Pieczenie skóry - w różnych miejscach. Jak złagodzić?

Czy pieczenie skóry zdarza się często?

Pieczenie skóry jest objawem, który może wystąpić na skutek bezpośredniego działania czynników drażniących, jak też w wyniku odczynów alergicznych oraz w przebiegu różnych schorzeń skórnych i ogólnoustrojowych. 

Ze względu na mnogość i zróżnicowanie bodźców stanowiących potencjalne podłoże, nie ma danych epidemiologicznych określających częstotliwość występowania tego symptomu, należy jednak przyjąć, że piekąca skóra jest doświadczeniem powszechnym, z którym większość osób spotyka się w ciągu życia nie raz i nie dwa.

Początek treści sponsorowanej

KLIKNIJ TUTAJ i sprawdź emolienty na egzemę               

Uczucie pieczenia skóry jest bardzo trudne do jednoznacznego zdefiniowania. Zazwyczaj utożsamiane jest z paleniem i szczypaniem, ale może temu towarzyszyć również bolesność oraz uczucie dyskomfortu. 

Charakter tego objawu zależy między innymi od wywołującego je czynnika, czy indywidualnej wrażliwości danego pacjenta.  

Jakie są przyczyny pieczenia skóry?

Najczęstsze przyczyny pieczenia skóry, to:

• podrażnienia wywołane niewłaściwą pielęgnacją, z użyciem drażniących kosmetyków;
• reakcje miejscowe na działanie substancji chemicznych zawartych w proszkach do prania czy płynach do mycia naczyń;
• odczyny uczuleniowe będące efektem alergii pokarmowych i wziewnych – mogą wystąpić po jedzeniu, po zabawie ze zwierzęciem, po ekspozycji na pyłki traw czy roztocza kurzu;
• poparzenia od słońca, wrzątku, gorących przedmiotów, chemikaliów;
• schorzenia dermatologiczne oraz ogólnoustrojowe o różnej etiologii i przebiegu (więcej szczegółów poniżej);
• reakcje na leki miejscowe (np. po maści rozgrzewającej) i działające ogólnoustrojowo (np. po antybiotyku, po sterydach i wielu innych);
• stan po chemioterapii – pieczenie jest jednym z licznych objawów występujących u pacjentów przyjmujących ciężkie leki onkologiczne;
• ukąszenia owadów ze wstrzyknięciem jadu lub innych substancji; 
• przeczulica skóry, spowodowana uszkodzeniem lub zaburzeniem działania szlaków nerwowych, na przykład od kręgosłupa objętego poważnymi zmianami zwyrodnieniowymi. Piecznie może wówczas występować samoistnie lub przy dotyku; 
• naruszenie ciągłości tkanek skóry – po operacji chirurgicznej, po urazach ciętych etc.;
• przegrzanie i stałe zawilgocenie występujące pod gipsem u pacjentów z założonym na dłużej unieruchomieniem, a także u dzieci noszących pieluszki;
• stan po wysiłku – może to być zwykły fizjologiczny efekt przepocenia ciała, ale też objaw ten występuje w przebiegu różnych schorzeń, takich jak pokrzywka cholinergiczna; 
• zdenerwowanie, stres – reakcje skórne są niespecyficznym, ale stosunkowo częstym objawem nadmiernego pobudzenia emocjonalnego;
• zaburzenia psychiczne, w tym depresja i nerwica;
• zaburzenia hormonalne w czasie menopauzy, wpływające na komórki skóry i zwiększające jej wrażliwość, a także powodujące uderzenia gorąca i zwiększoną potliwość. 

Pieczenie skóry a różne schorzenia

Pieczenie skóry może wystąpić w przebiegu różnych schorzeń. Część z nich to typowe dermatozy, część natomiast ma zupełnie inny charakter, choć objawia się również na powierzchni skóry. 

Wymienić można w tym kontekście takie problemy zdrowotne, jak:

• przewlekłe niezakaźne dermatozy, w tym między innymi atopowe zapalenie skóry (AZS), łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS), łuszczyca, trądzik różowaty, liszaj płaski;
• infekcje wirusowe – opryszczka (HSV), brodawczak ludzki (HPV), ospa, półpasiec; w ostatnim czasie do tego zestawu dodaje się także Covid;
• infekcje bakteryjne, w tym liszajec zakaźny (paciorkowce, gronkowce), róża (paciorkowce), czyraki (gronkowce);
• infekcje grzybicze, w tym grzybica skóry, owłosionej skóry głowy, kandydoza narządów płciowych;
• choroby pasożytnicze, jak choćby świerzb czy wszawica;
• neuropatie, czyli schorzenia nerwów obwodowych zaburzające przewodnictwo impulsów, występujące w przebiegu cukrzycy, czy związane z nadużywaniem alkoholu bądź skrajnymi niedoborami witamin; 
• zapalno-demielinizacyjne choroby układu nerwowego, takie jak stwardnienie rozsiane;
• choroby wielonarządowe, takie jak borelioza będąca następstwem ukąszenia przez kleszcza;
• schorzenia onkologiczne – najczęściej są to różne odmiany raka skóry, w tym czerniak; niekiedy też pieczeniem objawiają się nowotwory narządów wewnętrznych w zaawansowanych stadiach, choć częściej się mówi w tym kontekście o uporczywym świądzie. 

Pieczenie skóry na tle nerwowym      

Pieczenie skóry na tle nerwowym jest nietypowym, ale stosunkowo częstym objawem różnego typu zaburzeń psychicznych. Jest to jeden z przykładów zjawiska zwanego somatyzacją i polegającego na generowaniu dolegliwości fizycznych, których jednym źródłem jest szwankująca psychika. 

W ten sposób mogą się pojawić:

• ból brzucha lub głowy, 
• drżenie mięśni, 
• nudności, 
• wymioty, 
• biegunka, 
• nadmierne pocenie 

i dziesiątki innych symptomów, w tym pieczenie skóry właśnie. Wymienić można różne problemy zdrowotne, które dają tego typu objawy psychosomatyczne. Są to między innymi depresja oraz zaburzenia nerwicowo-lękowe (głównie nerwica lękowa, ale też wiele innych, jak choćby fobia społeczna). 

Sporadycznie pieczenie może też wystąpić przy zaburzeniach kompulsywno-obsesyjnych, a także przy anoreksji i bulimii. 

Może też być tak, że nerwica skórna stanowi efekt silnego wzburzenia emocjonalnego, związanego z ekspozycją na stres (problemy w pracy i w życiu rodzinnym, uczucie zagrożenia fizycznego, niepewność na gruncie materialnym, ciężka choroba, śmierć bliskiej osoby itd.). 

Pieczenie skóry po zabiegach pielęgnacyjnych i kosmetykach

Kiedy jeszcze możliwe jest pieczenie skóry? Po nałożeniu kremu, po kąpieli, po goleniu i innych zabiegach pielęgnacyjnych, a potencjalne tego przyczyny są bardzo zróżnicowane. 

Najczęściej powodem są:

• obecność składników drażniących w kosmetykach. Często występuje pieczenie skóry po retinolu (aktywna postać witaminy A, która powoduje silne złuszczanie naskórka i naruszenie ochronnej bariery hydrolipidowej). Działanie wysuszające, a w związku z tym podrażniające ma też alkohol etylowy znajdujący się w składzie wielu preparatów. Skóra czasem piecze też po kwasach, na przykład glikolowym. Źródłem problemu mogą być również dodane do kosmetyku konserwanty oraz sztuczne barwniki i substancje zapachowe;
• błędy w pielęgnacji, takie jak stosowanie kosmetyków przeznaczonych do innego typu skóry, czy też ich aplikacja na miejsca zmienione chorobowo, świeże rany i odparzenia etc.;
• używanie przeterminowanych kosmetyków, których właściwości mogły ulec istotnej zmianie;
• podrażnienia mechaniczne, pojawiające się często po goleniu, depilacji czy peelingu;
• nadwrażliwość skóry, która może owocować nieadekwatnymi reakcjami nawet na substancje teoretycznie łagodne;
• alergia – skłonność do nieprawidłowych reakcji uczuleniowych może powodować odczyny alergiczne nawet po zastosowaniu kosmetyków naturalnych. Należy pamiętać, że organizm alergika reaguje przede wszystkim na określone białka, a te znajdują się w mniejszych bądź większych ilościach w produktach roślinnych. Przykładem tego jest choćby pieczenie skóry po aloesie, który teoretycznie działa nawilżająco, kojąco i łagodząco, a jednak u osób do tego predestynowanych może powodować reakcję niepożądaną. 

ELODERM Balsam nawilżający

Emolient do codziennej pielęgnacji skóry suchej, atopowej, swędzącej oraz ze skłonnością do alergii i egzemy. Zapewnia odpowiednią pielęgnację skóry z AZS, zarówno w okresie remisji, jak i nasilenia zmian skórnych. Dzięki zawartości kompleksu Omega 3-6-9 PLUS skutecznie pielęgnuje skórę oraz zmniejsza jej wrażliwość.

Kliknij tutaj

REKLAMA

Objawy towarzyszące pieczeniu skóry

Pieczeniu skóry zwykle towarzyszą inne objawy, których charakter i łączna ocena ułatwiają rozpoznanie podłoża problemu. W każdym z wyżej wymienionych przypadków będą one nieco inne i nie sposób, aby w tym miejscu omówić wszystkie.  Wspomnieć jednak można o kilku. 

Swędzenie i pieczenie skóry, przy zauważalnej jej suchości, to typowe manifestacje atopowego zapalenie skóry. W ostrej fazie choroby dodatkowo na ciele pojawiają się rumienie, nadżerki, grudki oraz ogniska złuszczania. 

AZS można pomylić z łuszczycą, jednak w drugim z wymienionych przypadków świąd zwykle nie jest aż tak dojmujący, jak w pierwszym. Bardzo charakterystyczne dla tej choroby są natomiast srebrzyste łuski pokrywające czerwone plamy na ciele. 

Połączone z pieczeniem uczucie szczypania na ciele może stanowić pokłosie podrażnień związanych z użyciem niewłaściwych kosmetyków, zawierających na przykład alkohol. Niewłaściwa pielęgnacja może też być przyczyną pieczenia skóry głowy i wypadania włosów, aczkolwiek w tym przypadku nie można wykluczyć również łuszczycy czy grzybicy.

Zdarza się pieczenie skóry bez widocznych zmian na ciele – bez rumienia, pokrzywki, wysypki, łuszczenia się, świądu. W takim przypadku można kierować pierwsze podejrzenia w stronę zaburzeń w obrębie układu nerwowego bądź emocjonalnego. 

Szczególnie niepokojące i wymagające szybkiej konsultacji są takie objawy, jak jednoczesne pieczenie skóry i ból mięśni. Jeśli utrzymują się dłużej, mogą świadczyć o takich problemach, jak choćby półpasiec, neuropatia cukrzycowa lub alkoholowa, a nawet stwardnienie rozsiane. 

Dalszą część artykułu znajdziesz pod sekcją "Pytania do eksperta"

Pytania do eksperta

dr n. med. Katarzyna Kulig

specjalista dermatologii i wenerologii

01

Jak właściwie pięlęgnować skórę, żeby nie piekła?

Należy ją przede wszystkim myć łagodnymi produktami myjącymi o pH 5,5, takimi które nie naruszają integralności bariery naskórkowej. Zbyt agresywne mycie środkami zasadowymi narusza barierę naskórkową prowadząc do jej uszkodzenia, co może objawiać się świądem lub pieczeniem. Dodatkowo, jeśli nasza skóra ma skłonność do przesuszania, należy używać emolientów wzmacniających jej naturalną barierę.

02

Czy pieczenie skóry może być objawem zaburzeń psychicznych?

Pieczenie skóry może występować w przebiegu różnych schorzeń psychicznych takich jak: depresja, nerwica czy zaburzenia obsesyjno-kompulsywne. Może pojawiać się także w przebiegu anoreksji czy bulimii i dodatkowo wynikać z niedożywienia. Dolegliwość skórna jest wówczas wtórna i generowana przez zaburzenia w układzie nerwowym.

03

Kiedy pieczenie skóry powinno szczególnie niepokoić?

Zaniepokoić powinno nas to, iż mimo prawidłowej pielęgnacji skóry pieczenie nie ustępuje. Naszą uwagę powinny zwrócić także pojawiające się na skórze dodatkowe wykwity, np. grudki, pęcherzyki, obrzęk. Wówczas należy się zgłosić do lekarza.

04

W których miejscach na ciele najczęściej piecze skóra?

Pieczenie skóry może dotyczyć każdej jej okolicy. Rzadko jednak dotyczy całej jej powierzchni. W dużej mierze zależy to też od czynnika, który wywołuje objaw. Np. w przebiegu atopowego zapalenia skóry najczęściej piecze i swędzi skóra okolic zgięć stawowych (łokcie, kolana, szyja).

05

Czy pieczenie skóry w ciąży to powszechna dolegliwość?

Pieczenie i świąd skóry w ciąży to dość powszechne dolegliwości. Mogą być związane z samym wzrostem wagi i rozciąganiem skóry, a także ze zmianami hormonalnymi w tym okresie. Niekiedy mogą być objawem chorób specyficznych (swoistych) dla okresu ciąży. Są to: pemfigoid ciężarnych, atopowe wykwity ciężarnych, cholestaza wewnątrzwątrobowa czy polimorficzne osutki ciężarnych. We wszystkich tych przypadkach należy zgłosić się do lekarza.

Pieczenie skóry w różnych miejscach na ciele

Pieczenie skóry rzadko występuje na całej powierzchni ciała, częściej objaw ten dotyka konkretne jego partie (aczkolwiek uciążliwości mogą być umiejscowione w różnych lokalizacjach jednocześnie). 

Które miejsca są najczęściej narażone? Praktycznie wszystkie, od czubka głowy, przez twarz, tułów, kończyny, aż po stopy. Wiele w tej materii zależy od czynnika, który wywołuje objaw. 

Umiejscowienie objawów przy niektórych schorzeniach jest typowe, co znacznie zawęża obszar podejrzeń i ułatwia postawienie diagnozy. Z drugiej jednak strony, mimo powtarzalności pewnych schematów, nie wszystkie przypadki ściśle wpisują się w ramy, dlatego tak ważna jest obserwacja objawów współwystępujących, a w razie konieczności także wykonanie niezbędnych badań. 

Pieczenie skóry może się pojawić na:

• owłosionej skórze głowy;
• twarzy i szyi;
• klatce piersiowej i brzuchu;
• karku i plecach;
• rękach i nogach;
• biodrach i pośladkach;
• narządach intymnych;
• pod pachami i w pachwinach.

Pieczenie skóry głowy     

Przyczyny pieczenia skóry głowy są bardzo zróżnicowane. Źródłem tego problemu często jest niewłaściwa pielęgnacja, a w szczególności stosowanie szamponów zawierających silne substancje myjące, takie jak SLS i jemu podobne. U niektórych osób powodują one bezpośrednie podrażnienia tuż po umyciu włosów, ale przede wszystkim prowadzą do wysuszenie skóry. 

Możliwe jest również pieczenie skóry głowy po farbowaniu i rozjaśnianiu. Stosowane w tym celu produkty zawierają bowiem liczne substancje chemiczne, także powodujące suchość skóry, a niekiedy również wywołujące bezpośrednie reakcje kontaktowe. 

Co ważne, także środki naturalne, roślinne stosowane jako ekologiczne, domowe zamienniki, mogą mieć podobne działanie, prowadząc do wystąpienia odczynów alergicznych i innych nieprawidłowości. 

Pieczenie skóry na czubku głowy, pod włosami, może też mieć podłoże chorobowe. W zależności od objawów temu towarzyszących, przyczyną mogą być między innymi łuszczyca lub grzybica, różnego typu zaburzenia hormonalne, a nawet zaburzenia nerwicowe. Również nadmierna podatność na stres może się manifestować w ten sposób, zwłaszcza jeśli towarzyszy jej silne pocenie. 

Pieczenie skóry twarzy                           

Pieczenie skóry twarzy również bardzo często jest konsekwencją niewłaściwej pielęgnacji. Problemem może być stosowanie kosmetyków nadmiernie wysuszających, a także źle dobranych do danego typu cery. Szczególnie wrażliwa jest skóra sucha i naczynkowa, która łatwo ulega podrażnieniom. 

Pieczenie skóry twarzy i oczu może stanowić efekt użycia kremów z retinolem, które są stosowane w celu redukcji widocznych efektów starzenia. Jeśli jednak towarzyszy temu łzawienie, szczypanie i katar sienny, można podejrzewać reakcję alergiczną. 

Pieczenie skóry czoła, a także na policzkach czy nosie nierzadko jest następstwem nadmiernej ekspozycji na promieniowanie słoneczne, zwłaszcza jeśli nie został zastosowany krem ochronny z filtrem. 

Z drugiej strony taka właśnie może być też reakcja na odmrożenie, wychłodzenie czy wysuszające działanie silnego wiatru. Również niektóre składniki pokarmowe mogą powodować pieczenie, zwłaszcza pikantne.

Uczucie pieczenia skóry na nogach i rękach

Pieczenie skóry nóg i rąk może być objawem atopowego zapalenia skóry - zmiany często w takim przypadku występują w okolicach zgięć łokciowych lub kolanowych, choć nie tylko. Natomiast w przypadku łuszczycy ogniska choroby w największym stopniu dotykają miejsca w pobliżu wypukłości kostnych, w tym na łokciach, nadgarstkach, kolanach, kostkach. 

Pieczenie skóry na stopach powinno w szczególności niepokoić osoby cierpiące na cukrzycę lub nadużywające alkoholu – tak właśnie mogą się objawiać neuropatie. 

Pieczenie skóry na udach i pośladkach może być jednym z symptomów tak zwanej meralgii z parestezjami, czyli zespołu nerwu skórnego bocznego uda – występują wówczas różne zaburzenia czucia oraz podobne dolegliwości. 

Jeśli pieczenie jest odczuwane w łydkach, warto zwrócić uwagę na ewentualne problemy żylne. Oprócz tego, w ten sposób mogą się objawiać między innymi choroby neurologiczne. 

Pieczenie skóry miejsc intymnych

Pieczenie skóry krocza zwykle stanowi pokłosie infekcji intymnych, zwłaszcza u kobiet. Może to być bakteryjne zapalenie pochwy, waginoza (infekcja wynikająca z naruszenia równowagi naturalnej mikroflory bakteryjnej), ale też grzybica dróg rodnych oraz różne choroby przenoszone drogą płciową, takie jak rzeżączka, chlamydia, opryszczka. 

Niektóre z tych schorzeń mogą dotykać także mężczyzn, choć ze względu na odmienną budowę anatomiczną są oni mniej podatni na infekcje – pieczenie występuje wówczas na napletku, żołędzi i trzonie prącia, na jądrach i w okolicach pachwinowych. 

Zdarza się, że dolegliwości są związane z niewłaściwą higieną lub jej brakiem, a także stanowią pokłosie odparzeń i przepocenia. 

Szczególnym przypadkiem jest tak zwane pieluszkowe zapalenie skóry, czyli dolegliwość niemal powszechna u dzieci do drugiego roku życia, nie korzystających z nocnika bądź toalety. Na skutek drażniącego działania substancji zawartych w moczu i kale, a także wilgoci i wysokiej temperatury pod pieluchą, występują wówczas pieczenie, świąd i bolesność. 

Siłą rzeczy pieczenie skóry wokół odbytu u dorosłych ma inne przyczyny.  Przyczyną mogą być hemoroidy, ale też podrażnienia po spożyciu ostrych przypraw oraz przy biegunce. 

Pieczenie skóry w ciąży

Pieczenie skóry w ciąży jest dolegliwością, która może występować razem z typowym dla tego okresu świądem. Objawy te odczuwane są w szczególności na brzuchu i pod piersiami. Częstą tego przyczyną jest rozciąganie się skóry. Podłoże stanowić mogą też wahania hormonalne, zwłaszcza dotyczące stężeń progesteronu i estrogenów. 

Inna potencjalna przyczyna, to tak zwana cholestaza ciążowa, czyli zaburzenie działania wątroby i przyległych struktur, związane z zastojem żółci, a objawiające się między innymi na skórze. 

Nie można wykluczyć też wystąpienia różnego typu dermatoz, z których część jest charakterystyczna wyłącznie dla tego okresu, a część może się pojawić w ciąży tak samo, jak w każdym innym momencie. 

Są to między innymi:

• opryszczka ciężarnych, czyli tak zwany pemfigoid – schorzenie objawiające się w drugim i trzecim trymestrze pod postacią zmian rumieniowo-pęcherzowych i obrzęków, z towarzyszącym temu silnym pieczeniem i świądem. Jest to poważny problem, którego konsekwencją może być nawet poronienie lub przedwczesny poród; 
• PUPPP (ang.: pruritic urticarial papules and plaques of pregnancy) - swędzące grudki i ogniska pokrzywkowe w przebiegu ciąży;

Oprócz tego można wymienić atopowe zapalenie skóry, czy współwystępującą z nim świerzbiączkę, a także liszajec opryszczkowaty. 

Domowe sposoby na pieczenie skóry 

Jakie są sposoby na pieczenie skóry?

Podrażnienia można złagodzić objawowo bez użycia leków, ale zawsze warto pamiętać o codziennej pielęgnacji, dzięki której nasza skóra będzie odpowiednio nawilżona i zabezpieczona przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi.

Przy wrażliwej skórze, skłonnej do podrażnień kluczowe jest codzienne stosowanie emolientów, aby zapobiegać takim dolegliwościom jak pieczenie lub wydłużyć czas reemisji.

Ciało warto jest schładzać, nawilżać i natłuszczać - można do tego celu użyć produktów naturalnych, takich jak aloes czy oliwa z oliwek. Ważna jest też profilaktyka, czyli unikanie czynników powodujących dolegliwości skórne.  

Do zalecanych domowych sposobów na pieczenie skóry należą:

• chłodzenie za pomocą zimnych kompresów lub okładów;
• prysznic lub kąpiel w letniej wodzie;
• chłodne napary ziołowe, na przykład z mięty lub rumianku;
• nakładanie na skórę produktów nawilżających, natłuszczających i kojących, takich jak aloes czy zielony ogórek, oliwa z oliwek, mleko kokosowe, jogurt naturalny, płatki owsiane i wiele innych; 
• unikanie substancji stanowiących prawdopodobną przyczynę podrażnień. Mogą to być określone składniki kosmetyków, proszków do prania i płynów do zmywania naczyń, ale też przyjmowanych pokarmów;
• ochrona przed nadmiernym działaniem promieni słonecznych. Zwłaszcza miejsca odkryte, takie jak twarz i ręce, powinny być zabezpieczane z pomocą kremów z filtrem;
• unikanie stresu i nadmiernego pobudzenia emocjonalnego, stosowanie technik relaksacyjnych;
• regularne nawadnianie całego organizmu – osoby dorosłe powinny pić przynajmniej 2 litry wody dziennie;
• zrównoważona dieta, dostarczająca wszystkie niezbędne składniki odżywcze, witaminy i minerały. 

Należy jednak pamiętać, że w przypadku wielu dolegliwości, zarówno o ostrym, jak też przewlekłym charakterze, domowe sposoby mogą się okazać niewystarczające. Niezbędne jest wówczas profesjonalne leczenie oraz pielęgnacja skóry. 

Maści i leki na pieczenie skóry

W aptekach dostępne są leki na pieczenie skóry oraz jej świąd, w zależności od mechanizmu i siły działania dostępne bez recepty lub na receptę, przeznaczone zarówno do stosowania miejscowego (maści, żele), jak też ogólnoustrojowego (tabletki). 

Początek treści sponsorowanej

Zarówno w leczeniu egzemy jak i wrażliwej skóry atopowej powinniśmy sięgać po produkty wspomagające odbudowę naturalnej bariery ochronnej naskórka. Przy skórze wrażliwej, skłonnej do podrażnień, to właśnie pielęgnacja pełni kluczową rolę. Dzięki właściwościom olejów, emolienty nawilżają, łagodzą swędzenie i inne podrażnienia oraz przywracają skórze jej naturalną funkcję ochronną. Ponadto zapewniają zdrowy wygląd nawet przesuszonej skórze. Kliknij tutaj i sprawdź jak  zadbać o skórę skłonną do podrażnień. 

Zaliczają się do nich między innymi preparaty antyhistaminowe czy syntetyczne odpowiedniki hormonów. Są one rutynowo stosowane przy różnych dermatozach oraz problemach alergicznych. 

W przypadku schorzeń takich jak atopowe zapalenie skóry, egzema i łuszczyca, a także do pielęgnacji skóry suchej i podatnej na alergie, warto też stosować specjalistyczne kosmetyki emolientowe, które zapewnią właściwe nawilżenie i natłuszczenie. Mogą to być balsamy i kremy, a także, emulsje do kąpieli i żele do mycia. Pomagają one chronić skórę przed utratą wody, redukują jej napięcie oraz łagodzą podrażnienia.