Przewlekły stres - skutki długotrwałego stresu i leczenie

Spis treści

• Przewlekły stres i jego wpływ na organizm
• Skutki długotrwałego stresu
• Co wywołuje długotrwały stres?
• Przewlekły stres – leczenie

Stres – każdy zna go z doświadczenia, ale próby ujęcia go w ramy jednoznacznej definicji często kończą się niepowodzeniem. Pojęcie stresu doczekało się wielu wyjaśnień. Termin ten jest ujmowany w znaczeniu psychologicznym, medycznym, socjologicznym.

Za obowiązującą można uznać definicję łączącą wszystkie te znaczenie, która określa stres jako organiczne, metaboliczne, fizjologiczne i neuropsychiczne zaburzenia wywołane przez czynniki agresywne. Potocznie stres kojarzony jest z czymś negatywnym, jednakże ma on także pozytywny wpływ na organizm.

Krótkotrwały działa mobilizująco, stymuluje do życia. Z drugiej jednak strony długotrwały lub zbyt silny działa destrukcyjnie. Idealną sytuacją byłoby utrzymywanie stresu na optymalnym poziomie, ale mało komu to się udaje. Z badań wynika, że Polacy są bardzo zestresowanym narodem. Co piąty mieszkaniec Polski przyznaje, że stres towarzyszy mu każdego dnia. Zdecydowana większość nie potrafi sobie z nim radzić.

Przewlekły stres i jego wpływ na organizm

Dlaczego przewlekły stres działa destrukcyjnie? W ujęciu patofizjologicznym stresujące bodźce prowadzą do pobudzenia osi podwzgórze-przysadka-nadnercza. Najpierw podwzgórze produkuje kortykoliberynę (CRH), która pobudza przysadkę do wydzielania kortykotropiny (ACTH), która następnie pobudza korę nadnerczy do wydzielania kortyzolu, nazywanego hormonem stresu. Zwiększone stężenie kortyzolu działa immunosupresyjnie i prowadzi do zwiększenia poziomu glukozy we krwi.

W reakcji na stres pobudzony zostaje także układ współczulny. W konsekwencji nadnercza zaczynają wydzielać adrenalinę i noradrenalinę. Wymienione neuroprzekaźniki skutkują m.in. rozszerzeniem źrenic i przyspieszeniem akcji serca.

Głównie mówi się o wpływie stresu na układ współczulny i oś podwzgórze-przysadka-nadnercza, ale pod wpływem czynników stresogennych mobilizują się niemal wszystkie układy narządów w ciele w człowieka – oddechowy, mięśniowy, pokarmowy etc., wywołując szereg innych objawów, takich jak:

• wzrost aktywności gruczołów potowych,
• zaczerwieniona lub blada skóra,
• napięcie i drżenie mięśni,
• suchość w ustach,
• parcie na mocz,
• zaparcia i biegunki,
• zaburzenia apetytu,
• zmęczenie.

Stres odbija się negatywnie nie tylko na naszym ciele, ale także na psychice, wywołując takie objawy jak:

• lęk, niepokój i panika,
• przygnębienie i smutek,
• bezradność,
• frustracja,
• labilność emocjonalna,
• rozdrażnienie,
• poczucie winy,
• trudności z koncentracją i pamięcią.

Skutki długotrwałego stresu

Jeśli stres jest długotrwały, może doprowadzić do rozwoju poważnych schorzeń, wśród których wymienia się:

• cukrzycę,
• nadciśnienie tętnicze,
• zawał serca,
• obniżoną odporność,
• bezpłodność,
• zaburzenia seksualne,
• choroby skóry,
• otyłość,
• miażdżycę,
• bezsenność,
• samoistne bóle głowy,
• problemy żołądkowo-jelitowe (m.in. zespół jelita drażliwego)
• zaburzenia lękowe,
• depresję,
• zespół stresu pourazowego.

Co wywołuje długotrwały stres?

Jakie sytuacje w życiu wyzwalają stres? Każdego stresują nieco inne sytuacje. Specjalistom udało się jednak stworzyć Listę Stresujących Zdarzeń Życiowych. Oto zestawienia przykładowych stresorów, w kolejności od najsilniejszych do najsłabszych:

• śmierć współmałżonka,
• rozwód,
• separacja,
• kara więzienia,
• choroba lub uraz,
• ślub,
• zwolnienie z pracy,
• przejście na emeryturę,
• zmiana pracy,
• zaciągnięcie kredytu,
• opuszczenie domu rodzinnego przez dziecko,
• trudności w relacjach z teściem lub teściową,
• niezwykłe osiągnięcia osobiste,
• zmiana osobistych przyzwyczajeń,
• trudności w relacjach z przełożonym,
• zmiana godzin zasypiania i wstawania,
• wakacje,
• Boże Narodzenie.

W kontekście obecnej sytuacji w kraju do listy należy dopisać stany epidemiologiczne. Psychologowie nie mają wątpliwości co do tego, że epidemia wywołana nowym koronawirusem SARS-CoV-2 jest powodem silnego i zarazem długotrwałego stresu, który może odbić się negatywnie zdrowiu.

Przewlekły stres – leczenie

Istnieje wiele metod radzenia sobie ze stresem. Każdy powinien znaleźć metodę odpowiednią dla siebie, gdyż skuteczna dla jednej osoby nie musi zadziałać u drugiej. Wśród najskuteczniejszych sposobów na odprężenie wymienia się zwłaszcza sport, jogę z elementami medytacji oraz sen.

???? Techniki relaksacji. Dlaczego warto korzystać z nich każdego dnia?

???? Odpowiedź znajdziesz w premierowym odcinku wsparcia psychologicznego @NFZ_Centrala w czasie epidemii #koronawirus.a ⤵️

????▶️ https://t.co/s7RhoroWrf@a_niedzielski @mpa_mba @MZ_GOV_PL @deminta1 @Pekuss

— NFZ | #ZostańWdomu (@NFZ_Centrala) April 6, 2020

Źródło: Oficjalny profil NFZ

Jeśli jednak takie metody nie pomagają złagodzić stresu, warto zgłosić się do psychologa. Czasami jedna sesja z terapeutą skoncentrowana na rozpoznaniu i nazwaniu emocji przeżywanych w stresujących sytuacjach wystarczy, by skutecznie rozładować napięcie.

W związku z sytuacją epidemiczną wielu psychologów i terapeutów udziela porad telefonicznie lub online. Warto skorzystać z ich pomocy, jeśli nie potrafimy sobie poradzić z emocjami związanymi z pandemią.

Czytaj też: