Reklama
Czym jest pen do insuliny?
Pen do insuliny jest niewielkim urządzeniem stosowanym na co dzień przez osoby chorujące na cukrzycę, zwłaszcza typu 1.
Kształtem i budową przypomina pióro do pisania, stąd też nazwa (ang. pen – pióro lub długopis). Służy do wstrzykiwania leku pod skórę, w tkankę mięśniową brzucha, pośladków, ud lub ramion, w dawce ustalonej przez lekarza.
W odróżnieniu od zwykłych strzykawek, zapewnia precyzję, bezpieczeństwo i wygodę stosowania, nawet w trudno dostępnych miejscach, także przez pacjentów nie w pełni sprawnych ruchowo czy niedowidzących.
Peny do insuliny mają stosunkowo prostą konstrukcję. W ich budowie wyróżnić można takie elementy, jak:
- obudowa - cienka, plastikowa lub metalowa, w różnych kolorach, o okrągłym przekroju, ze zdejmowaną nasadką;
- selektor – pokrętło umożliwiające odmierzenie pożądanej dawki leku;
- spust, czyli przycisk uruchamiający podanie insuliny;
- tłok, za pomocą którego preparat jest tłoczony z fiolki;
- osłona wewnętrzna, w której umieszcza się wkład z insuliną.
Wstrzykiwacz do insuliny używany jest z jednorazowymi igłami o specjalnym kształcie, przeznaczonymi wyłącznie do tego typu iniekcji. Trzymając się analogii, odpowiadają one stalówkom w piórach.
Drugim wymiennym elementem są wkłady, czyli fiolki z lekiem, umieszczane wewnątrz pena insulinowego, na podobnej zasadzie, jak naboje z atramentem w przyrządach do pisania.
Wprowadzenie penów do użytku pod koniec XX wieku zrewolucjonizowało życie diabetyków, podobnie jak otrzymanie na drodze inżynierii genetycznej insulin ludzkich i ich analogów.
Wcześniej pacjenci dostawali preparaty zwierzęce, aplikowane strzykawkami zaopatrzonymi w grube igły.
Należy podkreślić, że podawanie insuliny, nawet kilka razy dziennie, jest podstawą w terapii cukrzycy typu 1, a także w zaawansowanych stadiach typu 2.
Przyczyną występującej wówczas hiperglikemii (przecukrzenia) jest niewystarczające wytwarzanie przez trzustkę hormonu insuliny, który umożliwia wchłanianie glukozy do komórek i zmniejsza jej stężenie w krwi.
W takiej sytuacji niezbędne jest aplikowanie tej substancji z zewnątrz – za pomocą penów, ewentualnie pomp insulinowych, których igły są na stałe umieszczone pod skórą.
Reklama
Rodzaje penów do insuliny
Istnieją różne rodzaje penów do insuliny. Podstawowy podział wyróżnia:
- wstrzykiwacze wielorazowego użytku, stosowane przez większość diabetyków – elementami wymiennymi są w nich jedynie wkłady oraz igły;
- wstrzykiwacze jednorazowe, fabrycznie wypełnione insuliną - bardzo proste w obsłudze, ale stosunkowo rzadko używane przez osoby stale korzystające z insulinoterapii; dostępne są jedynie na receptę.
Pacjenci rozpoczynający terapię pytają niekiedy, czym jest automatyczny pen do insuliny? Pod pojęciem tym kryją się wszystkie tego typu wstrzykiwacze, istotą ich działania jest bowiem pewna automatyzacja procesu odmierzania i podawania dawek insuliny.
Innym spotykanym terminem jest elektroniczny pen do insuliny. W tym przypadku mamy do czynienia z urządzeniem tradycyjnym w mechanice działania, lecz sprzężonym poprzez moduł bluetooth z aplikacją w telefonie.
Zapamiętuje ona dawki insuliny i czas ich podania, oferuje też bardziej skomplikowane funkcje takie, jak kalkulator bolusa (przelicza przyjmowane z pokarmem ilości węglowodanów na dawki insuliny, a także korekty związane z nieprawidłowym poziomem cukru). Do pewnego więc stopnia urządzenie to posiada funkcjonalności pompy insulinowej.
Wśród licznych dostępnych modeli wyróżniają się peny do insuliny z lupą. Jak łatwo się domyślić, są one przewidziane dla osób niedowidzących, a dzięki specjalnej konstrukcji ułatwiają wykonanie zastrzyku.
Istnieją też peny do insuliny dla dzieci. Od „dorosłych” modeli różnią się atrakcyjnym, kolorowym wzornictwem, mającym na celu wzbudzenie zaciekawienia oraz redukcję stresu u małego pacjenta.
Warto przy tym nadmienić, że cukrzyca typu 1 często ujawnia się już w pierwszych latach życia. Maluchy stanowią więc znaczny odsetek użytkowników tego typu urządzeń.
Konieczność wykonywania zastrzyków, nawet za pomocą precyzyjnego aplikatora, jest dla wielu osób doświadczeniem bolesnym i dyskomfortowym. Dlatego z dużą nadzieją są przyjmowane wszelkie informacje dotyczące możliwości mniej inwazyjnych form aplikacji.
Jedną z nich jest pen do insuliny bezigłowy. Urządzenie podaje insulinę bez konieczności wkłuwania się, wtłaczając ją pod ciśnieniem przez mikroskopijne otwory w skórze.
Sprzęt ten jednak jest bardzo trudno dostępny i póki co, w Polsce pozostaje bardziej nowinką techniczną, niż masową alternatywą dla tradycyjnych wstrzykiwaczy.
Reklama
Pen do insuliny za darmo
Co niezwykle istotne, każdy pacjent rozpoczynający leczenie cukrzycy w ten właśnie sposób, może otrzymać pen do insuliny za darmo.
Urządzenia te są oferowane przez firmy produkujące insulinę i stanowią swego rodzaju niskobudżetowy dodatek do znacznie droższych preparatów.
Pacjenci z reguły otrzymują je od lekarza diabetologa w poradni lub na oddziale szpitalnym, wraz z receptą na konkretną insulinę.
Oprócz aspektu czysto marketingowego podyktowane jest to względami praktycznymi. Po pierwsze, określone wkłady pasują do konkretnych penów.
Po drugi, używanie wstrzykiwaczy wymaga profesjonalnego przeszkolenia pacjenta przez lekarza, które jest równie istotne, jak instrukcje dotyczące doboru dawek leku.
Jest to praktyka powszechna, stosowana od lat i nic nie wskazuje na to, by miała się zmienić. Zatem wpisywanie w wyszukiwarkę zapytań typu „pen do insuliny za darmo 2022”, mija się z celem.
W tym akurat przypadku chorzy mogą mieć pewność, iż nie poniosą żadnych kosztów. Co ważne, wstrzykiwacze są wydawane w gabinetach „od ręki”, bez konieczności przepisu lekarskiego.
Wyjątek stanowi jednorazowy pen do insuliny, na receptę sprzedawany z powodu fabrycznej zawartości substancji czynnej.
Reklama
Gdzie kupić pen do insuliny?
Choć nie ma takiej potrzeby, można też kupić zwykły, wielorazowy pen do insuliny w aptece lub sklepie medycznym.
Jest to uzasadnione w przypadku, gdy stare urządzenie ulegnie zniszczeniu lub zagubieniu, podanie insuliny wymagane jest natychmiast, a wyznaczony termin wizyty u lekarza jest odległy.
Jeśli zastanawiasz się, gdzie kupić pen do insuliny, pamiętaj by korzystać jedynie ze sprawdzonych źródeł – dobrych aptek i profesjonalnych sklepów.
Unikaj tak zwanych okazji na serwisach aukcyjnych, nie kupuj wstrzykiwaczy od osób prywatnych, a w szczególności wystrzegaj się urządzeń używanych.
Pamiętaj, że peny należą do akcesoriów personalnych, które po zakończeniu cyklu użytkowania powinny zostać wyrzucone, nigdy zaś przekazywane innym osobom.
Reklama
Cena penów do insuliny
Ile kosztuje pen do insuliny w aptece lub sklepie z artykułami medycznymi? Ze względu na prostotę urządzeń, masową skalę ich wytwarzania oraz aspekty marketingowe, zakup ten nie rujnuje kieszeni.
Cena pena insulinowego waha się od kilkudziesięciu do kilkuset złotych. Najtańsze modele można dostać już za około 30 zł, droższe kosztują 200-400 zł. Rzadko są to stawki jeszcze wyższe, sięgające 600-700 zł.
W przypadku urządzenia, jakim jest pen do insuliny, cena jest wypadkową wielu elementów, takich jak między innymi:
- marka producenta i jej rynkowa renoma;
- jakość zastosowanych materiałów, estetyka;
- zastosowanie elektronicznego wyświetlacza;
- szczegółowość odmierzania dawek (co 0,5 – 1,0 jednostki).
To ile kosztują peny insulinowe, zależy też od polityki marketingowej danej firmy. Należy pamiętać, że z punktu widzenia dużych koncernów są to de facto gadżety dodawane do fiolek z insuliną, w przypadku których koszt zakupu (bez refundacji) jest znacznie większy i wynosi nawet kilkaset złotych miesięcznie.
Reklama
Wymiana pena do insuliny
Wymiana pena do insuliny na nowy także jest darmowa. Czynność ta z reguły odbywa się w dwóch przypadkach.
Pierwszy, uzasadniony czysto medycznie, ma związek z modyfikacją sposobu leczenia. Jeśli diabetolog zaleci zmianę insuliny powinien wyposażyć pacjenta w urządzenie dedykowane do tego typu preparatu.
Drugi przypadek ma charakter techniczny. Nic nie jest wieczne, także wstrzykiwacze. Zepsuty pen do insuliny nadaje się jedynie do wyrzucenia, nowy zaś pacjent otrzyma bez zbędnych formalności od lekarza, ewentualnie zakupi w aptece.
A propos utylizacji. Kwestia pozbywania się odpadów medycznych z gospodarstw domowych nie jest ściśle uregulowana polskim prawem. W dobrym jednak tonie jest niepotrzebny, zepsuty pen do podawania insuliny zutylizować w sposób profesjonalny.
Nie powinno się go wyrzucać do zwykłego kosza. Zamiast tego można użyć specjalnego pojemnika na odpady medyczne, dostępnego w każdej aptece za darmo lub za symboliczną opłatą (2-3 zł).
Jest to rozwiązanie efektywne zwłaszcza, jeśli na co dzień wyrzucasz dużą liczbę produktów, takich jak zużyte igły, fiolki po insulinie, opakowania itd.
Odpadów z kosza pozbywasz się w miejscach selektywnej zbiórki, prowadzonych przez gminy. Niekiedy też istnieje możliwość zostawienia ich w aptece (jednak punkty te nie mają obowiązku przyjmowania śmieci).
Reklama
Obsługa pena do insuliny
Obsługa pena do insuliny na początku może się wydawać trudna. Opanować należy bowiem multum czynności związanych z przygotowaniem wstrzykiwacza, określeniem adekwatnej dawki insuliny, czy wykonaniem samego wkłucia.
Z czasem staje się to jednak rutyną. Niewątpliwie należy się zapoznać z instrukcją obsługi pena do insuliny, ale to nie wystarczy. Każdy pacjent przed rozpoczęciem terapii powinien przejść swego rodzaju kurs.
Tego, jak używać pena do insuliny, winien jest nauczyć go lekarz, przepisujący taką, a nie inną formę leczenia.
Więcej szczegółów na temat aspektów technicznych dotyczących samej iniekcji poznasz w dalszej części artykułu, natomiast teraz garść ogólnych zaleceń odnośnie użytkowania i przechowywania pena z insuliną.
Pamiętaj zatem, że:
- Wstrzykiwacz jest urządzeniem osobistym. Nie należy go udostępniać innym osobom, nawet najbliższym.
- Igły do pena są jednorazowe, nie powinno się ich używać wielokrotnie, nawet jeśli szukasz oszczędności.
- Miejsc wkłucia nie dezynfekuje się tak, jak w przypadku zwykłych zastrzyków czy pobrań, przemyć natomiast warto końcówkę wkładu z insuliną.
- Przy każdym kolejnym wkłuciu należy nieznacznie zmieniać miejsce, tak by ułatwiać gojenie się mikrourazów i zapobiegać powstawaniu zrostów. Należy pamiętać, że rocznie może być wykonanych nawet około tysiąca iniekcji.
- W kwestii tego, jak przechowywać pen z insuliną, istnieją ścisłe wytyczne. Aktualnie używany wstrzykiwacz powinien być trzymany we względnie stałej temperaturze pokojowej (18-26 stopni Celsjusza), z dala od źródeł światła i ciepła.
Jeśli nie jest to możliwe w warunkach domowych, w pracy czy podróży, warto korzystać z takich akcesoriów, jak etui chłodzące do przechowywania insuliny i penów.
Pamiętaj, nigdy nie trzymaj pena z założoną nań igłą.
Jak podawać insulinę penem?
Wracamy do pytania o to, jak podawać insulinę penem. Jakie kroki należy wykonać, aby skutecznie zaaplikować całą dawkę?
Po krótce powinno to wyglądać następująco:
- Przed użyciem wstrzykiwacza, dokładnie umyj ręce ciepłą wodą z mydłem.
- Przygotuj wkład z insuliną, dezynfekując jego końcówkę spirytusem. Pamiętaj, że poszczególne peny są przystosowane do działania wyłącznie z dedykowanymi im wkładami.
- Po odkręceniu lub zdjęciu wierzchniej pokrywy pena, umieść wkład w wewnętrznej osłonie, a następnie całość przykręć do obudowy.
- Jeśli wymaga tego specyfikacja używanego preparatu, wymieszaj insulinę, by uzyskać jednorodną konsystencję. W tym celu obudowę z fiolką kilkukrotnie obraca się wokół własnej osi oraz przechyla na boki. Należy jednak unikać potrząsania.
- Do tak przygotowanego pena przykręć nową igłę, a następnie zdejmij jej zewnętrzną, szeroką osłonkę. Odłóż ją na bok ale nie wyrzucaj – będzie potrzebna do usunięcia igły.
- Zdejmij węższą, wewnętrzną osłonę, zostawiając samą igłę.
- Odpowietrz pen i igłę, upuszczając niewielką dawkę insuliny na zewnątrz – postępuj wg. wskazówek zawartych w instrukcji.
- Korzystając z selektora, ustaw dawkę insuliny do wstrzyknięcia - pamiętaj, że liczba jednostek powinna być ustalona z lekarzem. Upewnij się, że wybrana wartość odpowiada zaleceniom. Zarówno przedawkowanie insuliny, jak też dostarczenie jej do organizmu w zbyt małej ilości może mieć poważne skutki zdrowotne.
- Chwyć pewnie wstrzykiwacz do insuliny, obejmując tubę czterema palcami, natomiast piąty (kciuk) połóż na spuście. Urządzenie musi być skierowane igłą w stronę miejsca wkłucia.
- Wbij igłę w wybrane miejsce. Najczęściej rekomendowaną techniką jest iniekcja pod kątem 90 stopni w fałd skórny, uformowany poprzez silne ściśnięcie palcami drugiej ręki.
- Naciśnij lub przesuń spust, podając w ten sposób insulinę do tkanki tłuszczowej. Kontynuuj wstrzyknięcie do momentu pojawienia się sygnalizacji świadczącej o zaaplikowaniu całej dawki.
- Odczekaj kilka, kilkanaście sekund i wyjmij igłę. Po nałożeniu na nią zewnętrznej osłony, usuń ją z pena i wyrzuć do bezpiecznego, zamykanego pojemnika.
Istnieje możliwość, że ilość insuliny we wkładzie będzie niewystarczająca. W takiej sytuacji, po zmianie wkładu, brakującą dawkę należy dostrzyknąć.
Drugie istotne zagadnienie techniczne dotyczy wyboru miejsca iniekcji. Tak jak zostało wspomniane wyżej, wskazane są cztery lokalizacje.
Ich wybór nie powinien być przypadkowy. Z różnych bowiem części ciała insulina wchłania się w różnym tempie.
Kluczowe znaczenie ma rodzaj preparatu. Mówiąc w dużym uproszczeniu, insuliny działające krótko i szybko aplikuje się w brzuch lub ramię, skąd wchłaniają się w stosunkowo niewielkim czasie.
Natomiast leki o działaniu długim i opóźnionym, mogą być aplikowane w pośladki lub uda. Wpływ na ostateczny wybór mają jednak także inne zmienne, takie jak wielkość glikemii, wiek, masa ciała, rodzaj posiłku, czas dzielący iniekcję od przyjęcia pokarmu, aktywność fizyczna etc.
Niekiedy wskazane jest zastosowanie dwóch rodzajów insuliny, wstrzykiwanych w różne miejsca. To jeszcze jeden argument przemawiający za tym, by kwestię tego, jak podawać insulinę, omawiać szczegółowo z lekarzem.
Jaki pen do insuliny?
Jaki pen do insuliny wybrać? Tak jak zostało to nakreślone wyżej, pacjent ma w tej kwestii niewielkie pole manewru.
Bardzo często dylemat ten rozstrzyga lekarz, wręczając sprzęt taki, jak posiada i taki, który służy do wstrzykiwania określonego rodzaju insuliny. Wybór więc w praktyce przeważnie ogranicza się np. do określenia preferencji kolorystycznych.
Ograniczony obrót rynkowy sprawia, że nie tworzy się porównań wskazujących na to, jaki jest najlepszy pen do insuliny. Przekazywane informacje częściej dotyczą kompatybilności urządzeń z wkładami i to pozostaje głównym kryterium wyboru.
