Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗

Odruch ATOS - do kiedy trwa i jak go wygasić u dziecka?

Odruch ATOS zwany też odruchem szermierza ułatwia noworodkowi przechodzenie przez kanał rodny, ale nie jest to jedyna jego funkcja. Dzięki niemu już w trakcie życia płodowego dziecko potrafi kopać, poruszać się w łonie matki, a po narodzinach ćwiczy napięcie mięśniowe i ruch sięgania. Sprawdź, na czym polega i kiedy wygasa Asymetryczny Toniczny Odruch Szyjny u dziecka.
Dziecko z odruchem ATOS
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Odruch ATOS jest jednym z odruchów pierwotnych, które odgrywają ważną rolę w rozwoju dziecka. Na czym polega?
  • Odruch ATOS powinien wygasnąć po ok. 6 miesiącach i pojawieniu się nowego związanego z nim odruchu. Jakiego?
  • Niewygaszony odruch ATOS wymaga profesjonalnej pomocy i odpowiednich ćwiczeń. Jakich?
SPRAWDŹ TEŻ: Odruchy pierwotne u niemowląt i noworodków
Spis treści

Reklama

Czym to jest odruch ATOS?

Odruch ATOS czyli Asymetryczny Toniczny Odruch Szyjny u noworodka jest jednym z pierwszych pierwotnych odruchów, jakie pojawiają się u maluszka przychodzącego na świat.

Zauważalny jest już około 18 tygodnia życia płodowego, wtedy, kiedy przyszła mama czuje pierwsze ruchy dziecka.

Można go zaobserwować tuż po porodzie razem z odruchem Galanta albo kilka tygodni później. W wieku sześciu miesięcy powinien całkowicie wygasnąć.

Asymetryczny Toniczny Odruch Szyjny zwany jest czasem odruchem szermierza, bo dziecko w trakcie jego sprawdzania przyjmuje postawę ciała podobną do zawodnika tej dziedziny sportu.

Jak sprawdzić, czy występuje u dziecka? Jeśli leżącemu na plecach noworodkowi odwróci się głowę w bok, to ręka i noga po tej samej stronie ciała wyprostują się, a kończyny po drugiej stronie ciała zegną się w stawach.

Reklama

Po co dziecku odruch ATOS?

W łonie matki odruch ATOS pomaga dziecku w poruszaniu się i kopaniu. Z kolei w trakcie porodu ułatwia wykonywanie ruchów, które współgrają ze skurczami macicy i umożliwiają przejście przez kanał rodny.

Niektórzy uważają, że poród siłami natury wzmacnia działanie odruchu ATOS, a porody kleszczowy i przez cesarskie cięcie prowadzą do jego zaburzeń.

Odruch ten:

  • jest niezwykle istotny w rozwoju napięcia mięśniowego,
  • ćwiczy ruchy ciała na bok, przygotowując dziecko do ruchu sięgania po przedmioty
  • wspomaga pracę mięśnia czworobocznego lędźwi,
  • stymuluje układ przedsionkowy.

Wpływa także na kształtowanie się koordynacji ręka-oko i poczucia odległości, a na poziomie psychologicznym wyrabia umiejętności uwalniania się od zbędnych emocji. 

Zobacz wideo: Jak kąpać, przewijać i szczepić niemowlaka?

Reklama

Odruch ATOS a STOS

Odruch ATOS występuje u większości zdrowych noworodków już w chwili urodzenia i utrzymuje się do 6. miesiąca życia. Jet on szczególnie powiązany z odruchem STOS.

Symetryczny Toniczny Odruch Szyjny rozwija się u dziecka jednak dopiero w okolicach 6-8 miesiąca i może trwać do osiągnięcia 2-3 roku życia. Działa on w momencie położenia malucha na brzuchu i odgięcia jego głowy do tyłu.

Przez odruch STOS dziecko powinno wywołać wyprost w kończynach górnych i przygięcie kończyn dolnych.

Reklama

Skutki niewygaszonego odruchu ATOS

Odruch ATOS kończy swoją funkcję, gdy dziecko osiąga pół roku i wtedy powinien zostać wygaszony oraz zastąpiony innymi umiejętnościami, w tym pełzaniem i raczkowaniem.

Niestety nie zawsze tak się dzieje. Wówczas mówi się o tzw. przetrwałym odruchu ATOS, który skutkuje licznymi zaburzeniami w rozwoju dziecka.

U malucha powyżej 6. miesięcy odruch ATOS, nawet w szczątkowej formie, może utrudniać wykonywanie naprzemiennych ruchów rąk i nóg oraz opóźnić proces tworzenia się osłonki tłuszczowej wokół włókien nerwowych w mózgu i rdzeniu kręgowym, które są potrzebne do efektywnego przekazywania impulsów nerwowych.

Przetrwały odruch ATOS potrafi zaburzyć i opóźnić wiele naturalnych procesów rozwojowych dziecka. Do głównych następstw zbyt długo aktywnego  Asymetrycznego Tonicznego Odruchu Szyjnego należą:

  • zaburzenia proces pełzania i raczkowania,
  • zaburzone poczucie równowagi u dziecka uczącego się chodzić (w kolejnych latach zaburzenie równowagi pojawi się podczas biegania i skakania i przy poruszaniu głową. Dziecko może mieć kłopoty z opanowaniem sztuki jazdy na rowerze),
  • problem w przekraczaniu linii środka ciała (dziecko ma kłopot z przekładaniem zabawek z jedne ręki do drugiej),
  • w czasie aktywności ruchowej dziecko takie ma jednostronne ruchy rąk i nóg zamiast naprzemiennych,
  • w przedszkolu i szkole pojawią się trudności z ładnym pismem, z prawidłowym trzymaniem kredek, ołówków i pióra, kłopoty z ortografią i gramatyką, może pojawić się dysleksja i dysgrafia, trudności z koncentracją, przelewaniem myśli na papier,
  • zaburzona zostanie też koordynacja ręka-oko i integracja przedsionka z innymi zmysłami, ATOS może zaburzać wodzenie wzrokiem w linii poziomej, co utrudni naukę czytania. 

Reklama

Jak wygasić odruch ATOS?

Nie w pełni wygaszony odruch ATOS wymaga ćwiczeń z doświadczonym terapeutą, który dobierze ich rodzaj do wieku i możliwości fizycznych dziecka. Najlepiej, gdy są to ćwiczenia krótkie, ale powtarzane kilka razy.

Pracować z dzieckiem powinien fizjoterapeuta lub terapeuta integracji sensorycznej, który zajmuje się procesem celowej organizacji zmysłów. Zajęcia odbywają  się minimum raz w tygodni, jednak zaleca się, by rodzice kontynuowali je w domu każdego dnia.

Jeśli terapia przynosi skutki, z czasem można zmniejszyć ilość spotkań.

Przykładowe zadanie:

Posadź dziecko, najlepiej po turecku. Po jednej jego stronie połóż kolorowe rzepy lub klocki, a po drugiej stronie bazę, na której musi cos powstać. Przez to zmotywujesz dziecko do przekręcania się z prawej do lewej strony, dzięki czemu będzie przekraczać linię środkową ciała.

Czytaj również

Bibliografia

  • Sally Goddard Blythe: Odruchy, uczenie się i zachowanie.
  • Cieszyńska, J. & Korendo, M. (2007). Wczesna interwencja terapeutyczna. Stymulacja rozwoju dziecka: od noworodka do 6 roku życia. Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne.
  • Mazur R. (1998), Odruchy i ich znaczenie kliniczne [w:] Podstawy kliniczne neurologii, red. R. Mazur, W. Kozubski, Prusiński A., Warszawa, PZWL.
  • Goddard S. (2004), Odruchy, uczenie i zachowanie, Międzynarodowy Instytut Neurokinezjologii Rozwoju Ruchowego i Integracji Odruchów, Warszawa.
  • Grzywniak C: The effect of the form of persistent trace reflexes to rise the difficulties of school. Szk. Spec. 2010;98–112.
Joanna Barczykowska-Tchorzewska
Artykuł napisany przez
Joanna Barczykowska-Tchorzewska
Od początku związana z dziennikarstwem medycznym. Autorka licznych wywiadów, artykułów oraz reportaży poświęconych zdrowiu i medycynie. Wyróżniona w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2015 przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia. W latach 2009-2010 związana z Gazetą Wyborczą, od 2010 do 2015 roku odpowiadała za dział zdrowie w serwisach i dzienniku „Polska The Times. Dziennik Łódzki”. Od 2016 roku związana z Medme.pl, jako redaktor naczelna portalu i wiceprezes spółki Pharma Partner.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Noworodek i niemowlę
Przeziębienie u niemowlaka - skutek braku odporności. Kiedy pójść do lekarza?
Niemowlak z gorączką
Katar u noworodka – co stosować, aby trwał jak najkrócej?
Noworodek z katarem
Prężenie się niemowlaka - podczas karmienia i snu. Co robić?
Niemowlak w czasie snu pręży się z powodu kolki jelitowej
Podobne artykuły
Dziecko trzymające główkę
Kiedy dziecko trzyma główkę?
Wcześniak w inkubatorze
Wcześniak w 28, 30 i 34 tygodniu ciąży - cechy i opieka medyczna
Opakowanie czopków glicerynowych
Czopki glicerynowe dla niemowląt - ile czekać? Działanie
Kobieta karmiąca dziecko
Ulewanie u noworodka – kiedy powinno zaniepokoić?
Płaczące dziecko z powodu dyschezji niemowlęcej
Dyschezja niemowlęca - objawy, sposoby i leczenie. Ile trwa i jak pomóc dziecku?

Reklama


Czym się różni odporność swoista od nieswoistej?
Sprawdź!