Przykurcz Dupuytrena – jak skutecznie leczyć?

Reklama

Czym jest przykurcz (choroba) Dupuytrena?

Przykurcz Dupuytrena jest chorobą rozcięgna dłoniowego i elementów łącznotkankowych. Rozcięgno to miękka struktura znajdująca się bezpośrednio pod skórą i tkanką podskórną ręki po stronie dłoniowej. Wzmacnia powięź dłoniową, której główną funkcją jest zewnętrzna ochrona mięśni ręki. To dzięki niej jedne mięśnie się napinają, inne (przeciwstawne) rozluźniają. Powięź chroni tkanki przed urazami, a umieszczone w niej nerwy ostrzegają także o bólu. Uszkodzenia powięzi dłoniowej często skutkują przykurczami. Zespół Dupuytrena to najczęściej występujące przykurcze na wewnętrznej części dłoni i palców ręki, które w konsekwencji ograniczają zakres ruchomości w obrębie palców oraz osłabiają siłę chwytu    

Choroba Dupuytrena, nazywana także chorobą ścięgien dłoni lub przykurczem ręki doprowadza do powstania zgrubień w rozcięgnie dłoni na skutek nadmiernego wzrostu fibroblastów, czyli komórek produkujących elastynę i kolagen. W efekcie zaczynają się tworzyć pasma i guzki na wewnętrznej stronie dłoni. Sprawcą tych zmian jest kolagen typu III, bo ten właśnie tworzy fibroblasty. Za duża ilość tego kolagenu wywołuje miejscowe pogrubienie rozcięgna, a jego przewlekłe włóknienie powoduje skracanie, przykurcz stawów międzypaliczkowych i śródręczno-paliczkowych oraz zapadanie się skóry na wewnętrznej stronie dłoni.

Na początku pojawia się delikatny guzek lub niewielkie zgrubienie u podstawy niektórych palców. Zmiany z czasem się rozrastają i usztywniają. Nieleczone zgrubienia powiększają się jeszcze bardziej, sztywnieją i zachodzą na palce. Przykurcz ścięgien dłoni najczęściej dotyka małego i serdecznego palca, ale może pojawiać się także na kciuku, ale zdecydowanie rzadziej na palcu środkowym lub wskazującym.

Choroba rozwija się w 3 etapach:

• faza proliferacji, czyli pojawiania się nadmiaru fibroblastów, które mają skłonności do namnażania i powiększania liczby komórek;
• faza przerostu rozcięgna, czyli pojawiania się przykurczy w stawach;
• faza końcowa, nazywana także fazą zbliznowacenia, czyli etap utrwalanie przykurczy i braku progresji.

Jakie są przyczyny choroby Dupuytrena?

Główną przyczyną choroby Dupuytrena jest przerost tkanek miękkich (włókien kolagenowych) na dłoniach. Choroba zdecydowanie częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet. Głównie dotyczy panów, a liczba zachorowań wzrasta z wiekiem. Największy odsetek chorych na przykurcz palców dłoni występuje po 75. roku życia, ale grupą silnie narażoną są już mężczyźni około 50-tki.

Etiologia choroby nie jest do końca znana, ale głównym czynnikiem chorobotwórczym są uwarunkowania genetyczne. Rozwojowi choroby sprzyja obecność antygenu HLA, który predysponuje do postępu choroby.

Do innych przyczyn przykurczu palców dłoni (obok skłonności genetycznych, wieku i płci) zaliczamy:

• występowanie cukrzycy, hiperlipidemii lub padaczki; przykurcz Dupuytrena pojawia się u 40 proc. diabetyków;
• przebyte urazy lub mikrourazy dłoni; im więcej takich urazów w przeszłości tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia objawów choroby w późniejszym czasie;
• wykonywanie pracy obciążającej nadgarstek;
• narażenie w miejscu pracy na działanie wibracji z urządzeń mechanicznych.

Rozwojowi choroby sprzyja niezdrowy styl życia. Palenie papierosów, nadużywanie alkoholu to zdecydowanie czynniki sprzyjające rozwojowi opisywanego schorzenia.

Reklama

Objawy – przykurcze palców dłoni i guzki – gdzie się pojawiają?

Wczesne objawy choroby są bardzo często bagatelizowane przez pacjentów. Nie kojarzą się z poważnymi zaburzeniami, ponieważ pojawiają się sporadycznie. Zaliczamy do nich uczucie zimna, mrowienia i nadpotliwość dłoni. Pierwszej fazie rozwoju choroby nie zawsze towarzyszy ból, ale chory zawsze odczuwa dyskomfort przy zginaniu palców. Z czasem wykonywanie codziennych czynności, jak chwytanie przedmiotów czy noszenie torby z zakupami staje się coraz trudniejsze. Na tym etapie dochodzi do przerostu ścięgna i pojawiają się na wewnętrznej części dłoni zgrubienia, guzki, a na dalszym etapie przykurcze. Ograniczenia ruchomości dotyczą najczęściej stawów międzypaliczkowych, które odpowiadają za zginanie i prostowanie palców.

Do objawów choroby Dupuytrena zaliczamy obecność twardych guzków na wewnętrznej stronie dłoni. Rozwijają się stopniowo na przestrzeni lat. Początkowo są widoczne u podstawy palca serdecznego i małego, rzadziej w okolicy palca wskazującego. W pierwszej fazie rozwoju przyjmują postać niewielkich zgrubień, które z czasem rozrastają się i zaczynają obejmować palce. Skóra nad zgrubieniami na dłoniach staje się pomarszczona i ściągnięta. Wraz z postępem choroby guzki na wewnętrznej stronie dłoni stają się bolesne i tkliwe w dotyku.

• Dołączają się także guzki na palcach. Zgrubienia na dłoniach w wyniku powiększania przechodzą na palce. Początkowo są niewielkie i przypominają bardziej delikatnie zgrubiałą tkankę, z czasem jednak powiększają się i tworzą pasma zgrubień.
• Dokuczliwe są przykurcze palców dłoni. Pasmowate zgrubienia obejmujące palce ograniczają wyprost stawów międzypaliczkowych i powodują przykurcze. Wraz z rozwojem choroby palce dłoni stają się mniej ruchome, a powtarzające się przykurcze palców wywołują coraz to silniejszy ból i utrudniają codzienne funkcjonowanie. Chorzy najczęściej odczuwają przykurcz środkowego i małego palca u ręki.
• Zauważalne są także pasma tkankowe. Guzki mają tendencję do łączenia i tworzą twarde pasma pod skórą.

Analogicznym schorzeniem do przykurczu Dupuytrena, ale w obrębie rozcięgna podeszwowego stopy jest choroba Ledderhosa. Charakteryzują ją przykurcze palca w stopie. Oba te schorzenia mogą występować razem, ponieważ te same czynniki powodują ich wywołanie.

Bardzo rzadko objawy choroby można zaobserwować w obrębie stawu kolanowego. Jeśli już się pojawiają oznacza to, że mamy do czynienia z przykurczem zgięciowym stawu kolanowego, czyli ograniczeniem pełnego wyprostu. U niektórych osób pojawiają się także przykurcze kręgosłupa lub ramion, które także ograniczają ruchy, ale są to bardzo sporadyczne przypadki.

Reklama

Jak leczyć chorobę Dupuytrena?

Leczenie, które ma na celu uwolnienie przykurczu Dupuytrena można podzielić na dwa rodzaje: operacyjne i nieoperacyjne. W niektórych przypadkach leczenie nie jest konieczne, jeśli choroba postępuje powoli, a przykurcze są słabe i bezbolesne.

Do bezoperacyjnych form leczenia przykurczu Dupuytrena zaliczamy:

• fizjoterapię, czyli odpowiednio dobrane przez specjalistę ćwiczenia;
• fale uderzeniową, która jest fizykoterapeutyczną nieinwazyjną metodą, wykorzystującą energię z fali akustycznej; działa na chore miejsce poprzez skokowy wzrost ciśnień;
• kolagenazę, czyli miejscowe podanie w zastrzyku enzymu (kolagenazy), który trawi kolagen odpowiedzialny za powstawanie zgrubienia rozcięgna dłoniowego;
• przezskórne rozdzielenie pasm rozcięgna za pomocą grubej igły;
• ultradźwięki, czyli sonoterapia, która wykorzystuje fale dźwiękowe o niskiej częstotliwości, niesłyszalne dla człowieka; 
• nagrzewanie dłoni;
• masaże, które poprawiają elastyczność i ruchomość tkanek;
• żel na blizny Contractubex, który działa przeciwzapalnie, wygładzająco i rozluźniająco na tkankę blizny (zgrubienia na dłoni) – składnikami są: heparyna, alantoina i wyciąg płynny z cebuli;
• leczenie farmakologiczne, którego zadaniem jest spowolnienie wzrostu przykurczów.

Do metod operacyjnych zaliczamy:

• fasciotomię, która polega na wprowadzeniu pod skórę noża chirurgicznego, przecięciu zgrubiałego pasma, które jest przyczyną przykurczu i braku wyprostu palca, aby osłabić chorą tkankę;
• fasciotomię igłową, która wykorzystywana jest w zaawansowanej chorobie. To najmniej inwazyjny sposób leczenia chirurgicznego, wykonywany w znieczuleniu miejscowym i często w warunkach ambulatoryjnych (polega na wprowadzeniu igły do tkanki dłoni lub palców i rozdzieleniu zgrubiałych pasm. Tą metodę charakteryzuje jednak duża tendencja do nawrotów);
• fasciektomię, która polega na całkowitym usunięciu zmienionego chorobowo rozcięgna, a konkretnie jego przerośniętych struktur oraz zbliznowaciałej tkanki łącznej i zamknięciu ran przy pomocy szwów;
• dermofasciotomia, czyli usunięcie całej chorej tkanki i podskórnej części tłuszczowej oraz dokonaniu w tym miejscu przeszczepu skóry pełnej grubości.

Po operacji i całkowitym zagojeniu się rany należy podejmować pierwsze próby zmniejszenia blizny. Jednym z najbardziej dostępnych i jednocześnie skutecznych jest stosowanie leku – żelu na blizny Contractubex o opisanym powyżej składzie.

Metodami wspierającymi leczenie są także domowe masaże zgrubień z użyciem żelu o wielokierunkowym działaniu – rozluźniającym i przeciwzapalnym. Takie masaże, wykonywane w miejscu przykurczu pokrytym odpowiednim żelem działają skuteczniej. Efektywniej łagodzą dolegliwości bólowe i zwiększają przenikanie w głąb skóry substancji odżywczych, zawartych w żelu. Warto także stosować gorące i zimne kompresy. Gorące rozluźniają tkankę i łagodzą sztywność, a zimne zmniejszają ból i obrzęk. Poprawie koordynacji sprzyjają także codzienne czynności, wymagające delikatnych ruchów palców, jak pisanie na klawiaturze.

Do jakiego lekarza należy zgłosić się przy objawach przykurczu Dupuytrena? Pierwsze kroki powinniśmy skierować do lekarza pierwszego kontaktu, który z kolei kieruje do specjalisty – chirurga ortopedy lub reumatologa.

Reklama

Ćwiczenia dłoni i rehabilitacja

Ćwiczenia na przykurcz palców dłoni są skuteczną formą terapii. Regularnie wykonywane mogą wspierać utrzymanie zakresu ruchu i zminimalizować ryzyko dalszych przykurczów. Oto przykłady takich ćwiczeń, które warto wykonywać samodzielnie w domu.

• Rozcieramy w poprzek miejsce zgrubiałego pasma przez kilka minut. Dodatkowo możemy zastosować ze o działaniu przeciwzapalnym, który w czasie masażu dotrze do zdecydowanie głębszych warstw skóry.
• Ustawiamy chorą rękę w zgięciu grzbietowym, wyprostowaną od łokcia i odginamy jej palce (dotknięte przykurczami) zdrową ręką tak, aby pogłębiać wyprost palców chorej ręki. Takie ćwiczenie możemy powtarzać 10-15 razy.
• Naciskamy chorymi palcami w zdrową rękę przez 10 sekund, następnie rozluźniamy nacisk i zwiększamy wyprost chorych palców, delikatnie ciągnąc je zdrową ręką
• Wykonujemy kilka razy tak zwane „strzepywanie” palców, czyli energiczne i szybkie ruchy, które przypominają strzepywanie wody z palców.

Domowe ćwiczenia i rehabilitację przykurczu Dupuytrena należy skonsultować z lekarzem i terapeutą.

Reklama

Przykurcz Dupuytrena – czy operacja może być na NFZ?

Operacja przykurczu Dupuytrena w postaci fasciotomii lub fasciektomii zalecane jest tym pacjentom, u których schorzenie występuje już w zaawansowanym stadium i przykurcze w stopniu znacznym ograniczają ruchy palców oraz utrudniają codzienne funkcjonowanie.

Jak wygląda proces zakwalifikowania do zabiegu? Chirurg ocenia stopień zaawansowania choroby oraz ogólny stan zdrowia pacjenta. Duże znaczenie ma wywiad lekarski oraz dodatkowe badania diagnostyczne. Drobne zmiany nie wymagają leczenia operacyjnego. Po zakwalifikowaniu do zabiegu przy lżejszych zmianach zalecana jest fasciotomia, czyli podskórne przecięcie pojedynczego pasma przykurczającego. Większe zmiany wymagają już fasciektomii, czyli całkowitego wycięcia zmienionego rozcięgna i guzków. W trakcie tego zabiegu przeprowadzana jest także korekcja przykurczu palców.

Zabieg chirurgiczny trwa od 30 minut do 2 godzin w zależności od zastosowanej metody i stopnia zaawansowania choroby. Najczęściej przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym, a pacjent może wyjść do domu po 1 lub 2 dobach od zabiegu. Zdjęcie szwów następuje po 2 tygodniach, pełna rekonwalescencja trwa do 2 miesięcy. Rehabilitacja po operacji przykurczu rozpoczyna się dość wcześnie. Ćwiczenia zaczynają się już w pierwszym tygodniu po operacji i z każdym tygodniem stopniowo zwiększają swoją intensywność.

Operacja przykurczu Dupuytrena na NFZ jest możliwa tylko przy pozytywnej kwalifikacji medycznej.  Prywatnie koszt takiego zabiegu to 2500–10000 PLN w zależności od kliniki.