Wirusowe zapalenie wątroby typu A jest popularnie nazywane żółtaczką pokarmową lub żółtaczką typu A. Jest to ostra choroba zakaźna spowodowana przez wirus namnażający się w komórce wątroby, zaś do jego przeniesienia dochodzi drogą pokarmową. Jedynym rezerwuarem wirusa jest człowiek. W Polsce najczęściej na ten typ zapalenia wątroby chorują chorują dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, ale narażone są także osoby z bliskiego otoczenia dzieci.
- Czytaj także: Wirusowe zapalenie wątroby
Reklama
WZW A - wirus
Za wirusowe zapalenie wątroby typu A odpowiedzialny jest wirus z rodziny Picornavirusów, a do zakażenia dochodzi drogą pokarmową. Wirus namnaża się wyłącznie w hepatocytach, czyli komórkach wątroby. Po namnożeniu cząstki wirusa są uwalniane do kanalików żółciowych znajdujących się pomiędzy hepatocytami, a następnie są transportowane do jelit, a później wydalane z kałem.
Reklama
WZW A - przyczyny
Zachorowaniu sprzyjają:
- nieprzestrzeganie ogólnych zasad higieny,
- spożywanie pokarmów z niepewnych, podejrzanych źródeł,
- spożywanie owoców morza.
Ryzyko zwiększa się jeżeli przebywamy w otoczeniu osoby chorej (pamiętajmy, ze wirus jest wydalany przed pojawieniem się objawów, o ile takie się pojawią). Istnieją pewne rejony świata, w których obserwuje się zwiększoną liczbę zachorowań (jak np. kraje basenu Morza Śródziemnego, kraje Europy Wschodniej, Rosja). Do zakażenia może także dojść także podczas stosunków seksualnych.
Reklama
Wirusowe zapalenie wątroby typu A - objawy
Wirusowe zapalenie wątroby typu A może występować całkowicie bez objawów lub objawy mogą być bardzo słabo wyrażone. Wirusowe zapalenie wątroby może ogólnie występować w postaci:
- bezżóltaczkowej (czyli bez żółtego zapalenia skóry i oczu),
- żółtaczkowej,
- cholestatycznej.
Najczęstsze objawy to:
- uczucie zmęczenia,
- rozbicia,
- nudności,
- wymioty,
- bóle brzucha,
- bóle kostno-mięśniowe.
W przypadkach z żółtaczką pojawia się jaśniejszy stolec i ciemniejszy mocz.
Reklama
Wirusowe zapalenie wątroby typu A - diagnostyka
Zgłaszając się do lekarza, niezależnie od dolegliwości, konieczne jest określenie co dolega, od kiedy trwają problemy. Jeżeli istnieje kilka skarg na zdrowie, często ważna jest:
- kolejność pojawiania się problemów (co było pierwsze, w jakiej kolejności się pojawiały),
- co najbardziej dolega,
- jak na przestrzeni czasu zmienia się charakter dolegliwości (czy cały czas są takie same, czy zmieniają się).
Przy dolegliwościach bólowych ważne jest:
- podanie miejsca bólu (można pokazać ręką),
- określenie charakteru bólu (stały, ostry, piekący, gniotący, nieznośny, ćmiący),
- określenie czynników wpływających na nasilenie bólu (np. zmiana pozycji, określony ruch, posiłek).
Przy wymiotach lub nudnościach dla lekarza ważne jest określenia w jak często się pojawiają, w jakich okolicznościach (np. czy po posiłkach, lekach), jakiej treści są wymioty (pokarmowej, żółciowej, sama ślina, domieszka krwi, fusy jak od kawy).
Jeżeli pacjent stracił na wadze, ważne jest w jakim okresie czasu i mniej więcej ile kilogramów i przede wszystkim czy utrata kilogramów była spowodowana odchudzaniem. Zastanów się, czy wcześniej występowały podobne lub takie same dolegliwości.
Jeżeli podejrzewasz możliwość „złapania” jakiejś choroby infekcyjnej lub zatrucia pokarmowego zastanów się kiedy i w jakich okolicznościach mogło to nastąpić.
Reklama
WZW A - zapobieganie
Zapobieganie sprowadza się przede wszystkim do przestrzegania zasad higieny czyli:
- mycie rąk przed każdym posiłkiem i przed przygotowywaniem posiłków,
- mycie rąk po skorzystaniu z toalety,
- unikanie pokarmów z niepewnych źródeł.
Reklama
WZW A - szczepionka
Istnieje szczepionka przeciwko wirusowemu zakażeniu wątroby typu A, która jest szczepionką zalecaną (tzn. pacjent musi za nią zapłacić). Istnieje także możliwość podania osobom, które już zetknęły się z chorym, ludzkiej immunoglobuliny, co zmniejsza szanse na zachorowanie. Jeśli rozważasz zaszczepienie się przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A – zgłoś się do lekarza!
Reklama
WZW A - badania
W diagnostyce zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu A ważne jest określenie miana przeciwciał anty-HAV w klasie IgM, które pojawiają się w reakcji na zakażenie. Przeciwciała w klasie IgG świadczą o przechorowaniu wirusowego zapalenia wątroby typu A. Z kolejnych badań wykonywane są oznaczenia enzymów wątrobowych:
- AlAT.
- AspAT,
które są podniesione (nawet w postaciach bezobjawowych). Oznaczane są także bilirubina (wzrost jest obserwowany w przypadku żółtaczki czyli żółtego zabarwienia skóry i oczu) oraz fosfataza zasadowa czy GGTP (wzrastają w przypadku cholestazy czyli utrudnionego odpływu żółci).
Wirusowe zapalenie wątroby typu A - leczenie
Nie istnieje leczenie przyczynowe czyli takie, które niszczyłoby wirusa.
- W leczeniu stosuje się spoczynkowy tryb życia tzn. bez wysiłku fizycznego, w cięższych przypadkach konieczne jest pozostawanie w łóżku.
- Konieczna jest odpowiednia dieta lekkostrawna, która jest stopniowo rozszerzana.
- Należy zaprzestać spożywania alkoholu, a znacznie go ograniczyć nawet do kilkunastu miesięcy po wyzdrowieniu.
- Uwaga na niektóre leki! Część leków jest metabolizowana w wątrobie i w czasie wirusowego zapalenia wątroby nie powinny być one stosowane!
- W przypadkach gdy pojawia się świąd (związany z cholestazą), wprowadzane są leki wiążące kwasy żółciowe w świetle jelita.
Wirusowe zapalenie wątroby typu A - domowe sposoby leczenia
Leczenie domowe sprowadza się tylko i aż do przestrzegania zaleceń lekarza:
- spokojny tryb życia z unikaniem wysiłku fizycznego,
- alkoholu,
- niektórych leków,
- odpowiednia dieta.
Wirusowe zapalenie wątroby może przebiegać bezobjawowo i zdarza się, że niektórzy nie wiedzą, że chorowali.
U osób, które rozwinęły ostre objawy, zmniejszają się one już po kilku dniach, ale podwyższona aktywność enzymów wątrobowych (AlAT, AspAT) utrzymuje się jeszcze przez kilka tygodni. Należy pamiętać, że chorzy są zakaźni nawet jeśli już nie mają objawów (około tydzień po ich ustąpieniu chorzy przestają zakazać), stąd tak ważna jest kwestia zachowania odpowiedniej higieny.
Wirusowe zapalenie wątroby nie daje przewlekłych zapaleń (w przeciwieństwie do WZW typu B czy C), a odsetek śmiertelnych przypadków związanych z ostrą niewydolnością wątroby wynosi grubo poniżej 1%.
Wirusowe zapalenie wątroby typu A ma cięższy przebieg u osób, które chorują na przewlekłe choroby wątroby. Choroba ta nie stanowi zagrożenia w czasie ciąży.
