Co to jest izotretynoina?
Izotretynoina to lek zaliczany do retinoidów - grupy syntetycznych i naturalnych substancji posiadających aktywność witaminy A. Pomimo związku z powszechnie występującą witaminą - działanie leku jest zgoła odmienne i dużo silniejsze, stąd leczenie izotretynoiną może być prowadzone jedynie przez lekarza.
Leki izotretynoiny występują w postaci doustnej i do stosowania zewnętrznego. Izotretynoina doustna to tabletki do stosowania przewlekłego, a izotretynoina zewnętrznie to zwykle żel do stosowania na zmienioną chorobowo skórę.
Cena izotretynoiny waha się w zależności od dawki leku oraz wyboru konkretnego preparatu (lek oryginalny lub lek generyczny) i wynosi zwykle od kilkudziesięciu do kilkuset złoty za terapię miesięczną. Lek nie jest refundowany, może być wydany z apteki jedynie osobom posiadającym receptę (zarówno postać doustna, jak i miejscowa).
Jak działa izotretynoina?
Izotretinoina doustna od około 30 lat pozostaje metodą z wyboruw leczeniu objawów ciężkiego trądziku pospolitego. Daje szybkie i długoterminowe korzyści kliniczne, wpływając na wszystkie najważniejsze elementy przyczyniające się do powstawania trądziku, ponieważ:
- powoduje zmniejszenie wydzielania łoju,
- obniża liczbę bakteriiPropionibacterium acnesna skórze, zmieniając miejscowe środowisko rozwoju bakterii,
- hamuje napływ komórek zapalnych.
Wykazuje również działanie przeciwzaskórnikowe, normalizujące procesy rogowacenia wewnątrzprzewodowego.
Leczenie trądziku różowatego izotretynoiną jest kolejną formą zastosowania leku - w tym wskazaniu używa się go zwykle w postaci opornej choroby. Lek pojawia się często również w kontekście izotretyonina a zmarszczki - w tej roli sprawdzają się jednak lepiej inne pochodne witaminy A – na przykład retinol lub adapalen.
Dawkowanie izotretynoiny
Leczenie izotretynoiną zawsze powinno być prowadzone pod ścisłą kontrolą lekarską. To lekarz prowadzący dobiera dawkę początkową leku, a następnie w razie konieczności stopniowo ją zwiększa.
W czasie terapii konieczne będzie monitorowanie parametrów:
- wątrobowych,
- lipidowych (badania laboratoryjne wykonywane z krwi żylnej pacjenta).
Izotretynoina - skutki uboczne
Niestety leczenie izotretynoiną niesie za sobą istotne działania niepożądane, co ogranicza ilość osób mogących skorzystać z takiej formy terapii. Dotyczy to zwłaszcza stosowania izotretynoiny w postaci doustnej, choć również jej postaci miejscowe (żele, kremy) nie są całkowicie od nich wolne.
Do najczęściej występujących objawów ubocznych, których stopień nasilenia zależy od wielkości stosowanej dawki, należą objawy skórno - śluzówkowe, takie jak:
- suchość warg,
- zapalenie kącików ust,
- suchość błon śluzowych nosa, jamy ustnej, oczu,
- zapalenie brzegów powiek i spojówek,
- krwawienia z nosa,
- suchość skóry twarzy, grzbietów rąk, przedramion i ramion,
aż do objawów zapalenia skóry. Do często zgłaszanych przez pacjentów objawów ogólnych należą bóle kostno - stawowe i mięśniowe (do 50% leczonych). Zwykle są niesymetryczne, dotyczą wielu stawów. Rzadziej spotykanym objawem (16% leczonych) są bóle głowy. U sporej grupy pacjentów dochodzi również do przejściowych zaburzeń funkcji wątroby oraz niekorzystnych zmian w profilu lipidowym.
Izotretynoina - skutki uboczne po latach- czy to możliwe? Według dostępnych obecnie badań izotretynoina nie wykazuje istotnych, często występujących przetrwałych działań niepożądanych, należy jednak pamiętać o reakcjach indywidualnej nadwrażliwości na określony lek.
Przeciwwskazania do stosowania izotretynoiny
Najistotniejszym przeciwwskazaniem do stosowaniaizotretynoiny jest ciąża i laktacja, jak również okres prekoncepcyjny (starania się o zajście w ciążę). Związane jest to z silnym działaniem teratogennym leku - może on wywoływać wrodzone, ciężkie wady i upośledzenia płodu. W czasie leczenia trądziku izotretynoiną konieczne jest stosowanie skutecznej antykoncepcji - najczęściej proponowaną formą jest antykoncepcja hormonalna.
Inne przeciwwskazaniado stosowania leku obejmują pacjentów:
- z niewydolnością wątroby,
- ze znacznie zwiększonymi stężeniami lipidów we krwi
- z hiperwitaminozą A ( przedawkowaniem witaminy A)
- z nadwrażliwością na izotretynoinę, olej sojowy, soję lub orzeszki ziemne
- jednocześnie przyjmujących antybiotyki z grupy tetracyklin
Izotretynoina a ciąża - kiedy staranie się o dziecko po terapii izotretynoiną można uznać za bezpieczne? Zalecany obowiązkowy minimalny okres skutecznej antykoncepcji po zakończeniu terapii izotretynoiną to jeden miesiąc, większość lekarzy ginekologów zaleca jednak odczekanie dłuższego okresu – od 3 do 6 miesięcy od zakończenia leczenia.
