienia, tak aby ten nie zakończył się w drogach rodnych kobiety. Niestety ten sposób antykoncepcji, choć bardzo powszechny jest nieskuteczny. Ponadto nie chroni partnerów przed chorobami wenerycznymi.
- Tabletki dla mężczyzn – od lat opracowywane są tabletki antykoncepcyjne dla mężczyzn. Badania są już w zaawansowanej fazie i mówi się, że niedługo trafią na rynek. Tabletki będą uzupełniane zastrzykami z testosteronu. Podobnie jak u kobiet efekt niepłodności będzie całkowicie odwracalny
Antykoncepcja bez recepty
Dostępna antykoncepcja bez recepty obejmuje wszystkie metody mechaniczne oraz chemiczne. Recepta wymagana jest w przypadku antykoncepcji hormonalnej, nieodpowiednio dobrana jest szkodliwa dla zdrowia
Antykoncepcja po – antykoncepcja awaryjna
Antykoncepcja awaryjna stosowana jest gdy zawodzą metody mechaniczne, dochodzi do pominięcia pigułki lub nie jest zastosowane żadne zabezpieczenie w czasie współżycia w dni płodne.
Tabletka „72 godziny po” jest legalną formą antykoncepcji, ale powinna być stosowana ostatecznie, a nie jako jedyna forma zabezpieczenia. Nie jest to środek wczesnoporonny, gdyż działa jeszcze przed zagnieżdżeniem się zarodka.
Antykoncepcja po zawiera bardzo duże stężenie progesteronu, dlatego nie może być stosowana zbyt często, ponieważ może wywoływać skutki uboczne – krwawienia, plamienia, uszkodzenie wątroby.
Antykoncepcja – skutki uboczne
Najczęściej skutki uboczne wywołuje antykoncepcja hormonalna. Jest to wynikiem wpływu hormonów na funkcjonowanie organizmu.
Skutki uboczne antykoncepcji to:
Dlatego niezwykle ważne jest indywidualne dobranie środków hormonalnych przez ginekologa, po uprzednim wykonaniu badań hormonalnych.
