Czy jabłka mogą uczulać?
Uczulenie na jabłka należy do najczęściej występujących alergii pokarmowych, dotykając około 2 procent populacji środkowej i północnej Europy (dane: M. Trzcińska, M. Wilk), aczkolwiek w większości przypadków ma ono stosunkowo lekki przebieg, a niekiedy wręcz jest bezobjawowe.
Jabłka uczulają ze względu na obecność w ich składzie kilku substancji białkowych. W polskich realiach najważniejszą z nich jest Mal d 1 (Malus domesticus 1), zaliczana w nomenklaturze naukowej do tzw. białek stresu roślinnego, uczestniczących w reakcjach obronnych roślin przed drobnoustrojami, zanieczyszczeniami, czy niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Inne ważne alergeny jabłek noszą równie enigmatyczne nazwy a są to: Mal d 2, Mal d 3 oraz Mal d 4, a także w mniejszym stopniu białko IFR i komponenty CCD.
Badając przypadki tego typu nietolerancji naukowcy szybko zadali sobie pytanie, czy jabłko uczulasamodzielnie, czy w kombinacji z innymi alergenami. Okazało się, że zazwyczaj jest to reakcja krzyżowa.
W Polsce jest ona związana z uczuleniem na pyłki brzozy. Dzieje się tak, gdyż białko Mal d 1 jest homologiczne z podstawowym alergenem brzozy, czyli Bet v 1. Dlatego uczulenie na jabłka u dorosłychoraz dzieci występuje głównie w okresie kwitnienia brzóz, to jest pod koniec kwietnia i w maju.
Objawy uczulenia na jabłka
Objawy uczulenia na jabłka są różne w różnych częściach świata, a nawet Europy. W Polsce 90 procent z nich ogranicza się do tak zwanego ustnego zespołu uczuleniowego (ang.: oral allergy syndrome).
Podstawowe jego elementy to:
● obrzęk błon śluzowych podniebienia, języka i warg;
● swędzenie i szczypanie jamy ustnej;
● lekka chrypka, drapanie w gardle;
Co więcej, u części osób nietolerancja objawia się jedynie poprzez niechęć do jedzenia tego owocu, w żaden sposób nie kojarzoną z alergią. Pacjenci są przekonani, że jabłka po prostu im nie smakują, ewentualnie – obrzydzają ich. Jedynym potwierdzeniem alergii są w takim przypadku wyniki przeprowadzonych testów skórnych lub badań z krwi na obecność przeciwciał.
Podobnie łagodne reakcje notuje się między innymi u mieszkańców Holandii czy Włoch. Ale już na przykład w Hiszpanii, objawy alergii na jabłka są znacznie cięższe, ogólnoustrojowe – jest to powiązane z jednoczesnym uczuleniem na brzoskwinie, a powodem jest nadwrażliwość na białko Mal d 3 (proteina transportująca lipidy- LTP). Pojawiają się w związku z tym takie objawy, jak wysypka na całym ciele, pokrzywka, wymioty, a nawet wstrząs anafilaktyczny.
Znaczne różnice regionalne oraz sieć powiązań z innymi alergenami sprawiają, że uczulenie na jabłka jest trudne w diagnostyce i trudne w leczeniu – mało skuteczne są na przykład typowe immunoterapię odczulające. Problematyczne jest też opracowanie jednoznacznych i uniwersalnych wniosków z badań naukowych – większość z nich siłą rzeczy ogranicza się do lokalnych uwarunkowań w danym obszarze świata.
Uczulenie na jabłka u niemowląt
Starte jabłka wprowadzane są do jadłospisu niemowlęcia już około 6 miesiąca życia, a w postaci całych kęsów dzieci maluchy mogą je jeść po ukończeniu 10 miesięcy. Owoce te są więc jednym z pierwszych pokarmów stałych, z którymi styka się dziecko. W związku z czym, ewentualna alergia, występuje stosunkowo wcześnie.
Objawy uczulenia na jabłko u niemowląt są podobne, jak u osób dorosłych – najczęściej jest to zaczerwienienie i obrzęk skóry wokół ust oraz błon śluzowych jamy ustnej. Nie są one groźne dla dziecka, niemniej, jeśli wystąpią, należy przestać podawać maluchowi ten pokarm, gdyż z czasem symptomy mogą się zacząć zaostrzać.
Aby uniknąć silnej alergii na jabłko u niemowlaka, trzeba też przestrzegać ogólnych zasad dotyczących wprowadzania nowych pokarmów do diety – czyni się to ostrożnie, w niewielkich ilościach, uważnie obserwując reakcje na każdy nowy produkt.
Które jabłka nie uczulają?
Powszechność problemu, jakim jest alergia na jabłka, przy jednoczesnej świadomości korzyści prozdrowotnych, jakie daje spożywanie tych owoców, skłoniły naukowców do prac nad modyfikacjami genetycznymi, pozwalającymi uzyskać produkty hypoalergiczne.
W przeróżnych testach ingerowano przede wszystkim we właściwości białka Mal d 1. Wyniki były obiecujące, aczkolwiek do dziś nie udało się stworzyć owoców, które byłyby całkowicie bezpieczne dla alergików.
Niemniej, pytanie, które jabłka nie uczulają, jest do pewnego stopnia zasadne. Są bowiem odmiany, które alergizują mniej, niż inne. A należą do nich:
● Elise
● Santana
● Gloster
● Jamba
● Boskoop
● Macoun
● Altlander.
Po drugiej stronie bieguna lokują się te odmiany, które uczulają w sposób ponadprzeciętny. A są to:
● Granny Smith
● Jonagold
● Golden Delicious
● Cox Orange
● Braeburn.
