W chwili narodzin organizm człowieka zaczynają zasiedlać bakterie. Od tego, jakie bakterie w ciągu pierwszych dwóch lat dostaną się do układu pokarmowego i oddechowego dziecka, będzie zależał jego stan zdrowia, nie tylko w okresie niemowlęcym, ale także w późniejszym życiu. Można to nazwać swoistym programowaniem odporności i metabolizmu dziecka. Decydujący wpływ na proces kolonizacji organizmu przez bakterie ma rodzaj porodu, gdyż inne bakterie zasiedlają organizm dziecka po porodzie naturalnym, a inne po cesarskim cięciu.
Dziecko po porodzie naturalnym i po cesarskim cięciu
Jelita dziecka po porodzie naturalnym zasiedlają bakterie Bifidobakterium, Lactobacillus, Prevotella i Sneathia, czyli szczepy obecne w kanale rodnym. Natomiast jelita noworodka, który przyszedł na świat w wyniku cesarskiego cięcia, kolonizują bakterie, które bytują na skórze oraz w środowisku szpitalnym takie jak Staphylococcus, Corynebacterium, Propionibacterium. W przypadku dziecka narodzonego drogą pochwową stwierdza się większą ilość i różnorodność bakterii. Jego flora bakteryjna składa się z bakterii probiotycznych, których nie mają dzieci po cesarskim cięciu. Zasiedlanie jelit przez tzw. dobre bakterie u noworodków po cc rozpoczyna się z miesięcznym opóźnieniem. W tym czasie jelita zaczynają kolonizować „złe bakterie” – Clostridium, Klebsiella, Enterococcus, Escherichia. Brak lub niewielka ilość Bifidobakterium i Lactobacillus wpływa negatywnie na rozwój metabolizmu i odporności u dziecka. Dzieci narodzone poprzez cesarskie cięcie są bardziej narażone na takie choroby jak alergie pokarmowe, celiakia, atopowe zapalenie skóry, astma, zapalenie jelit, cukrzyca, otyłość oraz choroby z autoagresji.
Noworodek po porodzie przedterminowym
Poza dziećmi urodzonymi poprzez cesarskie cięcie, również wcześniaki należą do grupy podwyższonego ryzyka wystąpienia chorób metabolicznych i immunologicznych w przyszłości. Do niedawna naukowcy uważali, że dziecko rodzi się z jałowym przewodem pokarmowym. Ostatnie badania wskazują, że w okresie prenatalnym płód otrzymuje od matki bakterie probiotyczne. Oznacza to, że wcześniaki rodzą się z mniejszą ilością tzw. dobrych bakterii w jelitach. Ponadto niedojrzały jeszcze układ pokarmowy i odpornościowy oraz dłuższy pobyt w szpitalu po urodzeniu prowadzą do zaburzeń w składzie mikroflory bakteryjnej jelit. Jeśli dodatkowo wcześniaki przychodzą na świat w wyniku cesarskiego cięcia, są jeszcze bardziej narażone na dysbiozę jelit, a nawet nekrotyczne zapalenie jelit (NEC).
Karmienie po cesarce a bakterie
Nie tylko rodzaj porodu, ale także sposób żywienia dziecka wpływa na proces zasiedlania organizmu przez bakterie. Dziecko karmione mlekiem matki otrzymuje w pożywieniu dawkę oligosacharydów, które stymulują jelita do namnażania tzw. dobrym bakterii – czyli Bifidobakterium i Lactobacillus. Mikroflora jelitowa niemowląt karmionych mlekiem sztucznym składa się natomiast z drobnoustrojów patogennych takich jak Enterobakter, Clostridium czy Escherichia Coli.
Noworodek po cesarce i po antybiotykoterapii
Dzieci narodzone przez cc i poddane antybiotykoterapii w okresie niemowlęcym są tym bardziej narażone na zaburzenia mikroflory jelitowej. Antybiotyki mogą bowiem zaburzyć proces kolonizacji bakterii probiotycznych w jelitach lub go całkowicie zatrzymać, a dodatkowo przyczynić się do namnażania bakterii chorobotwórczych – takich jak Proteobacterium. Ponadto antybiotykoterapia u wcześniaków po cc ma znacznie gorszy wpływ na układ odpornościowy niż w przypadku dzieci po cesarce urodzonych w terminie. W skrajnych przypadkach może nawet doprowadzić do sepsy lub martwiczego zapalenia jelit.
Jak uchronić dziecko po cesarce przed chorobami?
Przed chorobami metabolitycznymi i immunologicznymi można uchronić dziecko, podając mu probiotyki, które zatrzymują wzrost bakterii chorobotwórczych, a co za tym idzie zapobiegają dysbiozie jelit. Na rynku medycznym można znaleźć probiotyki przeznaczone dla dzieci urodzonych w wyniku cesarskiego cięcia. Bezpieczeństwo stosowania probiotyków u dzieci potwierdza Komitet Żywieniowy Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN).
Źródła:
- Artym J., Dobroczynny wpływ probiotyków u dzieci urodzonych przez cesarskie cięcie, Zakład Terapii Doświadczalnej, Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu.
- Szczapa J., Probiotyki w okresie okołoporodowym, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu.
- Roztocka A., Powikłania po cięciu cesarskim, Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 7, zeszyt 3, 154-164, 2014.
- Moćkun J., Olszewska J., Wpływ cięcia cesarskiego na rozwój psychomotoryczny dziecka, Katedra Pielęgniarstwa Ginekologiczno-Położniczego Gdański Uniwersytet Medyczny.
