Reklama
Czym jest i jak wygląda wiesiołek?
Wiesiołek (łac. oenothera) to dość popularna roślina od lat wykorzystywana w medycynie naturalnej i kosmetyce. Należy do rodziny wiesiołkowatych, liczącej około 120 gatunków, rośnie w Ameryce Północnej i Południowej, Azji oraz Europie.
Roślina zaczyna kwitnienie na przełomie wiosny i lata, kończy je wczesną jesienią. W odległych czasach wiesiołek nazywany był „świecą nocy”, ponieważ zamykał na dzień swoje kwiaty, szczególnie podczas słonecznych dni i otwierał je w ciemności, głównie wieczorami i nocą.
Kwiat wiesiołka pachnie dopiero o zmierzchu, gdy rozkłada swoje kielichy. Z tego powodu jest zapylany przede wszystkim przez nocne motyle, a zdecydowanie rzadziej przez pszczoły.
Ciekawostką jest opowieść o pochodzeniu tureckiej nazwy wiesiołka Ezan Ciçegi, co oznacza „kwiat wzywający do modlitwy” - muzułmanie rozpoczynali swoje modły, gdy wiesiołek otwierał się i zaczynał pachnieć.
Jak wygląda wiesiołek? Osiąga do metra wysokości, posiada biało-żółte delikatne i drobne kwiaty o kształcie rozety. Korona każdego kwiatka ma cztery płatki, a każdy z nich wyglądem przypomina serce.
Liście posiadają jajowaty kształt tuż przy ziemi i lancetowaty wzdłuż łodygi, na ich powierzchni możemy dostrzec czerwone żyłki. Nasiona wiesiołka są najcenniejszym elementem rośliny. Z nich bowiem produkowany jest olej, bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe.
W Polsce możemy spotkać aż 30 odmian tej rośliny, ale najpopularniejszą jest wiesiołek dwuletni (łac. Oenothera biennis). Jak wygląda wiesiołek dwuletni? Swoim wyglądem nie odbiega od wiesiołka „klasycznego”, ale rozrasta się nawet do wysokości 1,5 m. Posiada mocno żółte, rozgałęziające się kwiatostany. Jest rośliną dwuletnią i kwitnie w okresie czerwiec-sierpień.
Reklama
Uprawa i odmiany wiesiołka
Uprawa wiesiołka jest dość prosta, gdyż nie ma on zbyt dużych wymagań, co do wzrostu.
W zasadzie powinniśmy spełnić dwa warunki:
- znaleźć nasłonecznione miejsce -wiesiołek najlepiej rośnie na terenie, do którego dociera słońce. Nie poddaje się także w półcieniu, choć tutaj kwitnie nie tak zjawiskowo i wytwarza mniej kwiatów,
- zasadzić wiesiołka w glebie próchniczej, lekko kwaśnej i wilgotnej -roślina nie lubi terenów mokrych, gdyż może gnić na takim podłożu. Z tego powodu podlewanie (za wyjątkiem okresów suszy) nie jest konieczne. Bardziej szkodliwe jest przelanie niż niewielki niedostatek wody.
Roślinę możemy nawozić produktami wieloskładnikowymi, od początku wiosny aż do końca lata, aby wzmocnić produkcję pędów. Wiesiołek sprawdzi się także, jako roślina balkonowa, uprawiana w doniczce. Musimy pamiętać, aby donica była wysoka, najlepiej z drenażem i wypełniona odpowiednią glebą.
Popularne odmiany wiesiołka to:
- dwuletni, inaczej owłosiony -najbardziej pospolita i tym samym najpopularniejsza odmiana, charakteryzująca się czterokanciastą i mocno owłosioną łodygą z kwiatami o intensywnej żółtej barwie,
- krzewiasty -osiąga wysokość od 30 do 60 cm, posiada żółte kwiaty zebrane w grona po kilka sztuk, otoczone liśćmi z kremowymi obrzeżami,
- czworokątny -jego wysokość waha się od 50 do 80 cm, ma jasnożółte kwiaty z żółtymi przebarwieniami,
- missouryjski, inaczej ozdobny -jedna z mniejszych odmian o wysokości do 20 cm, charakteryzująca się czerwonawymi pokładającymi się pędami i wyjątkowo dużymi płatkami żółtych kwiatów,
- okazały, inaczej powabny -posiada kwiaty o jasnoróżowej (pudrowej) barwie z elementami fioletu, z widocznymi żyłkami na płatkach. Wydziela intensywny zapach. W ramach tej odmiany wyróżniamy jeszcze typ różowy, który posiada intensywnie różowe kwiaty,
- wielkoowocowy -osiąga wysokość tylko do 20 cm i dlatego dolne pędy pokładają się gęsto na ziemi. Jego kwiaty przyjmują barwę cytrynowo żółtą.
Reklama
Właściwości lecznicze wiesiołka. Na co pomaga?
Właściwości lecznicze wiesiołka wynikają z jego składu. Jest nie tylko źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych (głównie omega 6), ale także zawiera białko, cynk, selen, wapń, magnez i witaminę E. Z tych powodów jest dość chętnie wykorzystywany wspierająco przy leczeniu różnego rodzaju dolegliwości zdrowotnych.
Na co jest dobry wiesiołek? Wyciągi z wiesiołka wspierają odporność organizmu, pamięć, pracę układu pokarmowego i krwionośnego, pomagają także w odchudzaniu i problemach skórnych.
Najważniejsze właściwości wiesiołka to działanie:
- przeciwcukrzycowe,
- przeciwmiażdżycowe,
- wspierające działanie układu pokarmowego,
- przeciwalergiczne,
- przeciwświądowe,
- oczyszczające i zmniejszające stężenie toksyn,
- przeciwzapalne,
- łagodzące objawy astmy,
- wspomagające koncentrację,
- zmniejszające stres,
- wspierające układ krążenia,
- przeciwzawałowe,
- regulujące prawidłowe ciśnienie krwi.
Wiesiołek pomaga na:
- menopauzę, łagodząc jej objawy, takie jak nadmierna drażliwość czy uderzenia gorąca,
- bolesne miesiączki i dodatkowo regulacje ich cykl,
- płodność, ponieważ sprzyja warunkom rozrodczym podczas owulacji, a konkretnie zwiększa ilość śluzu szyjkowego i tym samym ułatwia zajście w ciążę,
- chorobę Meniera, jako dodatkowe wsparcie leczenia i poprawa jakości życia pacjenta. Ta choroba jest jedną z przyczyn zawrotów głowy, których źródłem jest nadmierne ciśnienie jednego z płynów w uchu wewnętrznym. Surowce roślinne, zawarte w wiesiołku działają pomocniczo i łagodzą szumy w uszach,
- cholesterol, dzięki zawartości fitosteroli, które obniżają poziom złego cholesterolu,
- pamięć, łagodząc jednocześnie objawy sklerozy i zmiany miażdżycowe,
- alergie, szczególnie skórne,
- bóle reumatyczne, poprzez pobudzenie tkanki łącznej i chrzęstnej do regeneracji,
- choroby płuc, oskrzeli i gardła, dzięki zawartości kwasów,
- torbiele w piersiach, poprzez oddziaływanie na gospodarkę hormonalną i łagodzenie zaburzeń endokrynologicznych. Takie zaburzenia są jednym z czynników wpływających na pojawianie się różnego rodzaju narośli, w tym także torbieli.
Wiesiołek na odchudzanie. Czy działa?
Wiesiołek wpływa na odchudzanie i może być uzupełnieniem zdrowej odchudzającej diety oraz ćwiczeń fizycznych.
Z czego wynika związek pomiędzy wiesiołkiem a odchudzaniem? Działanie rośliny w tym zakresie ma podwójny charakter -wspieranie pracy układu trawiennego i wpływanie na brunatną tkankę tłuszczową, która jest pogromcą nadwyżki tłuszczu w organizmie.
Wpływ na proces trawienia pokarmów polega przede wszystkim na likwidowaniu złogów jelitowych i zapobieganiu gromadzenia się tłuszczu. Aktywna brunatna tkanka tłuszczowa jest „atakowana” przez zawarty w wiesiołku kwas GLA (gamma -linolenowy), czyli wielonienasycony kwas tłuszczowy z grupy omega-6. To on sprawia, że odchudzanie staje się bardziej efektywne i pozwala utrzymać prawidłową wagę już po zakończeniu redukcji.
Działanie wiesiołka na skórę i włosy
Prozdrowotne działanie wiesiołka jest wsparciem w leczeniu wielu chorób skóry. Głównie sprawdza się przy chorobach autoimmunologicznych (nazywanych też chorobami autoagresywnymi), kiedy układ odpornościowy traktuje własne komórki, jako obce ciała i stara się je zwalczyć.
Przykładem takiego schorzenia jest reumatoidalne zapalenie stawów lub stwardnienie rozsiane. W tych przypadkach pozytywnie oddziałuje na organizm kwas gamma -linolenowy, który wykazuje silne działanie przeciwzapalne.
Wiesiołek działa na skórę również przy łuszczycy, trądziku, świądzie czy zaczerwienieniu skóry różnego pochodzenia. Dzięki właściwościom nawilżającym, wpływa pozytywnie na stan skóry i jej regenerację.
Na co jeszcze działa wiesiołek? Jego pozytywny wpływ zauważono podczas stosowania na włosy. Bogactwo zawartych w nim składników jest dużym wsparciem w pielęgnacji słabych i zniszczonych włosów:
- tryptofan hamuje wypadanie włosów,
- cynk działa na porost włosów, pobudzając cebulki włosowe do wzrostu,
- magnez wspiera produkcję kreatyny,
- witamina E działa antyoksydacyjnie i zapobiega starzeniu się włosów,
- fitosterole wpływają na syntezę kolagenu,
- selen, jako przeciwutleniacz wspiera pielęgnację suchych włosów.
Reklama
Zastosowanie wiesiołka w kosmetyce
Wiesiołek jest bazą szerokiej gamy produktów kosmetycznych. Istnieje wiele przykładów zastosowania wiesiołka w kosmetyce i możemy w dużym zakresie korzystać z jego właściwości.
Warto stosować wyciągi z wiesiołka w postaci kremu (nawilżającego lub półtłustego), który wzmacnia barierę hydro lipidową naskórka, przywraca właściwy poziom nawilżenia i eliminuje uczucie suchości.
Krem w postaci serum na noc hamuje procesy starzenia skóry i jednocześnie ją uelastycznia. Maść, która posiada właściwości natłuszczające, nawilżające i kojące pozytywnie działa na cerę, a maść z olejem dodatkowo silnie natłuszcza naszą skórę i hamuje utratę wody.
Pomadka nawilża i pielęgnuje usta, zapobiegając jednocześnie ich łuszczeniu i wysuszeniu. Tonik do twarzy oczyszcza i odświeża skórę oraz likwiduje uczucie nadmiernej suchości, dzięki zawartości kwasów. Mleczko do twarzy delikatnie ją myje i nawilża.
Można także stosować kapsułki lub tabletki na włosy, aby je wzmocnić i zapobiec ich wypadaniu. Warto stosować płyn do kąpieli z wiesiołka, przeznaczony do dermatologicznej pielęgnacji skóry i polecany głównie w stanach wysuszenia i nadmiernej wrażliwości.
Reklama
W jakiej formie spożywać wiesiołek?
Oto przykłady produktów z wiesiołka:
- olejek -najpopularniejsza forma wyciągu z wiesiołka. Ma zastosowanie nie tylko w pielęgnacji skóry i włosów, można także używać go do bezpośredniego spożycia, jako dodatek do potraw (na przykład do sosów, sałatek czy zup),
- tabletki lub kapsułki -zawierają witaminy, kwasy omega-6, działają korzystnie na wiele funkcji naszego organizmu,
- do picia, w formie herbatki lub naparu -przyspieszają przemianę materii i wzmacniają odporność organizmu. Wystarczy zalać wrzątkiem w szklance 2 łyżeczki suszu, pozostawić pod przykryciem na 15-20 minut, odcedzić i herbata jest już gotowa do spożycia. Możemy również dodać do takiego napoju łyżeczkę miodu lub soku z malin, aby wzmocnić działanie,
- tran -jest uzupełnieniem codziennej diety w witaminy i kwasy tłuszczowe,
- makuch -to produkt, popularnie nazywany „wytłokami”, który pochodzi z nasion wiesiołka o najwyższej biologicznej jakości. Jest odciśniętymi i sprasowanymi częściami ziaren, przeznaczonymi do żywienia zwierząt,
- mielony -najlepiej dodawać go do potraw na zimno, gdyż w procesie gotowania może zmienić smak na gorzki. Jeśli chcemy użyć przyprawy z wiesiołka do potraw gotowanych to powinniśmy dodawać ją do dań gotowych już do spożycia, czyli bezpośrednio na talerzu,
- z czosnkiem -takie połączenie właściwości czosnku i wiesiołka wykazuje silne działanie wzmacniające dla naszego organizmu.
Na co pomaga i jakie daje efekty olej z wiesiołka?
Popularną formą przyjmowania wiesiołka jest postać oleju. Dobroczynne właściwości oleju z wiesiołka pochodzą z jego nasion.
Te niewielkie twarde ziarenka posiadają w swoim składzie nienasycone i nasycone kwasy tłuszczowe, białko, sterole roślinne, witaminę E, magnez, cynk, wapń i selen.
Pamiętajmy jednak, aby zawsze szukać produktu świeżo tłoczonego na zimno, niefiltrowanego i nierafinowanego -wtedy olej posiada pełnię wartości odżywczych.
Na co pomaga olej z wiesiołka? Swoje właściwości zawdzięcza kwasom GLA, które uczestniczą w procesie produkcji prostaglandyn, czyli substancji regulujących większość procesów w naszym organizmie.
Pomaga na trądzik, pobudzając produkcję enzymu wspomagającego leczenia takich zmian na skórze i redukuje produkcję sebum. Reguluje hormony i wspiera ich prawidłową gospodarkę dzięki zawartości kwasu gamma-linolenowego.
Olej stosujemy na różne sposoby -możemy kupować go do picia w formie oleju, naparu lub herbaty, możemy też smarować nim skórę i stosować na twarz (kremy i maści).
Prostym sposobem na zastosowanie oleju jest także przyjmowanie go w formie kapsułek. Pamiętajmy zawsze, aby takie preparaty stosować zgodnie z zaleceniami producenta lub lekarza. Warto także łączyć suplementację preparatów z wiesiołka z kwasami omega 3.
Efekty działania olejku z wiesiołka widoczne są najczęściej po 2 miesiącach, a zatem musimy być cierpliwi i systematyczni.
Reklama
Kto może stosować wiesiołek? Dawkowanie
Wiesiołek jest chętnie stosowany przez kobiety. Panie dostrzegają jego pozytywne właściwości i dobroczynne działanie na skórę, włosy oraz widzą w nim wsparcie w walce z nadprogramowymi kilogramami.
Pamiętajmy też, że jest on również przeznaczony dla mężczyzn. Panowie mogą go stosować, jako środek do walki z otyłością, mogą go używać w celach kosmetycznych i zdrowotnych. Niektórzy uważają, iż pomaga w problemach z potencją.
Wiesiołek jest także przeznaczony dla dzieci, ale zawsze powinniśmy skonsultować wcześniej z lekarzem, czy nie ma przeciwwskazań do jego podania w każdym indywidualnym przypadku.
Stosowanie wiesiołka w ciąży zależy od jej etapu. Nie jest zalecany na początku ciąży, a moment suplementacji należy ustalić ze swoim lekarzem prowadzącym. Dla niektórych kobiet może być to już początek trzeciego trymestru, dla innych bliżej porodu. Zbyt wczesne podanie oleju z wiesiołka może przyczynić się do poronienia.
Jak stosować wiesiołek? Oczywiście zawsze zgodnie z zaleceniami producenta produktu lub lekarza czy farmaceuty.
Warto także pamiętać o kilku zasadach:
- nie wolno podgrzewać oleju z wiesiołka, ponieważ traci wtedy swoje odżywcze właściwości,
- nie przekraczać zalecanej dziennej normy kwasu GLA, która wynosi do 230 mg na dzień, czyli do 6 kapsułek. W przypadku oleju w płynie dopuszczalne dzienne spożycie odpowiada 6 g kwasu gamma-linolowego,
- suplementy przechowywać w ciemnym miejscu.
Reklama
Przeciwwskazania i skutki uboczne stosowania wiesiołka
Przeciwwskazania do stosowania wiesiołka to głównie:
- wiek dzieci poniżej 12 roku życia, bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem,
- początek ciąży,
- okres karmienia piersią,
- czas przed niektórymi operacjami lub zabiegami,
- problemy z krzepliwością krwi,
- stosowanie leków, które działają przeciwpłytkowo lub antykoagulacyjnie,
- przyjmowanie leków wspierających układ sercowo-naczyniowy,
- choroby wątroby - z uwagi na działanie żółciopędne, ale nie chodzi tu o całkowity zakaz przyjmowania wiesiołka, ale głównie o ograniczenie spożycia.
W każdym z wymienionych przypadków tylko lekarz może zdecydować, czy zażywanie preparatów z wiesiołka nie zaszkodzi pacjentowi.
Wiesiołek jest traktowany, jako bezpieczny, ale w niektórych przypadkach może wywoływać skutki uboczne, jak biegunka, nudności czy bóle głowy.
Cena wiesiołka. Gdzie można go kupić?
Cena oleju z wiesiołka w kapsułkach wynosi 23-25 zł za 60 sztuk. Za olej z wiesiołka tłoczony na zimno zapłacimy 48-60 zł za 250 ml. Tabletki to koszt 13-18 zł za 60 sztuk. Nasiona wiesiołka kosztują 23-30 za kilogram.
Wiesiołek można kupić w sklepach internetowych i stacjonarnych -zielarskich, ze zdrową żywnością, aptekach, drogeriach oraz hurtowniach.
