Ten owoc to skarbnica witamin! Zmniejsza ryzyko chorób w obrębie plamki żółtej i nie tylko. Kliknij i dowiedz się więcej!🍊
Ten owoc to skarbnica witamin! Zmniejsza ryzyko chorób w obrębie plamki żółtej i nie tylko. Kliknij i dowiedz się więcej!🍊
Ten owoc to skarbnica witamin! Zmniejsza ryzyko chorób w obrębie plamki żółtej i nie tylko. Kliknij i dowiedz się więcej!🍊

Świszczący kaszel - przyczyny i leczenie. Jak go rozpoznać?

Świszczący kaszel to objaw różnorodnych chorób lub nieprawidłowości układu oddechowego. Jako naturalny odruch obronny organizmu pojawia się zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Przeczytaj, co wywołuje ten rodzaj kaszlu i jak go leczyć. Dowiedz się, czy może być objawem groźnego schorzenia i kiedy należy zgłosić się do lekarza.
Kobieta mająca świszczący kaszel
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Świszczący kaszel może być objawem wielu chorób, ale także patologicznych zmian w obrębie układu oddechowego.
  • Kaszel palacza to jeden z przykładów świszczącego kaszlu i oddechu bez podłoża chorobowego.
  • Leczenie suchego lub mokrego świszczącego kaszlu polega na zastosowaniu środków farmakologicznych, ale nie tylko. Sprawdź, co stosować.
SPRAWDŹ TEŻ: Jakie są przyczyny świszczącego oddechu?
Spis treści

Czym jest świszczący kaszel?

Kaszel to naturalny odruch organizmu, który polega na gwałtownym wyrzuceniu powietrza z dróg oddechowych. Jego podstawowym zadaniem jest ochrona układu oddechowego.

Dzięki takiej fizjologicznej reakcji możemy zapobiec przedostaniu się ciała obcego do dróg oddechowym, czy odkrztuszać gromadzącą się w gardle, zapalną wydzielinę.

Procesowi temu mogą towarzyszyć dodatkowe objawy, a w parze mogą pojawiać się na przykład kaszel i świszczący oddech.

Jak odróżnić świszczący kaszel od innych rodzajów kaszlu? Przede wszystkim ze względu na dźwięk, który wydobywa się w omawianym przypadku ze zwężonych dróg oddechowych.

Powietrze przechodzące przez tak zmienione drogi oddechowe przybiera formę charakterystycznego świstu, często przypominającego gwizdanie, a nawet pianie koguta.

Kaszel i świszczący oddech częściej pojawiają się u dzieci, głównie ze względu na anatomiczną budowę dróg oddechowych, które u maluchów nie są jeszcze w pełni rozwinięte. Przez to, nawet przy kaszlu towarzyszącemu infekcji, można u dzieci usłyszeć swoisty świst.

Czy świszczący kaszel może być oznaką choroby u najmłodszych? Sprawdź w dalszej części artykułu.

Kaszel świszczący u dorosłych może być z kolei objawem wielu schorzeń lub nieprawidłowości w obrębie układu oddechowego. W wielu przypadkach może wskazywać na niewydolność oddechową.

Warto zatem w trybie pilnym skonsultować się z lekarzem, szczególnie gdy symptomy nie ustępują, a wręcz się nasilają.

Reklama

Przyczyny świszczącego kaszlu

Przyczyny świszczącego kaszlu są bardzo zróżnicowane. Do najważniejszych należą:

  • infekcje, najczęściej wywoływane przez wirusy,
  • alergie,
  • zapalenie oskrzeli,
  • astma,
  • refluks żołądkowo-przełykowy,
  • mukowiscydoza,
  • nowotwory dróg oddechowych,
  • palenie tytoniu,
  • zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2,
  • choroby strun głosowych,
  • nieprawidłowy rozwój układu oddechowego.

O czym może świadczyć suchy, świszczący kaszel? Najczęściej jest oznaką choroby, rzadziej wskazuje na obecność ciała obcego w drogach oddechowych.

U wielu dorosłych i dzieci pojawia się świszczący kaszel po infekcji. Dlaczego? W czasie choroby wydzielina zalega w drogach oddechowych, powodując odruch kaszlu, przypominający niekiedy świst.

Świszczący oddech przy przeziębieniu wskazuje zazwyczaj na wirusowe podłoże choroby. Często przy zapaleniu oskrzeli świszczący oddech jest głównym objawem tego schorzenia.

W takich przypadkach następuje zwężenie oskrzeli, któremu towarzyszy męczące odkrztuszanie wydzieliny.

Na świszczący kaszel astmatyczny są z kolei narażone osoby borykające się z astmą, czyli chorobą przewlekłą, która charakteryzuje się przede wszystkim silnymi skurczami oskrzeli.

Kaszel i świszczący oddech powodują problemy z oddychaniem, mówieniem, a chory z trudem łapie powietrze. Dodatkowo pojawiają się poty i blada skóra.

Takie przypadki wymagają zawsze szczegółowej kontroli medycznej. Nie tylko astma jest przyczyną takich dolegliwości.

Częstym połączeniem jest także świszczący kaszel i alergia. Kaszel pojawia się na skutek kontaktu organizmu z alergenem.

Jak odróżnić go od kaszlu o podłożu infekcyjnym? Występuje dłużej niż kilka dni i towarzyszą mu często dodatkowe objawy, jak swędzenie skóry, łzawienie oczu, czy alergiczny nieżyt nosa.

U osób palących papierosy bardzo często pojawia się świszczący oddech i kaszel u palacza. Dlaczego? Dym papierosowy podrażnia drogi oddechowe, a nadmierna ilość toksyn prowadzi do nadprodukcji wydzieliny, która wywołuje odruch kaszlu.

Taki kaszel może być także objawem rozwoju wielu chorób, jak rozedma płuc, czy gruźlica.

W ostatnich latach część osób, które przeszły zakażenie wirusem SARS-CoV-2, uskarża się na świszczący kaszel po covidzie.

U wielu ozdrowieńców utrzymuje się dość długo po przebyciu COVID-19 i jest reakcją nabłonka oddechowego na chorobę.

Długość trwania kaszlu zależy przede wszystkim od kondycji zdrowotnej pacjenta i stopnia nasilenia choroby.

Reklama

Jak rozpoznać świszczący kaszel?

Czym charakteryzuje się świszczący kaszel? Można podzielić go na następujące rodzaje:

  • suchy świszczący kaszel, w trakcie którego nie jest odkrztuszana wydzielina. Ten rodzaj kaszlu pojawia się wraz z łaskotaniem w gardle i uczuciem suchości;
  • mokry kaszel i świszczący oddech, które charakteryzuje odkrztuszaniem śluzu (plwociny). Taki kaszel pojawia się często po kaszlu suchym i towarzyszy mu wydzielina z nosa lub gardła;
  • przewlekły świszczący kaszel, którego główną cechą jest długie trwanie, powyżej 8 tygodni. Często towarzyszy mu uczucie stałego łaskotania w gardle, świądu, czy chrypka;
  • świszczący oddech w nocy, czyli charakterystyczny dźwięk, który pojawia się podczas przepływu powietrza przez zwężone drogi oddechowe podczas snu. Powietrze napotyka na opór i wywołuje świszczący oddech. Ten rodzaj kaszlu i oddechu pojawiają się najczęściej u astmatyków;
  • kaszel i świszczenie w drogach oddechowych, które towarzyszą stanom zapalnym płuc. 

Rozpoznanie świszczącego kaszlu jest pierwszym etapem do zdiagnozowania wielu chorób, a w zależności od tego, czy jest suchy, mokry, pojawia się w dzień, czy w nocy lekarz jest w stanie połączyć go z konkretną jednostką chorobową. 

Reklama

Świszczący kaszel u dziecka

Kaszel i świszczący oddech u dziecka występują częściej niż u dorosłych. Oskrzela dzieci są dość wąskie i krótkie, a mięśnie gładkie jeszcze słabo wykształcone.

Świszczącemu oddechowi u dziecka sprzyjają więc często anatomia i fizjologia dróg oddechowych na pewnym etapie rozwoju. Ale nie tylko.

Przykładowo, suchy świszczący kaszel u dziecka związany jest najczęściej z:

  • reakcjami alergicznymi na skutek styczności z określonym alergenem (na przykład kurz, sierść psa, pyłki lub jedzenie),
  • infekcjami wirusowymi lub bakteryjnymi,
  • wadami rozwojowymi układu oddechowego,
  • astmą,
  • guzami tworzącymi się w obrębie dróg oddechowych.

W zależności od przyczyny świszczącego oddechu i kaszlu u dziecka pojawiają się dodatkowe objawy, jak trudności z oddychaniem, łzawienie oczu, katar, czy wysypki na skórze.

Każdy przypadek należy skonsultować z lekarzem, który dokładnie określi przyczynę kaszlu świszczącego u dziecka.

O czym może świadczyć świszczący kaszel u niemowlaka? Może być objawem nie tylko infekcji, ale także zaburzenia drożności krtani, anatomicznego zwężenia dróg oddechowych lub ich zakażenia.

Przyczyną kaszlu i świszczącego oddechu u niemowlaka jest również astma oskrzelowa, zapalenie oskrzelików, czy zachłyśnięcie pokarmem.

U kilkulatka, np. dwulatka może sygnalizować astmę lub zapalenie krtani. Świszczący kaszel u dziecka w nocy pojawia się często przy refluksie żołądkowo-przełykowym.

Przy tym schorzeniu, na skutek zmiany pozycji na leżącą, kwaśna treść żołądkowa cofa się do przełyku, podrażnia gardło dziecka, co powoduje odruch kaszlu.

Mokry kaszel i świszczący oddech u dziecka to z kolei często sygnał, iż wydzielina ścieka po tylnej stronie gardła i w drogach oddechowych małego pacjenta gromadzi się śluz.

Zwężone drogi oddechowe u dzieci są główną przyczyną świszczącego kaszlu, gdyż powietrze przechodzące przez tak wąski tunel daje charakterystyczny świst.

Kto leczy świszczący kaszel u dzieci? Pierwsze kroki należy skierować do pediatry. Jeśli przyczyną kaszlu jest infekcja to kontakt z pediatrą powinien wystarczyć.

Brak podłoża infekcyjnego wymusza dalszą diagnostykę. W zależności od charakteru dodatkowych objawów należy skonsultować się z pulmonologiem, alergologiem lub laryngologiem.

Reklama

Leczenie świszczącego kaszlu

Jak złagodzić świszczący kaszel? Leczenie uzależnione jest od przyczyny. W pierwszej kolejności należy zdiagnozować jednostkę chorobową lub inne zaburzenie, któremu towarzyszy świszczący kaszel.

Etapem poprzedzającym właściwą terapię jest więc konsultacja lekarska. Podstawowymi środkami farmakologicznymi w procesie leczenia są:

  • odpowiednio dobrane leki na infekcje, stany zapalne płuc lub oskrzeli, astmę czy alergie;
  • syrop na suchy świszczący kaszel, którego zadaniem jest łagodzenie skurczu oskrzeli i hamowanie odruchu oraz natężenia kaszlu;
  • syrop na świszczący kaszel mokry, który ułatwia oderwanie wydzieliny i odkrztuszanie, hamuje nadprodukcję gęstej wydzieliny i działa przeciwzapalnie.

W leczeniu warto także stosować domowe sposoby na świszczący kaszel. Prostą metodą są inhalacje. Co na suchy świszczący kaszel? Sposób jest bardzo prosty - inhalacje z zastosowaniem soli fizjologicznej, która nawilża i przynosi ulgę w uporczywym kaszlu.

Do inhalowania kaszlu mokrego można stosować olejki eteryczne (na przykład sosnowy, tymiankowy czy eukaliptusowy), które skutecznie upłynniają wydzielinę i ułatwiają odkrztuszanie.

Bogatym źródłem sposobów na świszczący kaszel jest medycyna ludowa i wpływ roślin na zdrowie. W tym przypadku warto samodzielnie przygotować domowe syropy.

Do najbardziej popularnych należy syrop z cebuli, który działa wykrztuśnie i pełni rolę naturalnego antybiotyku. Wystarczy drobno pokroić cebulę, zalać miodem i odstawić na dobę, aby cebula puściła sok.

Tak powstały, odcedzony syrop można przyjmować po 1 łyżeczce co 3 godziny. Samodzielnie można także przygotować syrop z pędów sosny lub porostu islandzkiego, który łagodzi suchy kaszel poprzez działanie przeciwkaszlowe.

Warto także nawilżać powietrze w domu stosując nawilżacze lub zawieszając mokre ręczniki na kaloryferach. Częste popijanie wody także skutecznie łagodzi kaszel, dzięki nawilżaniu błon śluzowych.

Ważne: Lekarze zawsze zalecają ostrożność w leczeniu małych pacjentów. Co na świszczący kaszel u dziecka, aby skutecznie poprawić stan zdrowia malucha, nie szkodząc mu nieodpowiednio dobranymi preparatami?

Dzieciom należy podawać tylko te leki, które są przeznaczone do ich leczenia i zalecone przez lekarza. Niektórzy rodzice uważają, iż podanie dziecku połowy dawki leku dla dorosłego jest odpowiednie i nie przyniesie szkody. Nic bardziej mylnego.

Połowa dawki leku dla dorosłych jest najczęściej niewskazana dla dziecka z uwagi na jego skład. Także w przypadku podawania ziół zalecana jest mniejsza porcja niż dla dorosłych.

Naczelną zasadą leczenia, zarówno u dzieci, jak i dorosłych, powinno być zawsze korzystanie z pomocy lekarza i konsultowanie sposobów leczenia.

Czytaj również

Bibliografia

  • dr M. Wielopolska „Niemowlę ze świszczącym oddechem”, Pediatria po Dyplomie, luty 2009, Vol. 13 Nr 1.
  • A. Undrunas, K. Kuziemski, Katedra i Klinika Alergologii i Pulmonologii, Gdański Uniwersytet Medyczny „Uporczywy kaszel — trudności diagnostyczno-terapeutyczne w codziennej praktyce lekarskie”, Forum Medycyny Rodzinnej 2017, vol 11, no 4, 149-155.
  • prof. hab. med. E. Wiatr, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc „Duszność i kaszel w wybranych chorobach płuc. Diagnostyka, leczenie, rehabilitacja”, Warszawa 2009.
  • A. Romaszko-Wojtowicz, Katedra Pulmonologii, Szkoła Zdrowia Publicznego, Collegium Medicum, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie „Przewlekła obturacyjna choroba płuc w świetle COVID-19”, ALMANACH Vol. 16, Nr 2/2021.
Jolanta Woźniak
Artykuł napisany przez
Jolanta Woźniak
Absolwentka Prawa na Uniwersytecie Łódzkim. Pierwsze doświadczenie zawodowe zdobywała, jako pracownik Działu Penitencjarnego i Organizacyjno-Prawnego w Areszcie Śledczym w Łodzi. Od 2004 roku Zastępca Prezesa i Członek Zarządu w Miejskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Od kilku lat copywriterka, głównie w tematyce prawnej, ale i medycznej i parentingowej. Prywatnie miłośniczka dobrego kina.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Kaszel
Syrop prawoślazowy - na jaki kaszel stosować? Dawkowanie i opinie
Syrop na chore gardło i kaszel
Świszczący kaszel - przyczyny i leczenie. Jak go rozpoznać?
Kobieta mająca świszczący kaszel
Miód na kaszel - suchy, krtaniowy i w nocy. Jaki wybrać i jak podawać?
Herbata, miód i kaszlące dziecko
Podobne artykuły
Koklusz
Krztusiec u dzieci i dorosłych - objawy, leczenie, diagnostyka
Zastosowanie imbiru w leczeniu
Syrop z imbiru, miodu i cytryny, czyli domowy sposób na przeziębienie i kaszel
Suszony tymianek
Tymianek na kaszel - jak go zaparzyć i czy jest skuteczny? Przepis na napar
Przygotowywanie siemienia lnianego na kaszel
Siemię lniane na kaszel – jak przygotować i stosować u dzieci i dorosłych? Przepis
Kobieta z problemem kaszlu refluksowego
Kaszel refluksowy - objawy. Jak załagodzić u dzieci i dorosłych?

Reklama


Jak często robić regenerację włosów?
Sprawdź!