Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠
Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠
Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠

Bezsenność po COVID-19 - jak często się zdarza i jak przebiega leczenie?

Bezsenność po COVID-19 to jedno z najczęstszych powikłań tej groźnej choroby. Zaburzenia snu mogą ujawnić się zarówno w trakcie zakażenia, jak i po infekcji. Dowiedz się, co jest przyczyną dolegliwości. Sprawdź, jakie mogą być konsekwencje zdrowotne i na czym polega leczenie.
Osoba po przebyciu koronawirusa, która ma problem z zasypianiem
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Bezsenność po COVID-19 to typowe powikłanie, które może się utrzymywać nawet kilka miesięcy.
  • Przyczyną mogą być uszkodzenia w mózgu, czynniki psychologiczne (stany lękowe, zaburzenia depresyjne), zaburzenia rytmu okołodobowego.
  • Ze względu na poważne konsekwencje, bezsenność po przechorowaniu COVID-19, należy leczyć - jeśli nie pomagają naturalne metody, rozwiązania przynosi farmakologia.
Spis treści

Czy zdarza się bezsenność po COVID-19?

Bezsenność po COVID-19 jest problemem, na który uskarża się wielu ozdrowieńców. Powszechność występowania tego powikłania potwierdzają pierwsze badania naukowe, w tym prowadzone w Polsce.

Zespół prof. Jerzego Jaroszewicza ze Szpitala Specjalistycznego nr 1 w Bytomiu, we współpracy z naukowcami Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach i Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu ustalił, że bezsenność jest najczęstszą konsekwencją psychiatryczno-neurologiczną tego groźnego schorzenia zakaźnego.

Po trzech miesiącach od infekcji, występowała ona u co drugiej badanej osoby, niezależnie od tego, czy pacjent był hospitalizowany z powodu ciężkiego przebiegu, czy też leczył w domu łagodną postać choroby.

Zaburzenia snu występują jednak nie tylko w fazie tzw. long covid, ale też w czasie samej infekcji, na co również wskazują liczne badania, prowadzone od 3 lat na całym świecie. Co więcej, możliwa jest też bezsenność po szczepionce na COVID-19.

Nie jest to wprawdzie powikłanie należące do grupy najczęściej występujących (jak choćby gorączka, czy bóle głowy oraz mięśniowo-stawowe), ale możliwe jest jego pojawienie się.

W tym miejscu należy doprecyzować, że zgodnie z definicją zawartą w klasyfikacji ICD-10, bezsenność (oznaczona kodem F.51) oznacza niedostateczną ilość snu w wymiarze przynajmniej 3 dni w tygodniu, na przestrzeni minimum 1 miesiąca, czego konsekwencją jest pogorszone funkcjonowanie w ciągu dnia.

COVID-19 natomiast to choroba zakaźna układu oddechowego, powodowana zakażeniem wirusem SARS CoV-2, mająca bardzo zróżnicowany przebieg, od lekkiego po śmiertelny.

Reklama

Przyczyny bezsenności po COVID-19

Przyczyny bezsenności po COVID-19 nie zostały bezsprzecznie ustalone. Wśród licznych hipotez zakłada się uszkodzenia, do których wirus SARS CoV-2 doprowadził w mózgu.

Inna teoria mówi o niedotlenieniu, które jest efektem obniżonej wydolności oddechowej w czasie choroby, a także po jej przejściu, w fazie long covid.

Prawdopodobnie duże znacznie mają też czynniki psychologiczne. U wielu osób infekcja o potencjalnie śmiertelnych konsekwencjach, była źródłem bardzo silnego stresu oraz zaburzeń lękowych.

Dotyczy to zresztą nie tylko ozdrowieńców, ale też wielu innych osób żyjących w stanie permanentnego napięcia generowanego przez strach przed zakażeniem.

Może też być bezsenność po COVID-19 powikłaniem związanym z rozregulowaniem się cyklu dobowego, czy zmianą nawyków dotyczących pory snu i aktywności.

Zjawiska takie mogą zachodzić zarówno w związku z samą chorobą, jak też modyfikacją życiowej aktywności w pandemicznych realiach (praca i nauka zdalna, w domowych pieleszach, zaburzająca dotychczasowe rygory).

Nie sposób zapominać o objawach covid oraz long covid, które w sposób „mechaniczny” mogą utrudniać zasypianie, takich jak silny kaszel, napady duszności, zaburzenia krążenia, zespoły bólowe, depresja etc.

Nie wiadomo z kolei, dlaczego u niektórych osób występuje bezsenność po szczepieniu na covid.

Reklama

U kogo może pojawić się bezsenność po COVID-19?

Nie ma zbiorczych danych pokazujących rozkład procentowy według grup wiekowych, wiadomo jednak, że mogą cierpieć na bezsenność po covid nie tylko dorośli, ale też młodzież i dzieci.

O ile młodsi pacjenci z reguły przechodzą samo zakażenie lekko lub wręcz bezobjawowo, o tyle stosunkowo często doświadczają rozmaitych powikłań w ramach long covid.

Z badań przeprowadzonych w znanej klinice Gemelli w Rzymie, wynika że bezsenność występowała aż u 18,6 procent pacjentów poniżej 18. roku życia wyleczonych z zakażenia koronawirusem.

Było to najczęstsze ze wszystkich zaobserwowanych w tej grupie wiekowej powikłań, wyprzedzając takie problemy, jak bóle w klatce piersiowej, przekrwienie nosa, zmęczenie  i bóle mięśniowe.

Co istotne, bezsenność wystąpiła zarówno u ozdrowieńców, którzy chorowali ciężko, jak też tych, którzy przeszli infekcję bezobjawowo. Koresponduje to z wynikami wspomnianych badań w Gliwicach, a także innych, prowadzonych na całym świecie.

Reklama

Jak długo może trwać bezsenność po COVID-19?

Ile trwa bezsenność po COVID-19? Zazwyczaj stan taki utrzymuje się od kilku tygodni do kilku miesięcy, podobnie jak pozostałe objawy long covid.

Wciąż jednak doświadczenia pandemiczne są zbyt świeże, a liczba badań niewystarczająca, by autorytatywnie określić przeciętny czas trwania tego typu problemów. Zwłaszcza, że choroba ta oraz powikłania po niej często są nieprzewidywalne i wymykają się schematom.

Dodatkowo ustalenia w tej materii utrudnia pojawianie się coraz to nowych mutacji, z których każda ma nieco inną charakterystykę.

Należy pamiętać, że bezsenność to zaburzenie, które z definicji występuje ze znaczną regularnością w perspektywie przynajmniej jednego miesiąca. Bardziej epizodyczne problemy także są zaburzeniami snu, ale nie spełniają kryteriów bezsenności sensu stricto.

Reklama

Co na bezsenność po COVID-19? Leczenie

Ze względu na to, że zjawisko to wciąż jest nowe, nie są ustalone specjalne schematy postępowania terapeutycznego. Leczenie bezsenności po COVID-19 przebiega zatem wedle tradycyjnych zaleceń.

W najcięższych przypadkach stosuje się m.in. leki nasenne z grupy agonistów receptora GABA, zarówno benzodiazepinowe, jak też niebenzodiazepinowe. Te pierwsze generują ryzyko uzależnienia.

Jeżeli bezsenności towarzyszą zaburzenia nastroju, włączone mogą też być niektóre leki przeciwdepresyjne, takie jak mirtazapina, trazodon czy doksepina. Są one dostępne wyłącznie na receptę, a przepisuje je lekarz psychiatra.

Należy pamiętać, że nie każdy antydepresant wpływa korzystnie na proces zasypiania czy profil snu, niektóre mogą działać lekko pobudzająco.

Co na bezsenność po COVID-19 może być jeszcze stosowane? Alternatywą dla powyższych jest choćby doksylamina.

Substancja ta blokuje receptory histaminowe H1 w ośrodkowym układzie nerwowym, utrudniając przyłączanie się histaminy odpowiadającej m.in. za utrzymywanie stanu czuwania.

Lek ten uspokaja, tłumi stany lękowe, skraca czas zasypiania oraz poprawia jakość snu. Przeznaczony jest do leczenia stanów krótkotrwałej bezsenności u osób dorosłych.

Niegdyś dostępny był wyłącznie na receptę, obecnie są jednak w aptekach także preparaty, które można kupić bez przepisu lekarza.

Lekiem antyhistaminowym o działaniu uspokajającym jest też hydroksyzyna. Substancja ta nie jest jednak zarejestrowana jako lek stricte nasenny, co ma związek z brakiem wystarczających dowodów naukowych na takie właśnie działanie. Tym różni się od wspomnianej doksylaminy. Dostępna jest wyłącznie na receptę.

Inny lek na bezsenność to melatonina. Jest to syntetyczny odpowiednik hormonu snu. Znajduje zastosowanie w leczeniu problemów z zasypianiem związanych z rozregulowaniem cyklu okołodobowego, którego istotą jest czuwanie w dzień i sen w nocy.

Przeznaczony jest głównie dla osób, które pracują w nietypowych godzinach, a także podróżują samolotem na długich dystansach, pokonując w krótkim czasie liczne strefy czasowe.

Oprócz tego można też stosować rozliczne leki ziołowe, zawierające ekstrakty z takich roślin, jak kozłek lekarski, melisa czy szyszki chmielu. Działają one głównie uspokajająco.

Istnieją również sprawdzone niefarmakologiczne sposoby na bezsenność. Kluczowe znaczenie ma higiena snu. W godzinach poprzedzających nocny wypoczynek należy zrezygnować z czynności obciążających psychicznie, poznawczo i fizycznie, dbając o wyciszenie i redukcję napięć emocjonalnych.

Niewskazane jest oglądanie telewizji, czy korzystanie z komputera oraz smartfona. Nie powinno się pić napojów pobudzających (kawa, mocna herbata) ani palić papierosów.

Warto zadbać o odpowiednie warunki w sypialni, gdzie powinno być ciemno i cicho. Optymalna temperatura do snu mieści się w przedziale 18-22 stopnie Celsjusza. Przed nocą pomieszczenie powinno być wywietrzone.

Reklama

Skutki bezsenności po COVID -19

Skutki bezsenności po COVID-19 są tak samo dojmujące, jak wszystkich innych problemów z zasypianiem, powstałych na odmiennym tle. Wymienić można w tym kontekście takie konsekwencje, jak:

  • uczucie zmęczenia w dzień;
  • pogorszenie koncentracji i innych funkcji poznawczych;;
  • rozdrażnienie, nerwowość, apatia, senność;
  • zwiększona podatność na stany depresyjne.

Efekty bezsenności po COVID-19 mogą dezorganizować codzienne funkcjonowanie, a niekiedy są wręcz niebezpieczne. Osłabiona koncentracja może być przyczyną wypadków, czarne myśli w depresji stanowią zaś zagrożenie same w sobie.

Dlatego, jeżeli objawy utrzymują się dłużej, a samodzielnie podejmowane próby leczenia nie przynoszą efektu, należy niezwłocznie umówić się na konsultację medyczną

Czytaj również

Bibliografia

  • Janusz Heitzman, Postępowanie w przypadku bezsenności i zaburzeń snu, Lekarz POZ 3/2021.
  • Anna Wojtas, Sławomir Ciszewski, Epidemiologia bezsenności, tom 8, nr 3, 79–83.
  • Bytom - badania nad powikłaniami COVID-19, https://www.mp.pl/covid19/covid19-aktualnosci/314223,bytom-badania-nad-powiklaniami-COVID-19, [data dostępu 17.03.2023].
  • Odlegle skutki COVID-19 mogą wystąpić również u dzieci i nastolatków [BADANIA], https://pulsmedycyny.pl/odlegle-skutki-COVID-19-moga-wystapic-rowniez-u-dzieci-i-nastolatkow-badania-1107268, [data dostępu 17.03.2023].
Piotr  Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Artykuł napisany przez
Piotr Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Dziennikarz wyróżniony w konkursie "Dziennikarz Medyczny Roku 2023". Autor tysięcy publikacji o tematyce medycznej, ekonomicznej, politycznej i społecznej. Przez 15 lat związany z Dziennikiem Łódzkim i Polska TheTimes. Z wykształcenia socjolog stosunków politycznych, absolwent Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Po godzinach fotografuje, projektuje, maluje, tworzy muzykę.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Problemy ze snem
Jakie są przyczyny zaburzeń snu i jak je leczyć?
Kobieta ma zaburzenia snu
Męczy Cię bezsenność? Sprawdź, jak sobie z nią poradzić
Zdjęcie przestawiające kobietę cierpiącą na bezsenność
Bezsenność na tle nerwowym - jak sobie radzić? Leczenie
Kobieta borykająca się z problemem bezsenności z powodu nerwicy
Podobne artykuły
Mężczyzna obudził się w nocy
Budzenie się w nocy – co oznacza częste i o tej samej godzinie?
Kobieta w opasce do snu trzymająca poduszkę
Co zrobić, jak nie można zasnąć? Sprawdź skuteczne sposoby na szybkie zasypianie
Chrapiący mężczyzna
Sposoby na chrapanie – jakie są najlepsze i dlaczego?
Kobieta przywiązana do łóżka
Paraliż senny - co to jest? Jakie są mechanizmy jego powstawania? Ile trwa i jak sobie z nim radzić?
Mężczyzna chrapie, a kobieta chowa głowę pod poduszką
Chrapanie – co je wywołuje i jak je pokonać?

Reklama


Sonda
Sonda redakcyjna
Czy regularnie stosujesz środki na blizny po urazach lub operacjach?
Contractubex_sonda