Obfite miesiączki - u dziewczynek, po porodzie i po 40. Co pomaga?

Reklama

Jaka miesiączka jest obfita?

Obfite miesiączki są jednym z typowych zaburzeń menstruacji i należą do najczęściej występujących problemów ginekologicznych.

Występują w okresach intensywnych zmian hormonalnych, związanych z pokwitaniem i przekwitaniem, ale też nierzadko w innych fazach życia, będąc objawem licznych dysfunkcji i schorzeń.

Wedle ogólnie przyjętych norm:

• Prawidłowy cykl menstruacyjny powinien trwać 28 dni z tolerancją nawet do tygodnia - właściwy jest zatem przedział 21-35 dni.
• Typowa długość krwawienia miesięcznego to 3-5 dni, powód do zaniepokojenia stanowi okres trwający ponad 7 dni.
• Obfitość krwawienia powinna się mieścić w granicach 30-80 mililitrów krwi na cały cykl.

Obfita miesiączka to taka, która powoduje utratę powyżej 80-100 ml krwi.

W sytuacji, gdy zaburzenie to ma charakter regularny i nie wiąże się ze szczególnymi okolicznościami, takimi jak pokwitanie czy przekwitanie, określane jest w medycznej terminologii mianem Hypermenorrhoea.

Innym często spotykanym terminem jest Menorrhagia, co oznacza miesiączkę krwotoczną, charakteryzującą się krwawieniami silnymi i przedłużającymi się powyżej 7-10 dni, a przy tym występującymi w regularnych odstępach.

Należy jednak wiedzieć, że patologii może być znacznie więcej, czego wyrazem jest mnogość kategorii w międzynarodowym zestawieniu ICD-10.

Obfity okres, w zależności od charakteru i okoliczności, jest tu klasyfikowany w następujący sposób:

• N92.0 - obfite i częste miesiączki regularne (w tym: obfite krwawienia miesięczne, miesiączki krwotoczne, miesiączki zbyt częste),
• N92.1 - obfite i częste miesiączki nieregularne (w tym: krwawienia międzymiesiączkowe, acykliczne i skrócone przerwy między okresami, krwawienia obfite i przedłużające się,  a także nie związane z miesiączką),
• N92.2 - obfite krwawienia okresu pokwitania (w tym m.in. związane z początkiem miesiączkowania oraz typowe dla okresu dojrzewania),
• N92.3 - krwawienie owulacyjne, czyli związane z jajeczkowaniem (krwawienie między miesiączkami)
• N92.4 - obfite krwawienie w okresie przedmenopauzalnym (w tym m.in. silne krwawienia miesięczne lub czynnościowe macicy związane z menopauzą i poprzedzające przekwitanie,
• N92.5 - inne określone nieregularne miesiączki,
• N92.6 - nieregularne miesiączki, nie określone.

Natomiast w nowszej wersji zestawienia, czyli ICD-11, problem ten oznaczony jest kodem GA20.50 (heavy menstrual bleeding).

Reklama

Co oznaczają obfite miesiączki? Przyczyny

Co powoduje obfite miesiączki? Powodem mogą być schorzenia ginekologiczne, zaburzenia hormonalne, zaburzenia krzepnięcia krwi, antykoncepcja (wkładki), patologie i powikłania wczesnej ciąży.

Potencjalne ginekologiczne przyczyny obfitej miesiączki, to:

• endometrioza - schorzenie, którego istotą jest rozrost błony śluzowej macicy (endometrium) poza jamą tego narządu. Dotyka nawet kilkanaście procent kobiet. W jej przebiegu występuje przewlekły stan zapalny, wewnętrzne krwawienia i szereg innych objawów.
• zespół policystycznych jajników - częste zaburzenie wśród kobiet w wieku rozrodczym. Charakteryzuje się występowaniem licznych pęcherzyków w jajnikach. Obserwuje się cykle bezowulacyjne, ale z obfitymi krwawieniami.
• mięśniaki macicy - występują u 40-50 procent kobiet po 35. roku życia (dane: M. Baum) i należą do najczęstszych zmian łagodnych tego organu. Za obfite krwawienia miesięczne odpowiadają mięśniaki podśluzowe oraz śródścienne, a więc uwypuklające się do jamy macicy.
• gruczolistość śródmaciczna - tzw. adenomioza, polegająca na rozroście gruczołów endometrium w mięśniu macicy.
• torbiel jajnika - workowaty pęcherz wypełniony płynną treścią, będący konsekwencją zaburzeń hormonalnych przed owulacją. Występuje pojedynczo lub mnogo, w jednym lub obu jajnikach. Przy większych torbielach cykle menstruacyjne stają się nieregularne, rośnie też ryzyko krwawień pomiędzy miesiączkami.
• nadżerka szyjki macicy - niewielka rana o nieregularnym kształcie, będąca ubytkiem w błonie śluzowej. Niekoniecznie wpływa na wielkość i częstotliwość okresów, może jednak powodować krwawienie między miesiączkami.
• rak trzonu macicy (endometrium) - najczęściej występuje po 50. roku życia, ale w coraz większym stopniu dotyczy to kobiet młodszych, czego przyczyną jest „epidemia” otyłości. Do czynników zwiększających ryzyko zachorowania należy bowiem nadmiar tkanki tłuszczowej oraz związane z tym schorzenia, takie jak cukrzyca, insulinooporność, nadciśnienie.

Ważną grupę czynników predestynujących do wystąpienia obfitych miesiączek, stanowią zaburzenia hormonalne różnego typu.

Najczęściej w tym kontekście wymienia się chorobę Hashimoto, czyli stan zapalny gruczołu tarczowego, będący główną przyczyną niedoczynności tarczycy.

Skomplikowany system powiązań i oddziaływań w układzie endokrynnym człowieka sprawia, że często u pacjentek dotkniętych tego typu problemem spada stężenie żeńskiego hormonu płciowego estradiolu, rośnie zaś innego - prolaktyny. Efektem tego są rzadsze, ale za to bardziej obfite krwawienia.

Wahania poziomu hormonów związane z dynamiką zachodzących w organizmie kobiety procesów, występują też w okresie dojrzewania płciowego, a także przez menopauzą i po urodzeniu dziecka.

Osobny problem stanowią zaburzenia w układzie krzepnięcia krwi, w tym skazy płytkowe i choroba von Willebranda. Przyczyną może być też nieprawidłowa budowa płytek krwi (małopłytkowość).

Nadmierne krwawienia często występują również po założeniu wkładki domacicznej, której obecność w drogach rodnych stanowi potencjalnie przyczynę przewlekłego stanu zapalnego.

Specjaliści zwracają uwagę także na spóźnioną, krwotoczną miesiączkę będącą objawem patologii wczesnej ciąży - może ona oznaczać trwające lub zagrażające poronienie.

Silne krwawienia występują też przy ciążach pozamacicznych.

Zdarza się, że patologie cyklu miesięcznego związane są z nadmierną ekspozycją na stres, tudzież nieumiejętnością radzenia sobie z tego typu obciążeniami.

Na koniec warto przypomnieć, że obfity okres często jest też nieoczywistym objawem schorzeń toczących organy takie, jak nerki czy wątroba.

Reklama

Bardzo obfity okres ze skrzepami

Bardzo obfity okres może występować ze skrzepami, stanowiącymi mieszkankę krwi, białek i tkanek złuszczającej się błony macicy.

Należy podkreślić, że tworzenie się skrzepów jest zjawiskiem fizjologicznym, w wielu przypadkach zupełnie niegroźnym.

Istnienie poważniejszego problemu można podejrzewać w sytuacji, gdy obserwuje się obfite miesiączki ze skrzepami występującymi w dużej ilości i w dłuższej perspektywie czasowej. W takiej sytuacji niezbędna jest konsultacja ginekologiczna.

Podłoże stanowić mogą bowiem choroby wymienione powyżej, takie jak choćby endometrioza, a nawet nowotwór dróg rodnych.

Zwrócić należy wówczas uwagę, czy silne krwawienia miesiączkowe są objawem izolowanym, czy też towarzyszą im inne symptomy, takie jak bóle brzucha, nieregularność okresu, krwawienia pomiędzy cyklami, niemożność zajścia w ciążę etc.

Reklama

Obfite miesiączki u dziewczynek

Intensywne krwawienia miesiączkowe u nastolatek zazwyczaj są spowodowane niedojrzałością osi podwzgórze-przysadka-jajniki, odpowiadającej za prawidłową pracę układu rozrodczego.

Jest to do pewnego stopnia naturalne w młodym wieku, w okresie dojrzewania płciowego. W takim przypadku mówi się tzw. dysfunkcyjnym krwawieniu macicznym - nie jest ono związane z żadnymi patologiami anatomicznymi ani trwałymi zaburzeniami hormonalnymi.

Obfite miesiączki u młodych dziewcząt często jednak mają też związek z zaburzeniami krzepnięcia krwi. Wymienić można w tym kontekście takie problemy zdrowotne, jak:

• choroba von Willebranda - skaza osoczowa występująca na podłożu genetycznym, związana z niedoborem lub brakiem czynnika krzepnięcia krwi von Willebranda,
• nosicielstwo hemofilii, czyli wrodzonej skazy krwotocznej związanej z brakiem jednego z białek niezbędnych do krzepnięcia krwi,
• niedobory puli magazynowej płytek krwi - trombocytopenia, skaza powodująca lekkie krwawienia,
• zespół Ehlersa-Danlosa - rzadka genetyczna choroba tkanki łącznej.

Zazwyczaj krwawieniu nie towarzyszy bolesność, zdarza się jednak, że jest inaczej. Bolesne i obfite miesiączki mogą wskazywać na zespół policystycznych jajników. Zwłaszcza jeśli towarzyszy im trądzik, otyłość oraz tzw. hirsutyzm (owłosienie typu męskiego).

U dziewcząt aktywnych seksualnie nie można też wykluczyć chorób wenerycznych i stanów zapalnych w obrębie miednicy.

Reklama

Obfita miesiączka po porodzie

Wiele świeżo upieczonych matek martwią pierwsze obfite miesiączki po porodzie. W większości przypadków jest to zjawisko całkowicie naturalne, związane z hormonalną burzą, która przetoczyła się przez organizm w poprzednich miesiącach.

Zaburzenie równowagi jest na tyle duże, że powrót do względnej stabilności może zająć dłuższy czas.

W szczególności obfita jest z reguły pierwsza miesiączka po porodzie. Zazwyczaj jest też ona dłuższa, niż zwykle i może trwać 7 dni, a nawet dłużej.

Występuje mniej więcej po 6 tygodniach od momentu przyjścia dziecka na świat, aczkolwiek czas ten może być znacznie dłuższy i wynosić nawet do 20 tygodni, co ma związek między innymi z karmieniem piersią.

Wydzielany jest wówczas w dużych ilościach hormon zwany prolaktyną, który opóźnia pojawienie się okresu.

Co ważne, bardzo obfite miesiączki po porodzie należy różnicować z tzw. krwawieniem połogowym. Jest ono związane z oczyszczaniem się macicy po 9 miesiącach ciąży.

Na zewnątrz wydzielane są wówczas w dużych ilościach krew, tkanki błony śluzowej oraz różnego typu wydzieliny. Na początku krew może być ciemna, pełna skrzepów, z czasem powinna jaśnieć i być coraz rzadsza. Jeśli taka zmiana nie zachodzi, należy się bezzwłocznie skonsultować z lekarzem.

Reklama

Obfite miesiączki i skrzepy po 40.

Obfite miesiączki po 40 roku życia zazwyczaj są objawem zbliżającego się klimakterium, czyli przekwitania związanego z wygaszaniem funkcji jajników.

Dokładnym czas wystąpienia tego typu objawów jest zróżnicowany osobniczo, u niektórych kobiet może się to wydarzyć niedługo po czterdziestych urodzinach, u innych - nawet dekadę później, po 50-tce.

Długie i obfite miesiączki w okresie przekwitania są efektem zaburzeń hormonalnych zachodzących w organizmie kobiety.

Intensywnie zmieniają się stężenia takich substancji, jak progesteron i estradiol, co dereguluje funkcjonowanie całego organizmu. Istnieje przy tym duża nieprzewidywalność - krwawienie często jest nasilone i długie, a przy tym występuje rzadko.

Możliwe jednak są też miesiączki bardzo krótkie i mniej obfite, niż zwykle.

Inną potencjalną przyczyną silniejszych krwawień są różnego typu choroby i zaburzenia, które ujawniają lub nasilają się w piątej dekadzie życia.

Wymienić wśród nich można endometriozę, mięśniaki, polipy, stany zapalne przydatków, schorzenia nowotworowe, problemy z nerkami i wątrobą.

Sprzyjają temu choroby współtowarzyszące, które wtedy właśnie nabierają na sile, takie jak otyłość, cukrzyca typu 2 czy nadciśnienie.

Reklama

Obfita miesiączka po zabiegach ginekologicznych

Może też występować obfita miesiączka po różnego typu zabiegach ginekologicznych, aczkolwiek i w tym przypadku wymaga ona różnicowania z krwawieniami pooperacyjnymi.

Dzieje się tak, np. po łyżeczkowaniu (abrazji), które wykonywane jest między innymi u kobiet, które poroniły lub miały poród z określonymi komplikacjami (nieprawidłowe oddzielenie łożyska), a także w przypadku przerostu endometrium, polipów czy podejrzenia nowotworu.

Okres może w takiej sytuacji wystąpić z lekkim opóźnieniem, po około 4-6 tygodniach i być intensywniejszy, niż zwykle. Nie należy go mylić z plamieniem lub krwawieniem pojawiającym się bezpośrednio po zabiegu i niekiedy stanowiącym objaw niebezpiecznych powikłań (zwłaszcza, kiedy towarzyszy temu ból brzucha).

Podobnie rzecz wygląda w przypadku innych zabiegów ginekologicznych - zaburzenia miesiączkowania, często mylone z krwawieniem pozabiegowym, mogą wystąpić też między innymi po konizacji szyjki macicy, usunięciu polipa, histeroskopii czy laparoskopii.

Co na obfite miesiączki?

Co zrobić, gdy miesiączka jest bardzo obfita? Najlepiej zgłosić się do lekarza, który dobierze terapię adekwatnie do przyczyn. Może on przepisać leki hormonalne, przeciwkrwotoczne czy przeciwzapalne.

Leki na zbyt obfity okres są dostępne zarówno na receptę, jak też bez przepisu lekarza. Do pierwszej grupy należą:

• estrogen - kuracja za pomocą żeńskiego hormonu płciowego przyspiesza wzrost nabłonka, stymuluje syntezę czynników krzepnięcia, stabilizuje endometrium, redukuje krwawienie miesięczne,
• progesteron albo syntetyczne gestageny - hormony te zatrzymują miesiączkę i stabilizują endometrium, zaś w ciągu kilku dni po zakończeniu terapii powodują tzw. krwawienie z odstawienia,
• dwuskładnikowe, zawierające estrogen i progesteron tabletki antykoncepcyjne na obfite miesiączki również stosuje się tak, jak leki. Powodują one ustanie miesiączkowania w ogóle (do czasu zakończenia kuracji), aczkolwiek mogą w tym czasie występować mniej lub bardziej intensywne plamienia z odstawienia. Siłą rzeczy niemożliwe jest w związku z tym zajście w ciążę,
• leki antyfibrynolityczne, zawierające m.in. kwas traneksamowy. Mają one działanie przeciwkrwotoczne

Co brać na obfite miesiączki ponadto i jak je zmniejszyć? Oprócz wyżej wskazanych istnieje szeroka grupa leków dostępnych bez recepty, a także różnego rodzaju fitoterapeutyków (ziół) i naturalnych, domowych sposobów. Jakich konkretnie?

Leki na obfite miesiączki bez recepty

Jeśli chodzi o tabletki na obfite miesiączki, które można kupić bez przepisu lekarza, wskazać warto przede wszystkim na niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ).

Ich działanie polega na hamowaniu enzymu cyklooksygenazy (COX 1 i 2), co przekłada się na szereg działań terapeutycznych. Na co dzień stosuje się je przede wszystkim ze względu na właściwości przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i przeciwbólowe. Mogą jednak być również wykorzystywane przy niektórych zaburzeniach ginekologicznych.

Podkreśla się, że podawane w prawidłowych dawkach mogą zmniejszyć krwawienie miesięczne nawet o 30-40 procent (Agnieszka Drosdzol-Cop i inni), łagodząc przy tym ewentualne dolegliwości bólowe.

Jeśli chodzi o konkretne NLPZ, zalecane są takie substancje czynne, jak m.in.:

• kwas mefenamowy,
• naproksen,
• ibuprofen,
• flurbiprofen,
• diclofenac,
• indometacyna.

Jakie są wady NLPZ? Przyjmowane zbyt długo mogą prowadzić do uszkodzeń w obrębie układu pokarmowego (owrzodzenia, krwawienia). Wpływają też negatywnie na płodność, dlatego zaleca się ograniczenie ich stosowania w przypadku kobiet planujących starania o dziecko.

Oprócz tego w użyciu są też preparaty witaminowe oraz suplementy zawierające żelazo. Mają one za zadanie wzmocnienie organizmu po znacznej i nadprogramowej utracie krwi, a także zapobieganie anemii (niedokrwistości).

Podpaski na bardzo obfite miesiączki

Mocne krwawienie podczas okresu wiąże się nie tylko z koniecznością konsultacji lekarskiej i wdrożenia terapii, ale też stosowaniem określonych akcesoriów higienicznych i nie tylko.

Do tych pierwszych należą przede wszystkim specjalne podpaski na obfity okres, które charakteryzują się one większą chłonnością.

Warto też wybierać modele bardziej rozbudowane, zwłaszcza na noc. W skrajnych przypadkach można skorzystać z wyjątkowo chłonnych podpasek poporodowych albo przeznaczonych dla osób cierpiących na inkontynencję (nietrzymanie moczu).

Wiele kobiet cierpiących na obfite miesiączki pyta o specjalne tampony na noc. Na rynku są dostępne produkty o większej chłonności, jednak zdaniem wielu lekarzy używanie tamponów przy silnych krwawieniach w ogóle nie jest wskazane.

Uniemożliwiają one bowiem swobodny wypływ krwi wraz z resztkami złuszczonej błony śluzowej macicy. Może ona zalegać w drogach rodnych, a nawet się cofać, co potencjalnie sprzyja rozwojowi różnych schorzeń.

Z akcesoriów, w które warto jest natomiast się wyposażyć, mając obfite miesiączki, wymienić można tak zwany kubeczek menstruacyjny. Jest to elastyczny kapturek, wykonany z takich materiałów jak silikon czy tworzywo termoplastyczne.

Jest on umieszczany w pochwie i służy zbieraniu krwi, przy czym w odróżnieniu od tamponów i podpasek nie wchłania jej, lecz gromadzi. Po napełnieniu jest usuwany z dróg rodnych i opróżniany. Może być używany wielokrotnie.

Zioła na obfite miesiączki

Niekiedy stosuje się też zioła na obfite krwawienia. Nie są to leki, ale mogą być używane pomocniczo w terapii. Część z nich wykazuje działanie przeciwkrwotoczne, inne łagodzą objawy dodatkowe, w tym bolesność.

Na nieprawidłową miesiączkę warto pić napary z takich surowców roślinnych, jak między innymi:

• ziele tasznika - uszczelnia naczynia krwionośne i zmniejsza krwawienia,
• krwawnik pospolity - zmniejsza krwawienie, działa rozkurczowo i przeciwbólowo,
• kora dębowa - łagodzi niewielkie stany zapalne w obrębie dróg rodnych,
• rumianek - nie zmniejsza wprawdzie krwawień, ale działając rozkurczowo pomaga uporać się z towarzyszącymi im dolegliwościami bólowymi,
• liście mięty - wykazują działanie przeciwskurczowe,
• melisa - ma właściwości przeciwskurczowe oraz uspokajające.

Oprócz tego wspomnieć można też o takich ziołach, jak rdest ptasi, jemioła czy pięciornik gęsi.

Wszystkie wymienione można pić osobno, bądź łączyć ze sobą. Są one zresztą często spotykane w aptekach i sklepach zielarskich w postaci specjalnie skomponowanych mieszanek.

Domowe sposoby na obfite miesiączki

Na bardzo mocne krwawienia miesiączkowe można też stosować różnego typu domowe sposoby. Co zrobić aby zmniejszyć obfitość okresu? Przede wszystkim należy zrezygnować z wysiłku oraz przegrzewania się. Zalecane są też inne działania eliminacyjne.

W sytuacji, gdy występują krwotoczne miesiączki, niewskazana jest intensywna aktywność fizyczna. Wymagające ćwiczenia czy ciężka praca mogą potęgować okres.

Zdecydowanie lepiej jest postawić w tym czasie na relaks, nie tylko w wymiarze fizycznym, ale również psychicznym - tak jak zostało wspomniane wyżej, stres jest jednym z czynników, które potencjalnie stymulują Hypermenorrhoea.

Mając obfite krwawienia miesiączkowe należy w tym czasie unikać gorących kąpieli, nagrzewania brzucha termoforem, opalania się i jakiegokolwiek wygrzewania, ponieważ ciepło także będzie pogarszać sytuację.

Oprócz tego warto w tym szczególnym czasie powstrzymać się od picia alkoholu, kawy i napojów energetyzujących. Niewskazane są również ostre potrawy i przyprawy, takie jak imbir, chili czy pieprz.

A jakie produkty mogą przynieść ulgę i obniżać krwawienie? Jak sobie pomóc za pomocą diety?

Dieta na obfite miesiączki

Co jeść przy obfitych miesiączkach? Spożywane w tym czasie produkty mają duże znaczenie nie tylko ze względu na sam objaw i jego przyczyny, ale też skutki, w tym różnego typu niedobory.

Substancją, która pomaga ograniczyć krwawienie, jest witamina K. Do najbogatszych jej źródeł należą przede wszystkim zielone warzywa, takie jak:

• szpinak,
• brokuły,
• brukselka,
• szparagi,
• kapusta,
• sałata,
• jarmuż,
• rukola,
• roszponka,
• natka pietruszki.

Można ją też znaleźć w kalafiorze, ziemniakach czy marchwi. Oprócz tego warto wspomnieć o produktach zbożowych i oleju sojowym.

W związku z możliwymi niedoborami, należy uzupełniać zasoby żelaza oraz kwasu foliowego. Metaliczny pierwiastek w dużych ilościach znajduje się w największej ilości w wątrobach wieprzowych, ale też innych produktach odzwierzęcych, takich, jak:

• kiszka krwista,
• podroby drobiowe
•  salceson

i w mniejszym stopniu

• cielęcina,
• gęsina,
• wołowina,
• niektóre ryby oraz
• jaja kurze.

Z wyrobów roślinnych można wspomnieć o:

• pestkach dyni,
• kakao,
• soi,
• fasoli,
• soczewicy czy
• natce pietruszki.

Jeżeli chodzi o kwas foliowy, najbardziej zasobnymi jego źródłami są warzywa zielone, rośliny strączkowe, wątroby, jaja, sery, pełnoziarniste pieczywo czy orzechy.

Skutki obfitych miesiączek

Nadmierne krwawienie nie jest wyłącznie problemem higienicznym. Skutki obfitych miesiączek mogą być poważne, zwłaszcza jeśli występują one nie incydentalnie, a w sposób stały.

Najczęściej w tym kontekście mówi się o anemii, czyli niedokrwistości z niedoboru żelaza. Deficyt tego pierwiastka, traconego w dużej ilości wraz z krwią, powoduje poważne zagrożenia.

Dochodzi do zaburzenia mechanizmu produkcji czerwonych krwinek, które mają ograniczone rozmiary, a w ich wnętrzu znajduje się niski poziom hemoglobiny.

Efektem tego są objawy takie, jak:

• osłabienie
• ból i zawroty głowy,
• nasilona męczliwość,
• zaburzenia pamięci i koncentracji,
• bladość skóry,
• kołatanie serca.

​