Zmiany w programie Profilaktyka 40 PLUS. Co nowego w 2024 roku? Sprawdź❗
Zmiany w programie Profilaktyka 40 PLUS. Co nowego w 2024 roku? Sprawdź❗
Zmiany w programie Profilaktyka 40 PLUS. Co nowego w 2024 roku? Sprawdź❗

Witamina D - na co pomaga i jak ją przyjmować?

Witamina D jest przez wiele osób określana witaminą słońca. Czy jednak wiesz, że została odkryta dopiero w poprzednim stuleciu? Zobacz, na co wpływa.
Źródła witaminy D3
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Witamina D to określenie grupy związków chemicznych, wśród których znajduje się witamina D1, D2 i D3. Ta ostatnia jest najważniejsza z punktu widzenia zdrowia człowieka. Dlaczego?
  • Witaminę D3 organizm pozyskuje w wyniku kontaktu promieni słonecznych ze skórą. Jak jeszcze?
  • W Polsce ponad 90 proc. osób cierpi z powodu niedoboru witaminy D3, która jest ważnym składnikiem np. w procesie przyswajania wapnia.
Spis treści

Reklama

Co to jest witamina D?

Był rok 1919 kiedy to Mellanbe, kiedy brytyjski biochemik odkrył, że niedobór pewnej substancji powoduje wystąpienie krzywicy u dzieci.

Początkowo – jak twierdził – choroba miała być wywołana przez zbyt niski poziom witaminy A. Dopiero wiele lat później w toku badań, kolejni naukowcy zauważyli, że za wystąpienie choroby odpowiedzialny jest związek o nazwie witamina D.

Warto wspomnieć, że już kilka stuleci wcześniej w Wielkiej Brytanii, w XVII wieku, dostrzeżono zjawisko krzywicy u dzieci (stąd też inna nazwa krzywicy – angielska choroba). Swój udział w badaniach nad witaminą D, jeszcze nieznaną pod tym określeniem, ma także polski lekarz, dr Jerzy Śniadecki, który jako pierwszy wskazał, że zażywanie kąpieli słonecznych może być skuteczną  metodą w leczeniu krzywicy.

Witamina D to inaczej witamina słońca, ponieważ organizm wytwarza jeden z jej związków – witaminę D3 - pod wpływem działania promieni słonecznych.

Co ciekawe, witamina D to grupa związków chemicznych, w skład której wchodzi witamina D1, D2 oraz D3. To substancja niezbędna w procesie kostnienia, ale także ważny czynnik mający wpływ na przyswajanie wapnia i fosforu przez organizm.

Ciekawostką związaną z witaminą D jest fakt, że chemicznie to pochodna cholesterolu. Kontrowersje wzbudza zaliczanie witaminy D do witamin, z uwagi na to, że spełnia ona funkcję prohormonów.

Kolor skóry ma wpływ na wchłanianie witaminy D. Ciemniejszy wiąże się z posiadaniem większej ilości melaniny, barwnika, który chroni organizm przed promieniowaniem ultrafioletowym Jednocześnie ogranicza on również przyswajanie witaminy D3.

Dlatego im dalej na północ i im mniejszy dostęp do słońca, tym skóra mieszkańców tych regionów jest jaśniejsza, co umożliwia łatwiejszą syntezę witaminy D w skórze. Z kolei w mocno nasłonecznionych częściach świata, skóra ludności jest ciemniejsza.

Reklama

Rodzaje witaminy D

Warto wspomnieć, że witamina D to grupa związków chemicznych. Dwa najważniejsze to:

  • witamina D2 (inaczej ergokalcyferol) - jej źródłem są grzyby i  suplementy diety. Wzbogacona o ten składnik żywność, jest mniej skuteczna w podnoszeniu ogólnego poziomu witaminy D we krwi niż witamina D3;
  • witamina D3 - nazywana też cholekalcyferolem, można znaleźć ją w pokarmach pochodzenia zwierzęcego – w tłustych rybach, olejach, wątróbce, maśle czy żółtkach jaj.

Obie wskazane witaminy są wchłaniane do krwioobiegu, ale wątroba metabolizuje je w inny sposób. Wspólnie tworzą kalcyfediol.

To na podstawie stężenia tej substancji określa się ogólny poziom witaminy D w organizmie. Bardziej wydajną jest jednak witamina D3, którą można pozyskać nie tylko z suplementów diety, ale też ze słońca.

Niektórzy stawiają znak równości pomiędzy witaminą D a D3, z uwagi na to, że witamina D3 to najlepiej przyswajalna forma witaminy D. Jaka jest więc różnica pomiędzy witaminą D a D3?

Określenie witamina D jest zarezerwowane dla wielu związków chemicznych – to pojęcie szersze niż witamina D3. Całkowita witamina D przyswajana w organizmie człowieka składa się w około 90 proc. z witaminy D3 i w kilku procentach z witaminy D2.

Znana jest też witamina D1, czyli kalcyferol, pozyskiwany z tranu.

Reklama

Właściwości witaminy D

Grupa związków chemicznych o nazwie witamina D jest interesująca ze względu na jej wchłanianie. Jest to witamina rozpuszczalna w tłuszczach.

Wiąże się to nie tylko z koniecznością przyjmowania  jej wraz z tłuszczem, np. po obfitym posiłku, np. z awokado czy masłem. Jako, że należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, organizm nie wydala jej za pomocą potu.

W odróżnieniu od witamin rozpuszczalnych w wodzie, witamina D jest magazynowana w organizmie w momencie, gdy organizm jej nie używa.

Wątroba to swoisty magazyn witaminy D, ale też innych witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

Można ją znaleźć też w tkance tłuszczowej człowieka. Na podstawie tego twierdzenia stworzono teorię, która mówi, że w przypadku nadmiaru tkanki tłuszczowej, np. ze względu na otyłość, tłuszcz zatrzymuje przedostawanie witaminy D do krwioobiegu, co skutkuje niższym stężeniem witaminy D u osób z problemem otyłości.

 

Reklama

Synteza witaminy D

Proces przyswajania witaminy D może przebiegać dwiema drogami:

  • wewnętrzną - poprzez przyjmowanie pokarmów bogatych w ten składnik; witamina D jest wchłaniana wówczas w jelicie cienkim;
  • zewnętrzną - dochodzi wtedy do syntezy witaminy D przez skórę.  Witamina D3 powstaje w wyniku dwuetapowej reakcji na promienie słoneczne.

Bez względu na źródło pochodzenia witaminy D, substancja ta ulega kolejno transformacji w organizmie. Zostaje przekształcona do formy aktywnej w dwóch etapach: w wątrobie, a następnie w nerkach. W ten sposób organizm uzyskuje kalcitriol.

Reklama

Funkcje witaminy D

A za co odpowiada wskazana grupa związków chemicznych?

Podstawową rolą witaminy D w organizmie jest utrzymanie prawidłowego poziomu wapnia i fosforu oraz wspomaganie organizmu w przyswajaniu tych substancji. Z tego powodu witamina D3 ma działanie wzmacniające kości i zwiększające ich gęstość.

Na co jeszcze pomaga witamina D3? Nie można pominąć innych funkcji witaminy w organizmie takich jak:

  • zapobieganie nadciśnieniu,
  • zmniejszanie ryzyka cukrzycy,
  • ochrona przed astmą czy alergią.

Znaczenie witaminy D jest tak istotne, że jej niedobór objawia się zmęczeniem, bezsennością czy chorobami przyzębia. W kontekście tego, na co wpływa witamina D, podkreśla się jej związek z otyłością – tę kwestię również omawiamy w tym artykule.

Po jakim czasie przyjmowania witaminy D można zauważyć poprawę? Trzeba mieć świadomość, że efekty nie przychodzą natychmiast – czasem trzeba poczekać na nie nawet kilka miesięcy. Dr Clairmont, reprezentująca Uniwersyteckie Centrum Medyczne w Vermont, wskazuje, że zwykle są to 3 miesiące.

Źródło: Opracowanie własne

Reklama

Normy witaminy D

Wiek czy stan zdrowia to główne czynniki, które mają wpływ na to, jakie normy witaminy D3 nas obowiązują.

Zapotrzebowanie na tę witaminę mają też kobiety w ciąży, które szczególnie powinny zbadać o jej odpowiednią ilość w organizmie w celu utrzymania prawidłowego stanu kości płodu.

Norma witaminy D we krwi waha się pomiędzy 30 a 50 ng/ml. Wszelki nadmiar i niedobór słonecznej witaminy jest niezdrowy.

Warto przyjrzeć się lepiej normie poziomu witaminy D zaproponowanej przez European Food Safety Authority. Dla noworodków i niemowlaków maksymalny poziom przyjmowanej witaminy D to zwykle 1000 j.m. na dobę.

Z kolei u dzieci w wieku 1-10 dawka maksymalna to 2000 j.m. na dobę.

U nastolatków, dorosłych i seniorów z prawidłową masą ciała maksymalna ilość witaminy D to 4000 j.m. w ciągu doby.Taka sama wartość dotyczy kobiet w ciąży i karmiących.

Z kolei osoby otyłe muszą dostosować dawkę adekwatną do swojej wagi i mogą przyjmować zdecydowanie większe ilości witaminy D.

W przypadku rozpoznania zaburzeń w gospodarce fosforanowo-wapniowej należy przeprowadzić badanie witaminy D. Takie badanie wykonuje się z próbki krwi.

Jeżeli chcesz, możesz również zgłosić się na nie samodzielnie. Cena badania stężenia witaminy D jest uzależniona od placówki, w której będzie przeprowadzany test. Zwykle jest to koszt rzędu 80-110 zł.

Każde laboratorium stosuje nieco inną skalę i to, co może wydawać się w jednym miejscu niebezpiecznie niską lub wysoką wartością, w drugim teście na witaminę D jest normą. Dlatego przy okazji badań zawsze trzeba kierować się narzuconymi danymi z konkretnego miejsca.

Warto wspomnieć, że istnieje możliwość sprawdzenia poziomu witaminy D w organizmie bez wychodzenia z domu. Wystarczy tylko zamówić odpowiedni test w sklepie internetowym. Samodzielne wykonanie takiego badania trwa około 10 minut.

Reklama

Dawkowanie witaminy D

Kilka lat temu w telewizji pojawiła się reklama witaminy D, w której po zjedzeniu tabletki dziecko pokazywało, jakie ma silne kości. Ten obraz to jednak tylko część prawdy. Trzeba mieć świadomość, że nic w nadmiarze nie jest bezpieczne. Maksymalna dawka witaminy D związana jest z wymienionymi wcześniej czynnikami, m.in. wiekiem czy wagą.

Śmiertelna dawka witaminy D to taka, która prowadzi do tego, że stężenie aktywnej witaminy D w organizmie przekracza 100 ng/ml. Wówczas może dojść np. do nadmiernego uwalniania wapnia z kości i odkładania się go w innych narządach.

Ile należy przyjmować witaminy D3? Dzienne zapotrzebowanie na witaminę D inaczej wygląda w przypadku osób dorosłych, a inne dzieci. Zalecana dawka witaminy D jest zależna też od wagi konkretnej osoby.

Ilość niezbędnej witaminy D3 dla dorosłych oraz zapotrzebowanie na witaminę D u dzieci zostało już wskazane w części artykułu poświęconej normom witaminowym

Pamiętaj, że została tam podana maksymalna dawka witaminy D. Natomiast bezpieczną dawkę tej substancji najlepiej obliczyć u specjalisty. U każdej osoby ta wartość może być nieco inna.

Ile jednostek witaminy D?

Zacznijmy od wyjaśnienia, czym jest J.M. lub UI. To określenie wskazujące na jednostkę substancji biologicznie czynnej, np. witaminy, ustalanej przez WHO.

Dobierając jednostkę witaminy D warto zwrócić uwagę na swoje dzienne zapotrzebowanie. Obecnie dawka maksymalna witaminy D dla zdrowego dorosłego to 4000 jednostek.

Wybierając suplement diety warto wybrać taki preparat, który w jednej porcji nie zawiera wyższej liczby UI. Nierzadko wartości podawane są w mikrogramach. Należy pamiętać, jaki jest przelicznik jednostek witaminy D.

Otóż 1 UI to tyle co 40 mikrogramów substancji. Warto korzystać z takiego przelicznika witaminy D niezależnie, czy chcemy określić, ile mikrogramów to 20 000 jednostek tej substancji, 10 000 UI czy też 50 000 jednostek międzynarodowych.

Na co pomaga witamina D?

Na uwagę zasługuje wielokierunkowe, określane inaczej jako plejotropowe, działanie witaminy D. Wskazaniami do zastosowania tej substancji są:

  • choroby i urazy układu ruchu, takie jak: osteoporoza, krzywica, bóle kostne, deformacje kostne, niskoenergetyczne złamania kości czy wady postawy;
  • zaburzenia trawienia i wchłaniania: mukowiscydoza czy choroby zapalne jelit;
  • choroby wątroby;
  • przewlekłe terapie lekami: leki przeciwpadaczkowe czy steroidoterapia.

Hashimoto a witamina D

Zalety witaminy D są również podkreślane w terapii chorób endokrynologicznych. Zwraca się uwagę na związek pomiędzy przyjmowaniem witaminy D a tarczycą. Witamina D wspiera walkę z Hashimoto.

Badania przeprowadzone w 2014 roku przez wrocławskich badaczy z Uniwersytetu Medycznego wskazują, że osoby z tym schorzeniem tarczycy mają niższy poziom witaminy D niż zdrowe.

Może to więc sugerować, że deficyt tej witaminy wpływa na rozwój Hashimoto.

Witamina D - układ immunologiczny

Suplementacja witaminą D pozytywnie wpływa na układ odpornościowy. Wciąż jednak badane jest działanie witaminy D na przeziębienie.

Niektórzy specjaliści zalecają jej stosowanie na opryszczkę, ze względu na to, że jest to efekt osłabienia organizmu, a witamina D wzmacnia układ immunologiczny.

Witamina D a Covid

O pozytywnym wpływie witaminy D na odporność świadczą chociażby wyniki badania z 2020 roku. Naukowcy Annweiler, Corvaisier, Gautier odkryli, że systematyczne przyjmowanie witaminy D przez chorych z powodu koronawirusa wpływało na łagodniejsze przejście Covid-19. Zwiększało także szanse na przeżycie.

Istotna w tym przypadku była jednak regularność, ponieważ jednorazowe przyjęcie dużej dawki, około 80 000 UI nie miało wpływu na stan zdrowia pacjentów.

Witamina D a uroda

Okazuje się, że ten związek chemiczny działa również na wygląd zewnętrzny. Zaobserwowano wpływ witaminy D na:

  • włosy,
  • skórę,
  • paznokcie,
  • skórę twarzy.

Pod jej wpływem stają się one wyraźnie mocniejsze i zdrowsze. Co ciekawe, witamina D oddziałuje na trądzik. Jej niedobór może sprawiać, że problem będzie się pogłębiać.

Witamina D a odchudzanie

Niektórzy twierdzą, że witamina D dla otyłych to sposób na zrzucenie zbędnych kilogramów. Tymczasem mimo że substancja ta umożliwia uregulowania metabolizmu, jej przyjmowanie nie sprawi, że pozbędziesz się nadwagi.

Witamina D a zaparcia u niemowląt

Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, każdemu dziecku do 1. roku życia, należy podawać witaminę D. Niedobór witaminy D może być sygnalizowany przez organizm zaparciami czy biegunką.

Witamina D a libido

Jeżeli planujecie potomstwo, witamina D pomoże Wam w staraniach o dziecko. W przypadku mężczyzn jest istotnym czynnikiem, który wpływa na podniesienie poziomu testosteronu, co z kolei oddziałuje na potencję oraz libido.

Gdy sięga po nią przyszła ciężarna zapewnia swojemu potomstwu lepszy start, ponieważ witamina D jest istotna z punktu widzenia rozwoju płodu.

Suplementację należy prowadzić pod kontrolą lekarza, ponieważ przedawkowanie to równie niebezpieczny stan, co niedobór.

Witamina D a menopauza

W okresie menopauzy, gdy kobieta jest narażona bardziej niż dotychczas na osteoporozę, przyjmowanie witaminy D chroni przed takimi ubytkami. Witamina wspomaga wchłanianie wapnia, co zabezpiecza przed osteoporozą.

Witamina D a samopoczucie

O ile witamina D dobrze wpływa na samopoczucie, o tyle nie należy przyjmować jej przed snem. Może wywołać bezsenność. Jego, że witamina D ma wpływ na uwalnianie serotoniny i dopaminy, jej niedobór może powodować zaburzenia nastroju.

Witamina D dla sportowców i nie tylko

Witamina D wspomaga wchłanianie wapnia i fosforu. Z tego względu jej przyjmowanie może pozytywnie wpłynąć na:

  • kości,
  • zęby,
  • mięśnie.

Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez University of Birmigham witamina D pozytywnie wpływa na stawy, zapobiegając pojawianiu się różnych chorób stawów.

Dodatkowo witamina D może być środkiem zabezpieczającym przed rakiem piersi i innymi odmianami raka. Jednak nikt z nas nie może być pewny w 100%, czy choroba nie dotknie właśnie jego. Naukowcy wciąż szukają związków pomiędzy witaminą D a zakrzepicą i leczeniem wielu innych chorób.

Źródło witaminy D

Naturalną witaminę D można pozyskiwać ze słońca, ale także z jedzenia. W czy jest witamina D? Przyjrzyjmy się bliżej kwestii jej występowania. Oto najpopularniejsze źródła witaminy D:

  • odzwierzęce produkty z witaminą D – znajdziemy ją w rybach, wątróbce, jajach, mleku, nabiale,
  • grzybach.

Witaminy D nie znajdziesz ani w owocach, ani warzywach. Warto więc korzystać z możliwości jedzenia produktów bogatych w witaminy D.

Poniżej dokładniejsze zestawienie informacji, gdzie występuje witamina D:

  • w węgorzu – 1200 j.m. w 100 g;
  • w śledziach – 800 j.m. w 100 g;
  • łosoś – 600 j.m. w 100 g.

Pamiętaj, że witamina D występuje nie tylko w jedzeniu, ale też w suplementach diety, a przede wszystkim można pozyskać ją z promieni słonecznych padających na skórę.

Jeżeli decydujesz się na suplementację, taka witamina D zwykle jest pozyskiwana z lanoliny, czyli produktu gruczołów łojowych niektórych zwierząt.

Witamina D ze słońca

Najlepszym sposobem na pozyskiwanie naturalnej witaminy D jest przebywanie na słońcu. Wówczas promienie słoneczne pobudzają skórę do wytwarzania witaminy D3. Najwięcej witaminy D organizm wytwarza latem.

Warto mieć świadomość, że słoneczna witamina nie jest przyswajana przez szybę, ponieważ szkło blokuje dostęp promieni słonecznych.

Ile trzeba być na słońcu, by dostarczyć sobie witaminy D? Według danych dostępnych na oficjalnej stronie rządowej pacjent.gov.pl optymalny czas to 15 minut w godzinach 10-15.

Ciało musi być wówczas odsłonięte – dobry ubiór to krótkie spodenki i koszulka. Nie należy wówczas stosować żadnych filtrów. Nie jest możliwe, aby przedawkować witaminę D pozyskiwaną ze słońca.

Witaminy D można dostarczyć sobie w zimne miesiące korzystając ze specjalnych lamp, które wytwarzają promienie UV-B. Niestety, na podobnej zasadzie nie działają lampy w solarium.

Witamina D dla wegan

Sama formuła witaminy D może być wegańska – wszystko zależy skąd jest pozyskiwana.

Wegańska witamina D na bazie wody, tzn. w formie kropelek, tym różni się od zwykłej, że pochodzi z alg, a nie z lanoliny pozyskiwanej z owczej wełny.

Taka witamina D dla wegetarian i wegan jest droższa od zwykłej witaminy D. 50 ml płynu kosztuje około 90 zł.

Kiedy i jak przyjmować witaminę D?

Zapewne zastanawiasz się, czy pora przyjmowania tej substancji ma jakiekolwiek znaczenie. Kiedy suplementować witaminę D - rano czy wieczorem? Otóż, najlepiej przyjmować ją rano, ponieważ witamina D zażyta na noc może wpływać na sen i powodować bezsenność.

Wiesz już, kiedy brać witaminę D, a jak ja zażywać? Przyjmując witaminę D nie należy być na czczo. Jako, że jest dobrze rozpuszczalna w tłuszczach, powinna być przyjęta wraz z posiłkiem bogatym w te składniki. Witaminę D najlepiej przyjąć razem z tłuszczami – nieważne, czy nastąpi to tuż przed czy po jedzeniu.

Przyjmowanie witaminy D zawsze powinno być skonsultowane z lekarzem, ponieważ jej nadmiar może skutkować problemami zdrowotnymi.

Warto też wiedzieć, z czym nie łączyć witaminy D. Jej działanie może osłabiać picie herbaty, kawy, alkoholu, a także przyjmowanie środków przeczyszczających.

Z czym przyjmować witaminę D? Inne składniki i witaminy

Jak pamiętasz najlepiej przyswajalną witaminą D jest witamina D3. Wiesz już, z czym się wchłania witamina D. Są to tłuszcze. Dlatego olej lniany z witaminą D to doskonałe połączenie. Czy można brać samą witaminę D3? Do jej rozpuszczenia potrzebny jest tłuszcz, dlatego nie należy go pomijać w trakcie suplementacji.

Co ciekawe, omawiana tu witamina dobrze wchodzi w reakcje z innymi składnikami. Warto przyjrzeć się im lepiej:

  • wapń i witamina D - obecność witaminy wspomaga wchłanianie wapnia, dlatego te składniki przyjmuje się łącznie, np. w przypadku niedoborów wapnia;
  • innym świetnym duetem jest witamina D + K2. Nie chodzi tu jednak o witaminę D, ale o fakt, że bez jej obecności witamina K2 nie ma szansy się wchłonąć.

Udane połączenia z witaminą D tworzą:

  • cynk, który reguluje metabolizm witaminy D;
  • witamina C;
  • magnez – warto łączyć te składniki, ponieważ niedoboru magnezu mogą osłabiać działanie witaminy D;
  • kurkuma;
  • cynk, selen;
  • witamina B12.

W jakiej formie przyjmować witaminę D?

Na rynku dostępnych jest szereg suplementów z witaminą D, a także leków z tą substancją. To, jaka witamina D jest najlepsza zależy nie tylko od Twoich preferencji, ale też zapotrzebowania na tę substancję.

Witaminę D3 w kroplach możesz podać dziecku, które nie umie jeszcze połykać. Często taka substancja jest dostępna na receptę.

Inne formy produktów z witaminą D prezentujemy poniżej. Witaminę D kupisz w formie:

  • tabletek;
  • kapsułek;
  • maści;
  • tabletek do ssania;
  • kremu;
  • żelek;
  • sprayu;
  • proszku;
  • aerozolu z pompką.

Dzieciom najłatwiej aplikować witaminę D pod język, choć podaje się ją też w formie kropel do picia.

Stosunkowo nowym rozwiązaniem jest witamina D w zastrzykach. Taka substancja jest podawana domięśniowo w ogromnej dawce - nawet kilkuset tysięcy jednostek międzynarodowych.

Lek z witaminą D

Zapewne niejednokrotnie stajesz przed dylematem jaką witaminę D wybrać - lek czy suplement. Wybierając lek stawiasz na zapobieganie i leczenie chorób wywołanych niedoborem witaminy D.

W aptekach dostępne są witaminy D w formie leku bez recepty. Taka witamina D OTC (bez recepty) może mieć formułę kropel lub tabletek.

Suplementacja witaminy D

Suplementowanie witaminy D to w przeciwieństwie do leków to jedynie wzbogacenie codziennej diety o wartościowe składniki. Jeżeli nie możesz zagwarantować sobie dostępu do światła słonecznego, witaminę D3 możesz brać cały rok.

Wytyczne dotyczące suplementacji witaminy D, co kilka lat się zmieniają. Obecnie obowiązujące normy przedstawiliśmy już w tym artykule.

Źródło: Opracowanie własne

Przeciwwskazania do przyjmowania witaminy D

Istnieje szereg przeciwwskazań związanych z przyjmowaniem witaminy D. Warto wymienić tu:

  • nietolerancję na witaminę D;
  • problemy z nerkami - kamicę nerek czy niewydolność nerek;
  •  sarkoidozę - wciąż nie ustalono sposobu dawkowania witaminy D w przebiegu tej choroby;
  • picie alkoholu - ta substancja wpływa na słabsze wchłanianie witaminy D.

Przeciwwskazaniem do stosowania witaminy D jest też upływ jej daty ważności.

Przyjmowanie witaminy D z reguły nie jest przeciwwskazaniem do depilacji laserowej. Warto jednak skonsultować się w tej sprawie z lekarzem.

Alergia na witaminę D

Czasem nietolerancję witaminy D można pomylić z objawami jej przedawkowania. Tymczasem alergia, która manifestuje się np. w formie wysypki po witaminie D jest patologiczną odpowiedzią układu immunologicznego na bezpieczną dawkę witaminy D.

Czy witamina D może uczulać niemowlaka? Niestety, zdarzają się i takie sytuacje. Konieczne jest wówczas skorzystanie z pomocy lekarza.

Niedobór witaminy D

Badania przeprowadzone przez dra Pawła Płudowskiego z Instytutu Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka wykazały, że niedobór witaminy D3  dotyczy aż 90 proc. Polaków. Z tej grupy, 60 proc. osób boryka się z ciężkim niedoborem witaminy D.

Skutki niedoboru witaminy D mogą być dotkliwe dla organizmu. Dlatego nie należy doprowadzać do sytuacji, gdy brakuje tego składnika w organizmie. Wśród objawów niedoboru witaminy D wymienić można m.in. zmęczenie, bóle kości czy bóle mięśni.

Brak witaminy D wiąże się też z takimi objawami, jak: problemy z aptetytem, choroby przezębia, tzw. wrażenie bólu skóry, itd.

Przyczyny niedoboru witaminy D

Zmniejszanie wchłaniania witaminy D poprzez skórę może wystąpić nie tylko wtedy, gdy rzadko wychodzisz na słońce albo też, gdy pogoda za oknem nie sprzyja, np. zimą. Wpływ na syntezę czyli przyswajanie tej substancji przez skórę ma również ubranie. Noszenie np. czadora powoduje, że ekspozycja na światło słoneczne – pomimo ciągłego przebywania na świeżym powietrzu – jest niedostateczna.

Brak dostępu do światła słonecznego to niejedyna przyczyna niedoboru witaminy D. Znaczenie ma również dieta. Potwierdzają to badania Survey in Europe on Nutrion an Elderly – a Concerted Action, przeprowadzone w grupie kobiet z 11 państw.

Wyniki pokazały, że najniższe stężenie witaminy D wystąpiły u osób żyjących w Hiszpanii i we Włoszech. Natomiast najwyższe u badanych z Norwegii. Jak to możliwe, że w krajach bardzo słonecznych, jak wymieniona tu Hiszpania czy Włochy, wynik ten jest niski, a w krajach, gdzie przez część roku trudno o słońce, tj. W Norwegii, współczynnik jest wysoki?

Okazuje się, że na wysokie stężenie witaminy D w grupie norweskich kobiet wpływ miała dieta bogata w ryby oraz w tłuszcze rybne. Z kolei niski poziom witaminy D u Włoszek i Hiszpanek to najprawdopodobniej wynik unikania słońca w upalne dni.

Jak twierdzą Luiza Napiórkowska z Kliniki Chorób Wewnętrznych, Endokrynologii i Diabetologii Centralnego Szpitala Klinicznego MSWiA w Warszawie i Edward Franek, z Zakładu Badawczo-Leczniczego Endokrynologii Instytutu Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN w Warszawie, niskie stężenia poziomu witaminy D w organizmie kobiet z Turcji, Jordanii i Iranu to z kolei konsekwencja noszonego ubioru, stosowanego w wierze muzułmańskiej.

Do ciekawych wniosków doszli naukowcy z Norwegii, którzy przebadali prawie 19 000 osób i zauważyli ciekawą, odwrotnie proporcjonalną zależność pomiędzy BMI a stężeniem witaminy D.

Osoby z niską zawartością tej substancji były bardziej narażone na otyłość. Z drugiej jednak strony, istnieje inne wyjaśnienie takiego stanu rzeczy. Okazuje się, że u osób otyłych witamina D jest magazynowana w tłuszczu, dlatego podczas badań stężenia witaminy D w krwi, jej zawartość może być niższa niż u osób z prawidłową masą ciała.

Wśród przyczyn niedoboru witaminy D wymienić można też schorzenia nerek oraz wątroby.  Brak witaminy D może być wywołany przez przyjmowane leki.

Objawy niedoboru witaminy D

Witamina D oddziałuje na cały organizm. Zazwyczaj jej braki odczuwalne są zimą. Ciężki niedobór witaminy D może prowadzić do:

  • krzywicy - to właśnie “dzięki” tej chorobie udało się odkryć witaminę D. Krzywica jest związana z niedoborem witaminy D;
  • osteoporozy - z uwagi na gorsze przyswajanie wapnia.

Niedobór witaminy D wywołuje objawy neurologiczne z uwagi na to, że witamina ta ma wpływ na zdrowie mózgu. Wciąż badany jest wpływ witaminy D na rozwój Alzheimera.

Nie do końca wiadomo, czy niskie stężenie witaminy D sprzyja występowaniu tego schorzenia, czy też ono wpływa na niski poziom witaminy D w organizmie pacjentów.

Co istotne, niedobór witaminy D może prowadzić do objawów psychicznych. Znany jest związek pomiędzy witaminą D a depresją.

Deficyt tej substancji może wpływać na pogorszenie nastroju ze względu na to, że bierze udział w procesie regulacji emocji i nastroju.

Do nietypowych objawów niedoboru witaminy D zaliczyć można:

  • infekcje - nierzadko przeziębienie czy inna choroba może być spowodowana niedoborem witaminy D;
  • problem ze słuchem;
  • problemy z aptetytem;
  • zaburzenia miesiączkowania, bolesne miesiączki - jeżeli zastanawiasz się, czy witamina D opóźnia okres, miej świadomość, że jej brak może wpłynąć na Twój układ rozrodczy.

Jak uzupełnić niedobór witaminy D? Przede wszystkim należy udać się do specjalisty, który zaproponuje leczenie. Trzeba również suplementować witaminę D w dawce wskazanej przez lekarza, a także zażywać kąpieli słonecznych.

Objawami ciężkiego niedoboru witaminy D mogą być: choroby autoimmunologiczne, wypadanie zębów, przyśpieszony proces starzenia, zniekształcenie sylwetki czy problemy z kośćmi.

Przedawkowanie witaminy D

Zacznijmy od tego, czy można przedawkować witaminę D? Oczywiście, że tak. Nadmiar witaminy D to jednak efekt nadmiernej suplementacji tego składnika w formie leku czy suplementu.

Nie ma natomiast możliwości przedawkowania witaminy D3 pochodzącej ze słońca. Innymi słowy, nadmiar witaminy D w organizmie to konsekwencja przyjmowanych substancji, a nie wystawienia się na promieniowanie słoneczne.

Wiesz już, co powoduje nadmiar witaminy D. Teraz poznaj objawy przedawkowania tej substancji. Niestety, za dużo tzw. słonecznej witaminy może powodować szereg problemów, takich jak:

  • ból brzucha,
  • nudności,
  • zaparcia,
  • biegunki,
  • witamina d sprzyja odkładaniu się wapnia w nerkach, sercu oraz tętnicach,
  • nadpobudliwość,
  • wady płodu - hiperwitaminoza może prowadzić do wad rozwojowych płodu.

Nie martw się, gdy jednak dojdzie do jednorazowego przedawkowania witaminy D. O ile nie masz uczulenia lub nadwrażliwości na witaminę D3, skutki uboczne Ci nie grożą. Taka witamina szkodzi dopiero wtedy, gdy jest przez dłuższy czas będzie przyjmowana w zbyt dużych dawkach.

Jak pozbyć się nadmiaru witaminy D?

Jeżeli Ty lub Twoje dziecko zażyło za dużo witaminy D, skontaktuj się z lekarzem. Wskaże on odpowiedni sposób postępowania. Może np. zapisać odpowiednie leki. W ramach leczenia nadmiaru witaminy D stosuje się bisfosfoniany oraz kortykosteroidy.

Z reguły jednak po jednorazowym przyjęciu za dużej dawki nie powinno dojść do zatrucia witaminą D. Większe niebezpieczeństwo wiąże się z systematycznym przyjmowaniem za dużej ilości tej substancji.

Co zrobić z nadmiarem witaminy D? Taki stan należy zwalczać sięgając po wodę z solą fizjologiczną. Należy też zrezygnować z przyjmowania wapnia. W ostateczności należy wykonać hemodializę.

Witamina D dla dzieci

Bardzo istotnym składnikiem wspierającym rozwój dzieci i młodzieży jest witamina D. Witamina D dla niemowląt powinna być podawana bez przerwy przez pierwszy rok życia. Witamina D3 dla dzieci chroni maluchy przed wystąpieniem krzywicy, a także wspomaga wchłanianie wapnia, co jest istotne w okresie wzrostu.

Do mitów na temat witaminy D zalicza się twierdzenie, że suplementacja tą substancją jest konieczna dla noworodka i niemowlaka tylko w okresie jesienno-zimowym. Tymczasem witaminę D należy podawać maluszkowi przez cały rok.

Jaka witamina D dla dzieci będzie najlepsza? Rozsądnym rozwiązaniem jest sięgnięcie po tę w formie płynu. Przełknięcie kropelek to znacznie łatwiejsze zadanie niż połknięcie tabletki.

Odpowiednie dawki witaminy D dla dzieci zostały już omówione w naszym artykule. Warto wrócić do fragmentu poświęconego temu zagadnieniu.

Witamina D dla kobiet w ciąży

Niezwykle ważna jest witamina D dla kobiet planujących ciążę, ciężarnych oraz karmiących piersią. Warto po nią sięgać przed ciążą, aby zapewnić sobie optymalny poziom tego składnika w organizmie, w momencie poczęcia dziecka.

Większość osób w Polsce cierpi z powodu niedoboru tej substancji, co może przekładać się na późniejsze konsekwencje dla płodu. Główną funkcją, jaką pełni witamina D dla ciężarnej jest zwiększenie możliwości wchłaniania wapnia, który ma wpływ na prawidłowy rozwój układu kostnego u płodu.

Co więcej, przyjmowanie witaminy D w 1 trymestrze ciąży sprawia, że dziecko zyskuje:

  • większą odporność,
  • mniejszą podatność na alergie,
  • większą gęstość mineralną kości.

Witamina D istotna jest też dla matki karmiącej, która przekazuje dziecku w swoim mleku niezbędne składniki odżywcze.

Norma witaminy D w ciąży to około 2000 UI. O ostatecznej ilości decyduje lekarz.

Oczywiście, należy pamiętać, że szkodliwy jest też nadmiar witaminy D w ciąży. Może prowadzić on do wad rozwojowych i chorób kości u dziecka.

Witamina D dla seniora

Osoby w podeszłym wieku nie mogą zapominać o tym, by kontrolować poziom witaminy D w swoim organizmie. Bardzo często seniorzy np. ze względu na problemy z poruszaniem nie wychodzą na słońce, co skutkuje zmniejszoną ilością witaminy w ich organizmie.

Jaka ilość witaminy D dla seniora będzie odpowiednia? Zgodnie z wytycznymi Polskiego Zespołu Ekspertów, którzy podjęli współpracę z Europejskim Towarzystwem Witaminy D – EVIDAS, osoby powyżej 75. roku życia powinny przyjmować witaminę D przez cały rok w dawce 2000-4000 UI na dobę.

Witamina D3 dla seniora to substancja wzmacniająca kości, które pod wpływem starzenia się organizmu są bardziej narażone na złamania.

O istotnym znaczeniu tej substancji świadczy chociażby fakt, że jedna z norweskich firm z okazji dziesięciolecia istnienia zorganizowała akcję marketingową, rozdając witaminę D dla seniorów za darmo.

Witamina D dla mężczyzn

Okazuje się, że witamina D3 jest istotna dla mężczyzn. Jej niedobór może prowadzić do niskiej ilości androgenów w organizmie, co przekłada się na obniżony poziom testosteronu.

Warto zwrócić uwagę na związek pomiędzy witaminą D a testosteronem. Okazuje się, że obniżony poziom tego hormonu ma wpływ na:

  • gorszą sprawność seksualną, w tym zaburzenia libido oraz wzwodu,
  • wyniki sportowe,
  • zmęczenie,
  • obniżoną płodność.

Zdaniem Piltza, a także Wehra witamina D u mężczyzn ma wpływ na podniesienie poziomu testosteronu, a dodatkowo opóźnia spadek androgenów związanych ze starzeniem się organizmu.

Cena witaminy D

Zastanawiasz się, gdzie możesz kupić witaminę D? Odwiedź aptekę (również tę internetową) lub sklep z suplementami diety. Witaminę D możesz nabyć zarówno w formie leku, jak i suplementu.

Lek ma za zadanie uzupełniać duże niedobory witaminy D i zapobiegać skutkom ubocznym braku tego składnika. Z kolei suplement diety jest produktem spożywczym, stanowiącym uzupełnienie codziennej diety.

Witaminę D zawartą w suplemencie diety zakupisz nawet w supermarkecie. Z kolei leki z tą substancją bardzo często dostępne są na receptę, do nabycia tylko w aptece. Bez recepty można kupić witaminę D w dawce do 4000 UI.

Ile kosztuje witamina D? Cena witaminy D3 zależy od kilku czynników, m.in. od:

  • wielkości opakowania,
  • zawartości witaminy w produkcie,
  • producenta,
  • rodzaju wyrobu, np.: tabletki, krople,
  • apteki, w której robisz zakupy.

Zazwyczaj za 90 tabletek zawierających 1000 j.m. witaminy należy zapłacić około 30-40 zł. Oczywiście, zdarzają się zarówno tańsze, jak i droższe produkty. Do tych z wyższej półki zaliczyć można, np. preparaty dla wegan.

Zawarta tam witamina D jest pozyskiwana w wegański sposób, zwykle z alg, przez co koszty takiego preparatu mogą być nawet dwukrotnie wyższe niż zwykłej witaminy D.

Darmowym sposobem na pozyskanie witaminy D jest oczywiście korzystanie z kąpieli słonecznych i systematyczne przebywanie na słońcu. Oczywiście, na taką przyjemność można pozwolić sobie głównie w okresie letnim, jednak to doskonały sposób na tzw. podładowanie baterii i poprawę nastroju. Witamina D znakomicie wpływa na samopoczucie, co niejednokrotnie podkreślaliśmy w niniejszym artykule.

Czytaj również

Bibliografia

  • Płudowski P, Karczmarewicz E, Chlebna-Sokół D et al., Witamina D: Rekomendacje dawkowania w populacji osób zdrowych... Standardy medyczne/Pediatria. 2013, 10: 573–57
  • Płudowski P. i wsp., Nowe spojrzenie na suplementację witaminą D. Standardy Medyczne – Pediatria, 2009; 6:23-41, s. 26
  • Karczmarewicz E, Łukaszkiewicz J, Lorenc R, Vitamin D - metabolism, action, requirements and treatment strategies. Standardy Medyczne, 2007, 4, 137-142.
  • L. Napiórkowska, E. Franek, Rola oznaczania witaminy D w praktyce klinicznej, Choroby Serca i Naczyń 2009, tom 6, nr 4, 203–210, https://journals.viamedica.pl/choroby_serca_i_naczyn/article/view/12035/9913, [dostęp: 28.07.2022].
  • Zdrojewicz Z, Chcruszczewska E, Miner M, Wpływ witaminy D na organizm człowieka. Med Rodz 2015; 2(18):61-66.
  • E. Żukowska-Szczechowska, B. Kiszka, Niedobór witaminy D — rozpoznawanie i postępowanie w celu redukcji ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na cukrzycę, https://journals.viamedica.pl/forum_zaburzen_metabolicznych/article/viewFile/28700/23469, [dostęp: 28.07.2022].
  • P. Pludowski, W. Misiorowski i inni, Profilaktyka i leczenie niedoboru witaminy D – wybór właściwych rekomendacji, Postępy Nauk Medycznych 10/2016, s. 738-746, https://www.czytelniamedyczna.pl/5734,profilaktyka-i-leczenie-niedoboru-witaminy-d-wyblr-waciwych-rekomendacji.html, [dostęp: 28.07.2022].
  • M. Marcinkowska, A. Mickiewicz, M. Fijałkowski, Plejotopowe działanie witaminy D, Choroby Serca i Naczyń 2019, tom 16, nr 1, 45–52, DOI: 10.5603/ChSiN.2019.0007.
  • Oficjalna strona rządowa, Światło słoneczne i witamina D, https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/swiatlo-sloneczne-i-witamina-d, [dostęp: 28.07.2022].
Katarzyna Augustyniak-Woźnica
Artykuł napisany przez
Katarzyna Augustyniak-Woźnica
Dziennikarka, przyszła prawniczka. Autorka wielu publikacji o tematyce społeczno-kulturalnej, marketingowej, prawniczej, kulinarnej, medycznej i dziecięcej. Absolwentka dziennikarstwa i komunikacji społecznej na Uniwersytecie Jagiellońskim i studentka prawa na Uniwersytecie Opolskim. Prywatnie opiekunka kotki Kici.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Witaminy
Skrzyp polny - jak wygląda i na co pomaga? Właściwości i skutki uboczne
Jakie produkty mają najwięcej naturalnej witaminy C? Poznaj najbogatsze źródła
Pomarańcze to nauralne źródło witaminy C
Kwas foliowy - norma i objawy niedoboru. Na co jest stosowany i który wybrać?
Produkty bogate w kwas foliowe
Podobne artykuły
Uśmiechnięta kobieta trzymająca kapsułkę
Niedobór witaminy D3 – jakie są objawy braku witaminy D w organizmie? Poznaj nietypowe symptomy i skutki
Kobieta pokazująca rozdwajające paznokcie i pękające skórki
Witaminy na łamliwe, rozdwajające paznokcie i pękające skórki
Źródła witaminy D3
Witamina D - na co pomaga i jak ją przyjmować?
Produkty z wysoką zawartością witaminy B6
Witamina B6 - na co pomaga? Dzienna dawka
Kobieta suplementująca witaminy w kapsułkach
Witaminy na zmęczenie i brak energii - jakie wybrać?

Reklama