Reklama
Hematokryt – co to jest?
Hematokryt(HCT lub Ht) to procentowy wskaźnik erytrocytów (krwinek czerwonych) w stosunku do innych składników elementów morfotycznych, czyli do całej objętości krwi. Poziom hematokrytu jest zwykle sprawdzany przy każdej morfologii - wynik podaje się w procentach i określa również gęstość krwi. Przykładowo, jeśli poziom hematokrytu wynosi 60%, oznacza to, że na 100 ml krwi 60% stanowią właśnie erytrocyty.
Podczas badania hematokrytu określana jest jego norma oraz odchylenia poniżej i powyżej przyjętej wartości. Na tej podstawie można zdiagnozować niektóre problemy zdrowotne.
Hematokryt (HCT) i morfologia. Kiedy wykonać badania krwi?
Badanie morfologiczne powinno być wykonywane profilaktycznie raz w roku. Oznaczenie poziomu hematokrytu w stosunku do innych elementów morfotycznych krwi (leukocytów i płytek krwi) jest jednym z najbardziej istotnych aspektów tego badania. Poza doroczną profilaktyką morfologię warto wykonać również wtedy, gdy zauważymy u siebie niepokojące objawy. Do sprawdzenia poziomu hematokrytu powinny skłonić nas:
- ciągłe poczucie znużenia i zmęczenia,
- wyraźna, utrzymująca się bladość skóry,
- ogólne i odczuwalne osłabienie organizmu,
- obfite, bolesne miesiączki,
- zmiany skórne,
- wypadanie włosów,
- pękanie paznokcie,
- kołatanie serca,
- uderzenia gorąca.
Morfologia krwi to swoisty przegląd organizmu. Oprócz czerwonych krwinek oraz hematokrytu, oznacza się w niej też:
- poziom płytek krwi,
- leukocytów,
- hemoglobiny,
- limfocytów,
- monocytów,
- granulocytów,
- prokalcytoniny,
- a także MCHC i MCV.
Reklama
Badanie poziomu HCT - jak się przygotować do morfologii?
Do badania morfologicznego należy odpowiednio się przygotować, by nie zniekształcić wyników analizy. Przede wszystkim należy być na czczo. Nie powinno to być jednak zbyt uciążliwe, ponieważ morfologię wykonuje się rano, najlepiej w godzinach 7-9, nie później jednak niż o godzinie 10.
Kobiety nie powinny wykonywać morfologii podczas trwania miesiączki oraz kilka dni po niej. Na 2 - 3 dni przed pobraniem krwi należy zaprzestać palenia papierosów i spożywania alkoholu. Ostatni posiłek można spożyć 8 godzin przed badaniem - powinna to być lekka, niezbyt obfita kolacja. W dniu badania wysiłek fizyczny nie jest wskazany. Przed badaniem warto zadbać o spokój i rozluźnienie - pobranie krwi będzie wtedy łatwiejsze i mniej bolesne.
Krew do badania hematokrytu jest standardowo pobierana z żyły łokciowej. Procedura jest krótka, a wyniki mogą być gotowe już następnego dnia roboczego.
Hematokryt – jaka jest norma?
Normy hematokrytu są inne dla kobiet i mężczyzn, a także inne dla dziewczynek i chłopców oraz noworodków. Prawidłowy poziom hematokrytu powinien mieścić się w przedziale:
- kobiety 37-45%,
- mężczyźni 40-54%,
- dzieci (6-12 lat) 35-35%,
- dziewczynki (13-18 lat) 36-46%,
- chłopcy (13-18 lat) 37-49%,
- noworodki 44-64%.
W zależności od aparatu, na którym wykonywane jest badanie, normy te mogą różnić się o kilka punktów procentowych. Dlatego też nie można porównywać wyniku badania z normami pochodzącymi z innej analizy. Do wyników badania zawsze powinniśmy mieć dodane normy obowiązujące w danym laboratorium.
Reklama
Niski hematokryt – co to oznacza?
Dlaczego poziom hematokrytu, czyli czerwonych krwinek, jest tak ważny dla prawidłowego funkcjonowania człowieka? Główną rolą erytrocytów jest transport tlenu z płuc do tkanek w całym ciele. Jeśli jest ich za dużo lub za mało, pojawiają się zaburzenia w pracy organizmu. Niski hematokryt może być związany z:
- anemią (niedokrwistością),
- chorobami szpiku kostnego,
- krwawieniem z przewodu pokarmowego (np. z powodu wrzodów, polipów, raka jelita grubego),
- zakłóceniem w pracy nerek,
- krwawieniem z pęcherza moczowego
- krwawieniem z macicy,
- marskością wątroby,
- niedoborem witamin i soli mineralnych,
- przewodnieniem organizmu,
- ciążą.
Wysoki hematokryt – co to oznacza?
Podwyższony hematokryt również może być objawem poważnych chorób, związanych głównie z zaburzeniami w pracy płuc i serca. Powodują one niedotlenienie, które pociąga za sobą wytwarzanie większej liczby erytrocytów, czyli krwinek czerwonych. Zbyt wysoki poziom hematokrytu może sygnalizować:
- odwodnienie (np. spowodowane biegunką, wymiotami czy nadmierną potliwością),
- choroby płuc i serca,
- nowotwory nerek,
- czerwienicę prawdziwą (przy jednoczesnym wzroście liczby płytek krwi i granulocytów),
- stany zmniejszonej objętości osocza,
- zapalenie otrzewnej,
- chorobę wysokościową,
- przewlekłe palenie tytoniu.
Co ciekawe, fizjologicznie podwyższony poziom hematokrytu obserwuje się u osób zamieszkałych w górach. Ma to związek z mniejszą zawartością tlenu w powietrzu na wysokościach.
Hematokryt u kobiet w ciąży - co oznacza obniżony poziom HCT?
Niski hematokryt występuje u kobiet w ciąży i nie jest on uważany za niepokojący objaw, jeśli nie łączy się z zaburzeniami innych wyników badań. Jeśli jednak oprócz niskiego poziomu HCT występuje zbyt niska hemoglobina oraz mała liczba krwinek czerwonych, może to oznaczać na przykład anemię, czyli niedokrwistość. W takim wypadku należy przeprowadzić dokładną diagnostykę stanu zdrowia pacjentki, a poziom hematokrytu powinien być stale monitorowany przez lekarza prowadzącego ciążę.
Hematokryt u dzieci - co oznacza nieprawidłowy wynik badania?
Również u dzieci hematokryt może być zbyt niski lub zbyt wysoki w stosunku do wyznaczonych norm. Najczęstsze przyczyny podwyższonego hematokrytu u najmłodszych to odwodnienie i nadkrwistość. Z kolei obniżony poziom HCT może świadczyć o anemii lub zbyt dużym nawodnieniu organizmu. Oczywiście jeśli wynik hematokrytu odbiega od normy, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.
