Na czym polega przeszczepienie komórek macierzystych z krwi pępowinowej?
Pobranie komórek macierzystych z krwi pępowinowej nie stanowi skomplikowanej procedury. Trwa jedynie kilka minut, sam zabieg jest bezbolesny i bezinwazyjny, a odbywa się po urodzeniu dziecka. Polega na zebraniu odpowiedniej ilości krwi z pępowiny, tuż po jej odcięciu. Ta „operacja” w żadnym razie nie zagraża zdrowiu ani życiu dziecka oraz matki dziecka, od którego jest pobierana krew pępowinowa.
Jeśli dziecko, od którego pobrano komórki macierzyste skorzysta z próbek krwi pępowinowej zamrożonych uprzednio w banku komórek macierzystych, wówczas będzie miał miejsce przeszczep autogeniczny. Jeśli jego komórki macierzyste trafią natomiast do innej osoby, np. do kogoś z jego najbliższej rodziny (rodzeństwa lub rodziców), taki przeszczep określa się jako allogeniczny.
Jeśli stwierdza się zgodność genową między osobą, której komórki macierzyste zostały pobrane a pacjentem który z nich skorzysta, może dojść do przeszczepienia.
Dlaczego akurat komórki macierzyste z krwi?
Leczenie komórkami macierzystymi może odbywać się zarówno przy wykorzystaniu krwi pępowinowej, jak i alternatywnych źródeł, takich jak np. szpik kostny. Jednak wiele czynników powoduje, że komórki macierzyste z krwi pępowinowej stanowią cenniejszy materiał od komórek macierzystych pozyskanych inną drogą.
Przede wszystkim komórki macierzyste z krwi pępowinowej mają wyższą zdolność do namnażania się i odradzania, stanowią zatem bardziej pożądany surowiec. Ponadto krew pępowinowa jest dostępna do użycia praktycznie zaraz po zdeponowaniu w banku komórek macierzystych. Stosunkowo łatwo tutaj o zgodność między antygenami dziecka, od którego krew pępowinowa jest pobierana a np. jego rodzeństwem, któremu komórki macierzyste będą przeszczepiane. W tym przypadku wystarczą 4 zgodne antygeny z 6.
Co można leczyć komórkami macierzystymi?
Komórkami macierzystymi pobranymi z krwi pępowinowej można leczyć około 80 schorzeń, a wciąż prowadzone są badania nad przydatnością komórek macierzystych w kuracji innych chorób.
Obecnie komórki macierzyste wykorzystuje się m.in. w terapii następujących chorób: białaczka ostra, białaczka przewlekła, stany przedbiałaczkowe, chłoniak, choroba fagocytów, rak szpiku kostnego, dziedziczne choroby układu odpornościowego, choroby metaboliczne, rak nerki i inne.
Profesor Krzysztof Kałwak, pediatra specjalizujący się w chorobach dzieci podkreśla - Krew pępowinowa może stanowić ratunek dla wielu rodzin. Leczymy nią choroby metaboliczne i niedobory odporności. Komórki macierzyste można też wykorzystać do regeneracji układu nerwowego. U 50-60 % pacjentów, którym przeszczepiono komórki macierzyste poprawiły się funkcje motoryczne. -
Z kolei lekarz med. Tomasz Baran dodaje: - Komórki macierzyste mogą być użyte do leczenia chorób, które występują w naszej rodzinie. To są choroby hematologiczne, onkologiczne oraz, w świetle najnowszych doniesień naukowych, także schorzenia neurologiczne. -
W leczeniu stosuje się zarówno komórki własne, czyli dziecka, od którego pobrano krew pępowinową, jak i komórki macierzyste pochodzące od rodzeństwa – jest to bankowanie rodzinne. Można też skorzystać z komórek macierzystych pobranych od obcych osób – to bankowanie publiczne.
Jak działa przeszczepianie komórek macierzystych?
Oliwka, u której w wieku 3 miesięcy stwierdzono nieprawidłowości naczyniowe w obrębie mózgu była dzieckiem leżącym, niestabilnym, jej źrenice bardzo długo nie reagowały, trzęsły jej się rączki. Jednak wraz z podaniem jej kolejnych transz komórek macierzystych stan jej zdrowia coraz bardziej poprawiał się. Po pierwszym podaniu Oliwka sama usiadła na wannie, po trzecim – powiedziała pierwsze słowo, po czwartym – zaczęła sylabizować, po piątym – pojawiła się rzeczywista mowa. Dzięki przeszczepieniu komórek macierzystych dziewczynka dużo lepiej radzi sobie z utrzymaniem równowagi, pokonywaniem przeszkód oraz z poruszaniem się w przestrzeni.
Jej mama twierdzi, że dwa najszczęśliwsze momenty w jej życiu to ten kiedy okazało się, że dzięki komórkom macierzystym życie Oliwki zostało uratowane oraz kiedy po raz pierwszy powiedziała do niej słowo „mama”.
- Żałowałam bardzo, że u Oliwii nie została pobrana krew pępowinowa, bo to pomaga – zwierza się pani Marta Podwapińska.
Po co pobierać krew pępowinową?
Nie żałują natomiast rodzice Ady, którzy zanim ich córeczka przyszła na świat zdecydowali się na podpisanie umowy z bankiem komórek macierzystych na pobranie krwi pępowinowej podczas porodu. Tata Ady, pan Jarosław Mróz zapewnia: - Krew pępowinowa to polisa na przyszłość. To zrobienie czegoś na samym początku dla dziecka, czego nie można powtórzyć. Można to wykonać tylko jeden raz.
U malutkiej Ady niedługo po porodzie stwierdzono rozległy udar lewej półkuli mózgu, przez co prawa strona ciała dziewczynki nie funkcjonuje prawidłowo, palce lewej dłoni nie są mobilne. Rodzice dziecka czekają obecnie na wyznaczenie daty przeszczepienia komórek macierzystych przez Uniwersytet w Duke, który jest czołowym ośrodkiem prowadzącym badania nad zastosowaniem krwi pępowinowej. Istnieje szansa, że po przeszczepieniu u Ady w mózgu stworzą się nowe połączenia, które być może spowodują, że będzie funkcjonować lepiej.
- Gdybyśmy nie pobrali krwi pępowinowej bylibyśmy skazani wyłącznie na długotrwałą, tradycyjną rehabilitację i fizjoterapię, a tu jest szansa, że ten stan może się skokowo poprawić, co ma wielkie znaczenie – podsumowuje ojciec dziewczynki.
