Nadczynność tarczycy - jak się objawia? Przyczyny, leczenie i dieta

Reklama

Co to jest nadczynność tarczycy?

Tarczyca jest centralnie usytuowanym w dolnym odcinku szyi gruczołem wydzielniczym, odpowiedzialnym za produkcję, magazynowanie oraz przekazywanie do krwiobiegu ważnych dla funkcjonowania organizmu hormonów.

U osób zdrowych hormony te wydzielane są w ilości zaspokajającej zapotrzebowanie, zdarza się jednak, że równowaga ta zostaje zaburzona i gruczoł produkuje ich za mało lub przeciwnie - zbyt dużo.

Co to znaczy? Ten ostatni przypadek nazywany jest nadczynnością tarczycy i stanowi jedną z najczęściej występujących chorób gruczołu. Mówi się o nim wtedy, gdy normy wydzielanych hormonów są przekroczone, a ich ilość przewyższa zapotrzebowanie organizmu.

Wszystkie choroby tarczycy ujęte są w Klasyfikacji ICD-10 i oznaczone symbolem E00-E07, przy czym nadczynność tarczycy (tyreotoksykoza) stanowi grupę E05 wraz z podgrupami:

• E05.0 - tyreotoksykoza z wolem rozlanym,
• E05.1 - tyreotoksykoza z pojedynczym toksycznym guzkiem,
• E05.2 - tyreotoksykoza z wolem toksycznym wieloguzkowym,
• E05.3 - tyreotoksykoza spowodowana przez ektopowe guzki z tkanki tarczycy,
• E05.4 - tyreotoksykoza wywołana sztucznie,
• E05.5 - przełom tarczycowy,
• E05.8 - inne tyreotoksykozy,
• E05.9 - tyreotoksykoza, nieokreślona.

W nowszej wersji Klasyfikacji Chorób ustanowionej przez Światową Organizację Zdrowia - ICD-11 nadczynność tarczycy oznaczona jest symbolem 5A02, przy czym:

• 5A02.0 - tyreotoksykoza z wolem rozlanym,
• 5A02.1 - tyreotoksykoza z toksycznym pojedynczym guzkiem tarczycy,
• 5A02.2 - tyreotoksykoza z wolem wieloguzkowym toksycznym,
• 5A02.3 - tyreotoksykoza z ektopowej tkanki tarczycy,
• 5A02.4 - stan tyreotoksykozy po spożyciu egzogennego hormonu tarczycy,
• 5A02.5 - przełom tarczycowy,
• 5A02.6 - wtórna nadczynność tarczycy,
• 5A02.Y - inna tyreotoksykoza określona,
• 5A02.Z - tyreotoksykoza, nieokreślona.

Reklama

Rodzaje nadczynności tarczycy

Okoliczności występowania zaburzenia w postaci nadprodukcji hormonów tarczycowych mogą być bardzo różne. Ze względu na ich mnogość mówi się o:

• wrodzonej nadczynności tarczycy - nadczynność występująca u noworodków zwykle ma charakter przejściowy i przeważnie jest wynikiem choroby Gravesa-Basedova u matki,
• nadczynności pierwotnej - jest to inaczej nadczynność tarczycowa, co oznacza, że jej przyczyna leży w zaburzeniach pracy samego gruczołu tarczowego,
• nadczynności wtórnej - nazywa się ją nadczynnością przysadkową, ponieważ jej źródło leży w zaburzeniach pracy przysadki mózgowej produkującej hormon TSH pobudzający tarczycę do działania. Niekiedy spotkać się można także z nazwą nadczynność trzeciorzędowa,
• polekowej nadczynności tarczycy - będącej konsekwencją niewłaściwego leczenia, np. przyjmowania zbyt dużych dawek leków na niedoczynność. Nazywa się ją również nadczynnością jatrogenną. Jednym z jej przypadków jest poamiodaronowa nadczynność tarczycy, czyli wywołana zażywaniem amiodaronu - leku stosowanego przy zaburzeniach rytmu serca,
• sztucznej nadczynności tarczycy - mówi się o niej wtedy, gdy zostaje ona sztucznie wywołana w celach terapeutycznych, w ramach leczenia farmakologicznego,
• autoimmunologicznej nadczynności tarczycy - terminem tym zwykle określa się stan towarzyszący nawracającej chorobie Gravesa-Basedowa. Jedną z jej konsekwencji jest właśnie nadmierna produkcja hormonów przez gruczoł.

Nie tylko podłoże zaburzenia może różne, ale i sam jego przebieg. Ze względu na niego wyróżnia się:

• nadczynność tarczycy utajoną (inaczej podkliniczną lub subkliniczną) - taki rodzaj zaburzenia charakteryzuje się brakiem objawów lub objawami skąpymi, trudnymi do zaobserwowania.
• nadczynność jawną - z pojawiającymi się, wyraźnymi objawami.

Reklama

Subkliniczna nadczynność tarczycy

Co to znaczy, że nadczynność tarczycy jest subkliniczna? Terminem tym nazywa się stan, w którym poziom hormonu TSH produkowanego przez przysadkę mózgową jest obniżony, ale mimo to poziom hormonów wydzielanych przez tarczycę (tyroksyny i trijodotyroniny) pozostaje w normie.

Aby zaburzenie to zostało zdiagnozowane, obniżony poziom TSH musi zostać określony co najmniej dwukrotnie w kilkutygodniowych odstępach czasowych oraz muszą zostać wykluczone wszelkie inne przyczyny obniżenia poziomu TSH.

Klasyfikacje ICD-10 i ICD-11 obejmują jedynie subkliniczną niedoczynność tarczycy, natomiast nadczynność tego rodzaju nie jest w nich ujęta.

Bywa ona nazywana również nadczynnością skąpo-objawową, ponieważ jej objawy często są mało nasilone i trudno je zaobserwować. Głównymi celami leczenia subklinicznej nadczynności tarczycy są:

• zapobieganie rozwoju choroby i przejścia w stan nadczynności jawnej,
• zapobieganie następstwom zaburzenia - przede wszystkim migotaniu przedsionków i osteoporozie.

Postępowanie opiera się głównie na zmniejszeniu podaży produktów jodowanych i monitorowaniu stanu zdrowia pacjenta lub na leczeniu takim, jakie stosuje się w przypadku nadczynności jawnej.

Reklama

Nadczynność i niedoczynność tarczycy

Jakie są różnice między niedoczynnością a nadczynnością tarczycy? O ile nadczynność charakteryzuje się nadmierną produkcją hormonów w stosunku do zapotrzebowania organizmu, o tyle przy niedoczynności sytuacja jest odwrotna - hormonów T3 i T4 gruczoł wydziela zbyt mało, by te zapotrzebowania zaspokoić.

Co jest gorsze? Czy któreś z tych zaburzeń niesie za sobą groźniejsze konsekwencje zdrowotne? Na to pytanie trudno odpowiedzieć, ponieważ skutki obu chorób zależą od wielu czynników, w tym:

• szybkości postawienia diagnozy,
• przyczyn zaburzeń hormonalnych,
• reakcji organizmu na leczenie,
• chorób współistniejących,
• ogólnego stanu zdrowia pacjenta i jego wieku.

Jak rozpoznać, które zaburzenie jest w organizmie obecne? Kiedy jest nadczynność, a kiedy niedoczynność tarczycy? Jedna z bardziej widocznych różnic polega na wpływie hormonów na metabolizm.

Przy nadczynności z reguły następuje niekontrolowany spadek masy ciała, mimo wzmożonego apetytu, przy niedoczynności natomiast - wzrost masy niezależny od stosowanej diety.

Ponadto przy nadmiarze hormonów T3 i T4 występują takie symptomy jak: wzmożona potliwość, uczucie niepokoju czy kołatanie serc. Przy niedoborze zaś mamy do czynienia z uczuciem ospałości, zmęczenia, ciągłym uczuciem zimna, mrowieniem i drętwieniem kończyn.

Objawy tych dwu zaburzeń różnią się więc od siebie dość znacząco, dzięki czemu nietrudno je rozróżnić oraz zarejestrować moment przejścia niedoczynności w nadczynność tarczycy lub odwrotnie.

Reklama

Przyczyny nadczynności tarczycy

Powodów, dla których nadczynność tarczycy rozwija się w organizmie, może być wiele. Wśród nich znajdują się:

• stan zapalny gruczołu tarczowego,
• zmiany ogniskowe w postaci guzków na tarczycy,
• choroba Gravesa-Basedowa,
• zaburzenia funkcjonalności przysadki mózgowej produkującej hormon TSH,
• zbyt duże spożycia jodu.

Wśród przyczyn mniej typowych warto wymienić:

• przyjmowanie niektórych leków - polekowa nadczynność tarczycy może rozwinąć się np. przy stosowaniu niektórych leków na serce lub leków na niedoczynność,
• kontrast jodowy - radiograficzny kontrast jodowy może w sposób sztuczny wywoływać nadczynność tarczycy, a także zwiększać ryzyko wystąpienia niektórych jej chorób,
• promieniowanie - podobny efekt, jak w przypadku zastosowania kontrastu, może wywołać promieniowanie jonizujące. Większość pacjentów jest na nie narażonych podczas różnych terapii lub w pracy,
• dziedziczenie - niektóre choroby, a w szczególności schorzenia autoimmunologiczne związane z zaburzeniami funkcjonalności tarczycy, mogą być dziedziczne, ponieważ ich obecność warunkują czynniki genetyczne,
• stres - czy nadczynność tarczycy może być wywołana stresem? Kiedy jest on silny i przewlekły, to jak najbardziej tak. Produkowany przez organizm w stresie kortyzol wpływa bowiem na działanie przysadki mózgowej.

Czy możliwa jest pooperacyjna nadczynność tarczycy? Takie zabiegi jak strumektomia czy tyreoidektomia prowadzą raczej do niedoczynności. Po operacji, w której gruczoł zostaje całkowicie lub częściowo usunięty, wydzielanie hormonów zostaje zahamowane i dochodzi do obniżenia ich stężenia we krwi.

Reklama

Objawy nadczynności tarczycy

Objawy chorej tarczycy mogą występować z różnym nasilenie. Niekiedy są one niemal niezauważalne, innym razem utrudniają lub wręcz uniemożliwiają normalne, codzienne funkcjonowanie.

Jakie są najbardziej charakterystyczne objawy nadczynności gruczołu?

• chudnięcie - istnieje silny związek między nadczynnością tarczycy a masą ciała. Przy zaburzeniu tym często występuje wzmożony apetyt, jednak zwykle nie prowadzi on do tycia, a wprost przeciwnie - masa ciała ulega z reguły niekontrolowanemu spadkowi ze względu na zbyt szybki metabolizm,
• nadmierna potliwość - przy nadczynności tarczycy niektóre procesy w organizmie odbywają się „zbyt szybko” lub „zbyt silnie”, a pocenie się jest jednym z nich. Można niekiedy odczuwać przy tym nadmierną ciepłotę, a niekiedy też gorące dłonie lub stopy. Czasem może też występować stan podgorączkowy, ale pojawienie się tego objawu należy zawsze skonsultować z lekarzem,
• bezsenność - współcześnie wielu ludzi boryka się z zaburzeniami snu, co czasem może powodować właśnie chora tarczyca. Niedoczynność z reguły jest przyczyną nadmiernej senności i uczucia zmęczenia, a nadczynność wywołuje bezsenność objawiającą się utrudnionym zasypianiem, częstym budzeniem w nocy lub zbyt wczesnym wybudzaniem się rano,
• obrzęki i bóle stawów - w przebiegu nadczynności tarczycy często pojawia się zapalenie stawów. Może ono objawiać się bólem i obrzękami stawów nóg lub innych części ciała,
• bóle mięśni - oprócz dolegliwości kostnych i stawowych, przy tyreotoksykozie mogą występować miopatie, czyli zaburzenia funkcjonowania mięśni.
• zaburzenia sercowo-naczyniowe - związek między pracą tarczycy a sercem jest silny. Przy nadczynności mogą pojawiać się takie dolegliwości jak migotanie przedsionków, wysokie ciśnienie lub skoki ciśnienia, przyspieszona akcja serca i kołatanie serca.
• wole tarczycy - czasami nadczynności towarzyszy powiększenie tarczycy, które z zewnątrz wygląda jak spuchnięta w dolnym odcinku szyja. Jest to tzw. wole, na którym niekiedy pojawiają się zmiany ogniskowe, czyli guzki (jest to objaw występujący szczególnie u osób starszych). Nie zawsze jednak mają one postać nowotworową, w większości przypadków są to zmiany łagodne. Kiedy wole jest duże, uciska na narządy sąsiadujące i może powodować kaszel, chrypkę lub zmianę głosu.
• dolegliwości oczu - przy tarczycy nadmiernie czynnej występują takie objawy jak wytrzeszcz oczu, światłowstręt, opuchnięte powieki, łzawienie i pieczenie oczu.
• dysfunkcje jelit - przy nadczynności tarczycy stolec bywa luźny, a niekiedy pojawia się biegunka, ponieważ jelita pracują niejako we wzmożonym trybie. W niektórych przypadkach jednak mogą pojawić się przeciwne zaburzenia trawienne w postaci zaparć.
• wysoki cukier - przy tyreotoksykozie ma miejsce wzmożona produkcja glukozy i jej zwiększone wchłanianie w jelitach. Zjawisko to prowadzi niekiedy do hiperglikemii.
• poliuria - ta dolegliwość, zwana inaczej wielomoczem, może świadczyć o problemach endokrynologicznych,
• dermografizm - jest to wzmożona wrażliwość skóry na potarcia, ucisk i zadrapania. Przy nadczynności tarczycy skóra po kontakcie z czynnikiem drażniącym może stać się zaczerwieniona, przekrwiona, a nawet opuchnięta,
• hiperkalcemia - zbyt wysoki poziom wapnia towarzyszyć może nadczynności tarczycy lub jej zmianom nowotworowym,
• omdlenia - zdarzać się mogą przy różnego typu zaburzeniach hormonalnych - zarówno niedoborach, jak i nadmiarze,
• łysienie - podobnie jak omdlenia - nadmierne wypadanie włosów może towarzyszyć zarówno nadczynności, jak i niedoczynności tarczycy,
• polidypsja (nadmierne pragnienie).

Reklama

Wygląd zewnętrzny przy nadczynności tarczycy

Większość somatycznych objawów nadczynności tarczycy nie jest widocznych z zewnątrz, ale pozostaje w sferze samopoczucia pacjenta. Występują jednak i takie, które można łatwo zauważyć, tyle że miewają one różne nasilenie i nie u każdego w ogóle się pojawiają. Jakie to symptomy?

• objawy skórne - jak już zostało wspomniane, nadczynności tarczycy towarzyszy przyspieszony metabolizm i związana z nim nadmierna potliwość. Wzmożona praca gruczołów potowych daje niekiedy efekt tłustej, wygładzonej skóry, co szczególnie wpływa na wygląd twarzy. Co ważne, pojawiają się czasem problemy skórne (np. trądzik), a cera bywa zbyt intensywnie napigmentowana. W konsekwencji pojawiają się zbrązowienia lub rumieńce, twarz może być czerwona lub pokryta czerwonymi plamami. W związku ze zmianami może też występować swędzenie skóry.
• zmienione oczy - nadczynności tarczycy może towarzyszyć wytrzeszcz oczu, gałki oczne mogą być podrażnione i zaczerwienione, a powieki opuchnięte,
• pogorszona kondycja włosów - o ile niedoczynności tarczycy towarzyszyć mogą matowe, suche włosy, o tyle przy nadczynności częściej włosy są gładkie, ale przetłuszczone (ze względu na wzmożona pracę gruczołów potowych i łojowych) i mają tendencję do nadmiernego wypadania. Istnieje także związek między zaburzeniami hormonów a siwymi włosami, ponieważ zaburzenia te mogą zmniejszać produkcję melaniny - naturalnego pigmentu włókien włosowych,
• gorsza kondycja paznokci - chora tarczyca osłabia nie tylko włosy, ale też paznokcie, a ich płytki mogą ulegać marszczeniu, łamliwości czy rozdwajaniu.

Objawy psychiczne nadczynności tarczycy

Co ważne, hormony mają ogromny wpływ nie tylko na zdrowie fizyczne, ale i psychiczne. Istnieje silny związek między zaburzeniami hormonów tarczycy a takimi dolegliwościami jak:

• depresja,
• nerwica lękowa,
• zaburzenia libido,
• spadek lub wahania nastroju.

O ile jednak zbyt niski ich poziom działa otępiająco, wywołuje z reguły stan depresyjny, niechęć do działania, spowolnienie, ospałość i uczucie zmęczenia, a tyle nadczynność tarczycy objawia się odwrotnie i pomylić ją można bardziej z nerwicą czy atakami paniki.

Pacjenci z nadmiarem hormonów wydzielanych przez gruczoł bywają nadpobudliwi, a pojawiające się u nich symptomy psychiczne to:

• płaczliwość,
• agresja,
• zbyt silne reakcje na bodźce,
• podenerwowanie,
• rozdrażnienie,
• huśtawki nastroju.

Do tego dochodzą objawy somatyczne silnie związane z tego rodzaju stanami psychicznymi. Wśród nich najbardziej typowe to pocenie się, drżenie rąk, kołatanie serca czy przyspieszone tętno. Pojawiają się także zaburzenia snu:

• utrudnione zasypianie,
• częste przebudzanie się w nocy,
• zbyt wczesne wybudzanie rano.

Zauważenie tego typu symptomów nigdy nie powinno być lekceważone. Wymaga ono niezwłocznej wizyty u lekarza i przeprowadzenia dokładnej diagnostyki celem ustalenia ich podłoża.

Badania na nadczynność tarczycy

Jak rozpoznać nadczynność tarczycy? Jakie badania warto wykonać pod jej kątem i jakie wyniki są powodem do niepokoju? Podstawą diagnostyki są laboratoryjne badania krwi.

Z gruczołem tarczowym najczęściej kojarzone jest określenie poziomu TSH i słusznie, choć hormon ten wydzielany jest przez przysadkę mózgową. Jego zadaniem jednak jest stymulacja tarczycy do działania, dlatego jakiekolwiek wahania jego poziomu wpływają na funkcjonalność gruczołu i poziom hormonów przez niego produkowanych.

Przy nadczynności tarczycy TSH jest obniżone. Jego zbyt niski poziom zwykle jest podstawą do dalszej diagnostyki, a w jej ramach lekarz może zlecić:

• oznaczenie wolnych frakcji hormonów wydzielanych przez tarczycę, czyli FT3 i FT4 - przy nadczynności ich stężenie przekracza normy (z wyjątkiem tzw. nadczynności subklinicznej),
• USG tarczycy - badanie obrazowe pozwalające ocenić wielkość gruczołu oraz jego echogeniczność,
• tomografia komputerowa (CT) - również badanie obrazowe, które określa wielkość i budowę tarczycy, a w dodatku pozwala zobaczyć zmiany niewidoczne w USG (np. zamostkowe wole tarczycowe),
• rezonans magnetyczny (MR) - badanie dokładnością podobne do CT.

Kiedy na podstawie wykonanych testów na nadczynność tarczycy lekarz stwierdza lub podejrzewa zaburzenie, zleca często badania uzupełniające, a wśród nich:

• anty-TPO - badanie krwi na obecność przeciwciał skierowanych przeciw antygenom tarczycowym,
• określenie poziomu cholesterolu - poziom TSH może wpływać syntezę cholesterolu oraz procesy lipolizy w komórkach tłuszczowych organizmu, dlatego lekarze pacjentom z nadczynnościom zalecają niekiedy zbadanie tego poziomu,
• poziom cukru we krwi - jak już zostało wspomniane, przy nadczynności dochodzi czasem do hiperglikemii, czyli przecukrzenia,
• żelazo - poziom tego pierwiastka ważny jest dla kondycji tarczycy, ponieważ jego nadmiar odkłada się w gruczole tarczowym i może prowadzić do jego uszkodzenia,
• wapń całkowity - hiperkalcemia (wysoki poziom wapnia we krwi) towarzyszy niekiedy nadczynności i nowotworom tarczycy,
• próby wątrobowe - wykonuje się je, ponieważ przy nadczynności wzrasta aktywność enzymów wątrobowych,
• d-dimery - wykrywają obecność zakrzepów, których ryzyko pojawienia się przy nadczynności tarczycy jest większe niż u zdrowych pacjentów.

O tym, jak wykryć zaburzenia pracy gruczołu tarczowego, powinien decydować lekarz i kierować pacjenta na wszelkie testy i badania obrazowe.

Nadczynność tarczycy a inne choroby

Nadczynność tarczycy często nie jest chorobą istniejącą samodzielnie, ale towarzyszy innym schorzeniom, jako ich skutek, powikłanie, objaw itd. Istnieje duży związek między zaburzeniem a:

• chorobami wątroby - nadmiar hormonów upośledza funkcjonowanie tego gruczołu wątrobowego - wydzielania, syntetyzowania i magazynowania różnych substancji,
• chorobą Hashimoto - jest to choroba autoimmunologiczna, która wiąże się przede wszystkim z niedoczynnością tarczycy, jednak w jej początkowej fazie może występować łagodna i przejściowa nadczynność,
• chorobą Gravesa-Basedowa - to również schorzenie o podłożu autoimmunologicznym, ale związane typowo z nadczynnością gruczołu tarczowego; polega na produkcji przez organizm przeciwciał przeciwko receptorowi TSH,
• cukrzycą - zarówno nadczynność tarczycy, jak i hiperglikemia należą do najczęściej występujących chorób układu hormonalnego, a w dodatku zależność między nimi działa w obie strony - cukrzycy są bardziej narażeni na wystąpienie nadczynności, a u pacjentów z nadczynnością częściej rejestruje się podwyższony poziom cukru.
• celiakią - to kolejne schorzenie autoimmunologiczne objawiające się obniżoną tolerancją organizmu na gluten. Celiakia wiąże się często z rozmaitymi zaburzeniami hormonalnymi, może towarzyszyć jej zarówno niedoczynność, jak i nadczynność tarczycy.

Jak widać, wiele poważnych schorzeń wiąże się z zaburzeniami wydzielania hormonów przez tarczycę. Nie wszystkie jednak towarzyszą ich nadmiarowi. Istnieje wiele chorób, w przebiegu których pacjenci zmagają się z niedoczynnością gruczołu. Są to np. anemia, kamica nerkowa, a także refluks żołądkowo-przełykowy.

Wyniki przy nadczynności tarczycy

Kiedy w organizmie rozwija się choroba gruczołu tarczowego, wiele wyników badań może ulegać zaburzeniom i nie mieścić się w przyjętych normach. Warto więc wiedzieć, jaki jest związek między nadczynnością tarczycy a:

• TSH - wyniki badań poziomu tego hormonu są poniżej normy,
• FT3 i FT4 - to, obok TSH, najczęściej badane hormony na nadczynność tarczycy, przy zaburzeniu ich poziom zwykle znajduje się powyżej normy,
• próbami wątrobowymi - jak już zostało wspomniane, enzymy wątrobowe przy nadczynności bywają bardziej aktywne, dlatego wyniki prób również mogą być podwyższone,
• bilirubiną - w zaawansowanej nadczynności tarczycy wątroba może ulegać uszkodzeniom, wówczas czynnik ten ulega wzrostowi,
• wynikami morfologii - nadczynność tarczycy nie powinna mieć wpływu na morfologię ogólną krwi, jednak badanie często zleca się celem monitorowania ogólnego stanu zdrowia pacjenta,
• białymi krwinkami - sama nadczynność nie ma wpływu na poziom leukocytów, jednak niekiedy (na szczęście rzadko) spadek neutrofilów (rodzaju białych krwinek) jest powikłaniem po jej leczeniu farmakologicznym,
• prolaktyną - jeden z hormonów pobudzających przysadkę do produkcji TSH, stymuluje także wydzielanie prolaktyny, dlatego zdarza się, że obydwa wyniki przy nadczynności są obniżone,
• OB - choroby tarczycy mogą mieć wpływ na poziom odczynu, jednak wysokie OB powinno być zawsze podstawą do pogłębionej diagnostyki,
• CRP - podwyższone białko CRP świadczy o toczącym się w organizmie stanie zapalnym; zapalenie tarczycy jednak może przebiegać niekiedy z objawami nadczynności,
• wynikami badań w ciąży - zarówno nadczynność tarczycy, jak i ciąża, wiążą się z dużymi zmianami hormonalnymi w organizmie, mogą więc wzajemnie oddziaływać na wyniki różnych badań, np. bardzo wysokie hCG na początku ciąży może indukować nadczynność gruczołu.

Leczenie nadczynności tarczycy

Jak wyleczyć nadczynność tarczycy i obniżyć poziom produkowanych przez nią hormonów? Metod leczenia nadczynnego gruczołu jest kilka:

• leczenie farmakologiczne - leki hamujące wydzielanie przez gruczoł hormonów to tzw. tyreostatyki, a należą do nich tiamazol i propylotiouracyl. Ich działanie zauważalne jest zwykle po 2-4 tygodniach stosowania, a dawkowanie w każdym przypadku ustala lekarz. Zaobserwowanie jakichkolwiek efektów niepożądanych należy zgłosić lekarzowi, który zalecił stosowanie środków. Często oprócz samych tyreostatyków lekarz przepisuje leki wspierające, które pozwalają szybko zniwelować przykre objawy zaburzeń.
• radioterapii - czyli leczenie jodem promieniotwórczym. Jod podawany jest doustnie i ma na celu nieodwracalne uszkodzenie komórek tarczycy wychwytujące pierwiastek z krwi. Efekty terapii pojawiają się dopiero po kilku miesiącach od podania jodu. Metody tej nie można stosować u kobiet w ciąży i matek karmiących.
• operacja - niektórzy pacjenci z nadczynnością tarczycy zadają sobie pytanie, czy operować ją czy nie, jednak o konieczności przeprowadzenia zabiegu powinien zawsze zdecydować lekarz. Leczenie chirurgiczne zalecane jest z reguły przy nadczynności towarzyszącej nowotworowi gruczołu oraz dużym wolu uciskającym na tchawicę lub inne narządy. Są dwa rodzaje zabiegów przeprowadzanych na gruczole tarczowym: strumektomia - częściowe usunięcie tarczycy, tyreoidektomia - całkowite usunięcie gruczołu. W obu przypadkach efektem operacji jest niedoczynność tarczycy, którą później leczy się w sposób stały preparatami tyroksyny. Czas trwania hospitalizacji okołozabiegowej zależy od wielu czynników, takich jak rozległość zabiegu, stan ogólny pacjenta, tempo rekonwalescencji itp.

Leki na nadczynność tarczycy

O tym, czym leczyć nadczynność tarczycy, powinien każdorazowo decydować lekarz. Jak już zostało powiedziane, istnieje silny związek między funkcjonalnością tarczycy a jodem, ponieważ pierwiastek ten niezbędny jest do wydzielania przez gruczoł hormonów.

Niedobór jodu wynikający z niewłaściwej diety jest jedną z najczęstszych przyczyn chorób tarczycy. Dlatego, w niektórych przypadkach, aby przywrócić jej prawidłowe funkcjonowanie, konieczne jest podanie leków zawierających jod promieniotwórczy.

Inne tabletki na nadczynność tarczycy to tzw. tyreostatyki, zwane też powszechnie lekami przeciwtarczycowymi. Ich działanie polega przede wszystkim na hamowaniu syntezy hormonów tarczycy. Z reguły na początku podaje się dużą dawkę leku, by później stopniowo zmniejszać ją jedynie do dawki podtrzymującej.

Lekiem pierwszego rzutu stosowanym w Polsce jest tiamazol, który nie tylko zmniejsza wydzielanie hormonów, ale też działa immunosupresyjnie (wewnątrztarczycowo), co ma duże znaczenie w leczeniu nadczynności towarzyszącej chorobom autoimmunologicznym.

Czy leki na nadczynność tarczycy powodują tycie? Samo zaburzenie prowadzi zwykle do utraty masy ciała, jednak rozpoczęcie terapii może wywoływać efekt w postaci powrotu zgubionych kilogramów.

Aby nie doprowadzić do nadmiernego tycia, warto zadbać o odpowiednią dietę i aktywność fizyczną, najlepiej skonsultowaną z lekarzem.

Czy dostępne są leki na nadczynność tarczycy bez recepty? Istnieją leki homeopatyczne i suplementy diety wspomagające prawidłową pracę gruczołu tarczowego, jednak przy zdiagnozowanych zaburzeniach konieczna jest specjalistyczna terapia, a wspomóc ją można innymi środkami, takimi jak:

• witamina D3 - przy nadczynności zauważalny jest spadek jej stężenia, więc uzupełnienie niedoboru bywa potrzebne,
• selen - niedobór selenu w konsekwencji może prowadzić do uszkodzenia tarczycy, dlatego jego prawidłowy poziom jest niezbędny dla dobrej kondycji gruczołu,
• cynk - bierze udział w syntezie hormonów tarczycy, dlatego jego poziom powinien być wyrównany,
• magnez - uzupełnienie jego poziomu może pomóc niwelowanie objawów nadczynności, takich jak niepokój, rozdrażnienie czy nerwowość,
• propranolol - ten beta-bloker wspomaga walkę z takimi objawami jak kołatanie serca, przyspieszone tętno, drżenie rąk czy nadciśnienie,
• biotyna - biotynę przyjmuje się m. in. dla poprawy kondycji włosów, jednak w przypadku tarczycy należy pamiętać, że jej większe dawki mogą zaburzać wyniki badań poziomu hormonów T3 i T4.

Niekonwencjonalne leczenie nadczynności tarczycy

Niektóre metody medycyny naturalnej skutecznie wspierają pracę gruczołu tarczowego, mogą też wykazywać pozytywne działanie przy jego nadczynności, jednak nie powinny one zastępować wizyty u lekarza i tradycyjnej terapii.

Jakie substancje i zioła zaliczane do domowych sposobów na nadczynność tarczycy rzeczywiście mogą być pomocne, a które mogą zaszkodzić? Uważane za pozytywnie działające przy nadmiernym wydzielaniu hormonów są:

• serdecznik - istnieje opinia, że roślina ta hamuje wydzielanie hormonów tarczycy i jako taka skutecznie wspiera leczenie nadczynności. Na razie nie ma jednak badań naukowych potwierdzających tę teorię,
• olej z wiesiołka - może łagodzić niektóre objawy nadczynności tarczycy, np. ograniczyć wypadanie włosów.
• tran - jest źródłem witaminy D3, której poziom przy nadczynności warto uzupełniać,
• spirulina - nie wywiera bezpośredniego wpływu na chorą tarczycę, jednak może być bezpiecznie stosowana zarówno w jej nadczynności, jak i niedoczynności.

Natomiast substancjami wspierającymi leczenie niedoczynności, których przy nadmiernej aktywności gruczołu lepiej unikać są:

• siemię lniane - zalecane jest raczej przy niedoczynności, ponieważ - zawierając dużą dawkę błonnika - ułatwia trawienie i wypróżnianie, ze względu na konsystencję natomiast, jego picie może przynosić ulgę dla podrażnionego przełyku przy rozroście gruczołu,
• kurkuma - przyprawa ta słynie ze swoich właściwości przeciwutleniających i przeciwzapalnych. Może więc być pomocna w stanach zapalnych tarczycy, również tych o podłożu autoimmunologicznym,
• czarnuszka - olej z czarnuszki działa przeciwzapalnie, więc jego regularne spożycie może wspomagać leczenie np. przewlekłego zapalenia przy chorobie Hashimoto,
• czystek - zalecany przy niedoczynności tarczycy, również tej w przebiegu Hashimoto.
• imbir - jako roślina przyspieszająca różne fizjologiczne procesy i wspomagająca krążenie, lepiej sprawdzi się przy objawach niedoczynności,
• yerba mate - ma działanie podobne do imbiru - stymuluje i pobudza organizm do działania,
• aloes - również pomocny w przebiegu choroby Hashimoto. Pomaga w zaparciach, łagodzi stany zapalne,
• pyłek pszczeli - stymuluje wydzielanie tyroksyny, także sprawdza się przy niedoczynności i zbyt niskim poziomie hormonów.

Dieta przy nadczynności tarczycy

Co jeść, a czego nie jeść przy nadczynności tarczycy? Czy dieta ma duże znaczenie dla osób cierpiących na to zaburzenie? Sposób odżywiania ma w ogóle ogromne znaczenie dla ludzkiego zdrowia, a przy zaburzeniach hormonalnych również jest bardzo ważne.

Co wpływa pozytywnie na organizm zmagający się z nadczynnością? Przede wszystkim należy zwiększyć spożycie produktów nieprzetworzonych, zawierających wiele substancji odżywczych i wspierających prawidłową pracę układu pokarmowego.

Są to produkty zbożowe, różnego rodzaju kasze (kasza gryczana czy jaglana), warzywa. Hamować funkcjonalność tarczycy może - pita regularnie - zielona herbata. Codzienne pokarmy powinny zawierać takie mikroelementy jak cynk, selen, magnez, witamina D3, kwasy omega-3, antyoksydanty i jod.

Wegetarianizm nie jest przeciwwskazany przy chorobach tarczycy, jednak, nie jedząc mięsa, należy w sposób szczególny zadbać o podaż dobroczynnych substancji.

Czego natomiast nie lubi nadczynność tarczycy? Przy zaburzeniu warto unikać:

• alkoholu - picie alkoholu wzmaga takie dolegliwości jak kołatania serca, przyspieszone tętno, nadciśnienie, drżenie rąk, a także niektóre objawy psychiczne - niepokój, rozdrażnienie, agresję,
• kawy - w większych ilościach kawa pobudza i wzmaga podobne symptomy, co alkohol. Źle wpływa na pracę układu krążenia, ponadto może nasilać takie objawy trawienne jak biegunka,
• słodyczy - nadczynności tarczycy towarzyszy niekiedy zbyt wysokie stężenie glukozy we krwi, a spożywanie słodyczy może wzmagać objawy hiperglikemii,
• soi - szczególnie, gdy spożywana jest w większych ilościach - może wpływać negatywnie na przyswajanie niektórych leków stosowanych w chorobach tarczycy,
• gluten - substancji tej warto unikać zwłaszcza przy schorzeniach o podłożu autoimmunologicznym,
• jarmużu - roślina ta zaliczana jest do tzw. produktów wolotwórczych, czyli sprzyjających powstawaniu wola tarczycy, również temu towarzyszącemu nadczynności.

O tym, co powinno się, a czego nie wolno jeść przy nadczynności tarczycy, najlepiej porozmawiać z lekarzem prowadzącym. Warto także skonsultować się z dietetykiem, który pomoże rozpisać konkretny, urozmaicony jadłospis.

Nadczynność tarczycy u dzieci

Zaburzenia pracy tarczycy zdarzają się nie tylko u pacjentów dorosłych, lecz niestety także u dzieci, i to w każdym wieku. Jakie są objawy nadczynności u najmłodszych pacjentów? Do głównych symptomów należą:

• nadpobudliwość ruchowa,
• niestabilność emocjonalna,
• problemy ze snem,
• problemy z koncentracją i zapamiętywaniem,
• utrudnione chodzenie po schodach,
• dermografizm (czerwona, nabrzmiała skóra po każdym zarysowaniu czy ucisku),
• pokrzywka,
• świąd skóry,
• wypadanie włosów,
• podrażnienie oczu,
• wytrzeszcz.

Warto wiedzieć, jakie objawy daje chora tarczyca u dziecka, by móc w porę zareagować we właściwy sposób. Zaobserwowanie wymienionych symptomów u młodzieży, nastolatków czy dzieci w wieku wczesnoszkolnym powinno być niezwłocznie skonsultowane z lekarzem.

Czy zaburzenie jest podstawą do zwolnienia z lekcji w-f? O tym również powinien decydować lekarz, ponieważ aktywność ruchowa jest niezwykle ważna w rozwoju każdego dziecka.

Nadczynność tarczycy może powodować pogorszenie wyników w szkole, a u małych dzieci wrażenie, że stały się one niegrzeczne. Wszelkie dziwne zmiany w zachowaniu dziecka, jego życiu emocjonalnym oraz sprawności intelektualnej są podstawą do konsultacji lekarskiej.

Najtrudniej wszelkie symptomy zauważyć u niemowlaka, którego komunikacja z otoczeniem jest jeszcze bardzo ograniczona. Objawami nadczynności tarczycy mogą być wówczas: wzmożona płaczliwość, rozdrażnienie, przyspieszona akcja serca, luźny stolec czy słabe przybieranie na wadze.

Wszelkie zaburzenia czynności i funkcjonalności tarczycy częściej diagnozowane są u dziewcząt, jednak u chłopców zwykle mają one podłoże nowotworowe, dlatego żadnych objawów choroby nie można lekceważyć.

Nadczynność tarczycy w ciąży

Jaki jest związek między ciążą a nadczynnością tarczycy? Kiedy zaburzenie jest groźne dla zdrowia matki i dziecka? Tarczyca ciążowa niejako rządzi się swoimi prawami, ponieważ zmiany hormonalne zachodzące w tym czasie w organizmie kobiety wpływają silnie na funkcjonalność wielu narządów i całych układów.

W 1. trymestrze ciąży gruczoł jest fizjologicznie powiększony, spada za to poziom hormonu TSH, co powoduje nadmierne wydzielanie hormonów tarczycowych. Kiedy poziom hCG jest bardzo wysoki, nadczynność tarczycy jest więc stanem niejako naturalnym, a - u kobiet zdrowych - ustępuje samoistnie dopiero w 2. trymestrze.

Nadczynność tarczycy w 3. trymestrze nie jest traktowana jako stan fizjologiczny, ale zaburzenie, natomiast o postępowaniu powinien zawsze decydować lekarz prowadzący.

Z reguły leczenia w ciąży wymaga wykryta w ciąży nadczynność jawna, natomiast jej postać subkliniczna przeważnie pozostaje tylko przedmiotem dokładnej obserwacji, ponieważ nie jest groźna w skutkach dla dziecka.

Objawy nadmiaru hormonów u kobiet w ciąży są niekiedy trudne do rozpoznania, ponieważ mogą przypominać niektóre dolegliwości związane z samą ciążą (takie jak wahania nastrojów, drażliwość itp.).

Niekiedy zaburzenia czynności gruczołu rozwijają się także po ciąży. Najczęściej jest to tzw. poporodowe zapalenie tarczycy, któremu niekiedy towarzyszy jej niedoczynność, innym razem - nadczynność.

Niekiedy wpływa ona na karmienie piersią, przyczyniając się do nadprodukcji pokarmu. W zdecydowanej większości przypadków stan zapalny rozwijający się po porodzie, ustępuje samoistnie w ciągu roku.

Jak wpływają zaburzenia funkcji gruczołu na starania o dziecko? Duża nadczynność tarczycy może utrudniać planowanie ciąży, a także prowadzić do rozregulowania cyklu menstruacyjnego.

Niekiedy okres nie występuje w ogóle, czasem zastępuje go tylko skąpe plamienie. Niektóre cykle są zupełnie bezowulacyjne, co uniemożliwia zapłodnienie.

Kobieta borykająca się z tego rodzaju problemami musi z reguły najpierw wyrównać poziom hormonów, by dopiero móc planować powiększenie rodziny.

Nadczynność tarczycy u kobiet

Choroby tarczycy u kobiet występują znacznie częściej niż u mężczyzn. Ogólnie, rozmaite zaburzenia hormonalne są częściej problemem żeńskiej części populacji, ponieważ hormony odgrywają w ich życiu ogromną rolę, regulując wiele fizjologicznych procesów.

Kiedy układ hormonalny zaczyna działać nieprawidłowo, procesy te często ulegają zaburzeniom. Jak już zostało wspomniane, istnieje silny związek między pracą tarczycy a miesiączką. Przy nadczynności cykl menstruacyjny może być poważnie rozregulowany, pozbawiony owulacji i okresu.

Czy przy schorzeniu tym można stosować tabletki antykoncepcyjne? Jeśli jest ono prawidłowo leczone, nie powinno być przeciwwskazań do przyjmowania antykoncepcji, jednak temat ten należy zawsze omówić z lekarzem prowadzącym.

W przypadku nadczynności tarczycy u kobiet ważny też jest związek między nadmiarem produkowanych przez gruczoł hormonów a:

• menopauzą - tu problemem bywa mylenie objawów zaburzenia czynności tarczycy z objawami tzw. „przekwitania”. Kołatanie serca, przyspieszone tętno, potliwość czy drżenie rąk charakterystyczne są dla obu tych stanów, dlatego niejedna pacjentka, u której tarczyca zaczyna chorować, składa te symptomy na karb wieku menopauzalnego, przez co nie przeprowadza odpowiedniej diagnostyki i nie podejmuje leczenia. Zaobserwowanie objawów warto więc zawsze skonsultować z lekarzem,
• endometriozą - na tę przewlekłą chorobę narządów płciowych częściej zapadają kobiety zmagające się z zaburzeniami pracy gruczołu tarczowego,
• grzybicą pochwy - nawracający problem z tego rodzaju zakażeniami towarzyszy niekiedy pacjentkom z chorobą Hashimoto, czy wiąże się raczej z niedoczynnością niż nadczynnością tarczycy.
• życiem intymnym - zarówno niedoczynność, jak i nadczynność tarczycy mogą negatywnie wpływać na życie seksualne kobiet. W niektórych przypadkach u pacjentek ze schorzeniem obserwuje się spadek libido i mniejszą ochotę na seks, a osiąganie orgazmu bywa u nich utrudnione,
• chorobami piersi - badanie ,,Współistnienie chorób piersi u chorych leczonych z powodu raka lub innych chorób tarczycy” pokazuje, że kobiety zmagające się z chorobami tarczycy, częściej zapadają na różne choroby gruczołu piersiowego. Niedoczynność lub nadczynność tarczycy powinna zatem wiązać z częstymi kontrolami i regularnymi badaniami piersi (przede wszystkim USG i mammografią).

Nadczynność tarczycy u mężczyzn

Objawy nadczynności tarczycy u mężczyzn i u kobiet są w gruncie rzeczy takie same, tyle że u tych pierwszych mogą być łatwiejsze do zauważenia, ponieważ nie są mylone z objawami menopauzy czy zespołu napięcia przedmiesiączkowego.

Zaobserwowanie takich symptomów jak nadmierna potliwość, rozdrażnienie, przyspieszone tętno, spadek wagi powinny być niezwłocznie skonsultowane z lekarzem. Mężczyźni na tarczycę chorują znacznie rzadziej niż kobiety, jednak i u nich zdarzają się przypadki niedoczynności, nadczynności, stanów zapalnych, chorób autoimmunologicznych i nowotworów gruczołu.

Czy tego rodzaju zaburzenia wpływają na życie seksualne mężczyzn? Nieleczona choroba i nieuregulowany poziom hormonów rzeczywiście może wpływać na tę sferę. Jaki jest związek między nadczynnością tarczycy a:

• testosteronem? Zaburzenia poziomu hormonów tarczycy mogą wpływać na poziom testosteronu, a tym samym powodować spadek libido.
• potencją? Hormony produkowane przez gruczoł mają wpływ na potencję mężczyzn i ich sprawność seksualną. O ile niedoczynność tarczycy może być przyczyną opóźnionego wytrysku, a tyle nadczynność powoduje zwykle wytrysk przedwczesny.
• płodnością? Choroby tarczycy mogą powodować problemy z płodnością zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Osoby starające się o dziecko powinny więc pozostawać pod stałą opieką lekarza i zalecanymi przez niego metodami wyrównywać poziom hormonów w organizmie.
• ginekomastią? Przy nadczynności tarczycy dochodzi niekiedy do zwiększonej produkcji estrogenu, przez co hormony żeńskie zaczynają przeważać nad męskimi. Konsekwencją tego stanu bywa ginekomastia, czyli nadmierny wzrost gruczołów piersiowych u mężczyzn.

Objawem chorób tarczycy, który u mężczyzn może zostać zlekceważony, jest zaczerwienienie szyi. Występuje ono czasem przy nagłych stanach zapalnych, a bywa mylone z podrażnieniem skóry po goleniu lub w ogóle niezauważone pod dłuższym zarostem.

Jak żyć z nadczynnością tarczycy?

Pacjenci, słysząc diagnozę, często zadają pytania o rozmaite kwestie dotyczące codziennych aktywności. Ciekawi są np. jak wygląda relacja nadczynność tarczycy a:

• szczepienie na covid - od wybuchu pandemii temat szczepień jest przedmiotem zainteresowania wielu pacjentów, nie tylko zdrowych, ale również tych obarczonych różnymi chorobami przewlekłymi. Zaburzenia hormonalne z reguły nie są przeciwwskazaniem do szczepienia, jednak sprawę należy najpierw skonsultować z lekarzem prowadzącym, a o chorobie i wszelkich przyjmowanych lekach poinformować lekarza kwalifikującego do szczepienia,
• znieczulenie - podobnie, jak przed szczepieniami, tak i przed różnego rodzaju znieczuleniami, o wszystkich chorobach i stosowanych lekach należy poinformować personel medyczny, by mógł on dobrać skuteczne i bezpieczne środki,
• praca fizyczna - nadczynność tarczycy przyczynia się niekiedy do osłabienia mięśni, dlatego intensywny wysiłek fizyczny nie jest wskazany. O możliwość wykonywania ciężkich prac fizycznych również powinno się zapytać specjalisty,
• uprawianie sportu - ze względu na osłabienie mięśni nadczynność jest przeciwwskazaniem do uprawiania sportów siłowych. Aktywność fizyczna jest jednak bardzo ważna, dlatego o wyborze dyscypliny najlepiej porozmawiać z lekarzem prowadzącym,
• oddawanie krwi - choroby tarczycy są przeciwwskazaniem do oddawania krwi, o czym Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa informuje na swoich stronach internetowych,
• opalanie - promieniowanie słoneczne może pozytywnie wpływać na funkcjonowanie tarczycy, nawet jeśli rozwija się w niej stan chorobowy. Pamiętając jednak o niebezpieczeństwie dla skóry, należy zachować w nim umiar,
• opalanie w solarium - choroby tarczycy są przeciwwskazaniem do korzystania z solarium,
• morsowanie - ta modna teraz metoda na zachowanie dobrej kondycji zdrowotnej wspiera naturalną odporność i leczenie różnych schorzeń. Osoby z nadczynnością często nadmiernie się pocą i odczuwają ciepło, dobrze znosząc niskie temperatury otoczenia. Przed wejściem do lodowatej wody należy jednak zapytać o opinię lekarza,
• tężnia solankowa - nadczynność tarczycy jest przeciwwskazaniem do korzystania z tężni,
• klimat morski - nadmorskie powietrze uznawane jest za bardzo zdrowe, jednak przy niektórych schorzeniach lepiej go unikać. Na chorych na nadczynność niekoniecznie musi mieć ono pozytywny wpływ, dlatego przed wypoczynkiem nad morzem lepiej porozmawiać z endokrynologiem,
• in vitro - przy zachwianej gospodarce hormonalnej in vitro może nie być zalecane. O związek należy jednak zapytać zarówno endokrynologa, jak i ginekologa i postępować wg ich wskazań,
• zabiegi kosmetyczne - większość zabiegów kosmetycznych przy nadczynności tarczycy może być przeprowadzana, jednak są takie (np. peeling kawitacyjny), którym kobiety ze schorzeniem nie powinny się poddawać. Przed każdym zabiegiem warto więc poradzić się lekarza lub poinformować o zaburzeniach kosmetologa,
• palenie papierosów - wpływa ono negatywnie na zdrowie w sposób ogólny. Szczególnie niewskazane jest chorym na autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, jednak przy wszelkich jej dysfunkcjach najlepiej całkowicie zrezygnować z palenia.

Rokowania oraz komfort życia przy nadczynności tarczycy w dużej mierze zależą od momentu postawienia diagnozy, ogólnego stanu pacjenta i jego reakcji na leczenie. Jeśli terapia jest dobrze tolerowana przez organizm, choroba nie powinna w dużym stopniu wpływać na życie codzienne.

Skutki nadczynności tarczycy

Czy nadczynność tarczycy jest groźna? Do czego prowadzi nieleczona? Współcześnie choroby tarczycy mogą być skutecznie leczone. Warunkami koniecznymi są jednak nielekceważenie pojawiających się objawów, konsultowanie ich z lekarzem, przeprowadzanie zaleconej diagnostyki i niezwłoczne rozpoczęcie właściwej terapii.

Ich spełnienie znacznie poprawia rokowania i zmniejsza ryzyko wystąpienia skutków, do jakich może doprowadzić zaniedbane zaburzenie. Czym grozi nieleczona nadczynność tarczycy? Do najczęstszych powikłań należą osteoporoza i choroby serca, a przede wszystkim zaburzenia jego rytmu (wśród nich powszechnie występujące migotanie przedsionków).

Czy nieleczona nadczynność tarczycy jest śmiertelna? W skrajnych przypadkach może ona prowadzić do tzw. przełomu tarczycowego, czyli wzrostu hormonów T3 i T4 będącego stanem zagrożenia życia pacjenta.

Wczesna diagnoza i postępowanie zgodnie z zaleceniami lekarza niemal całkowicie eliminuje jednak ryzyko jego wystąpienia. Niekiedy - po zakończonej terapii - nadczynność może nawracać lub przeradzać się w niedoczynność, dlatego pacjent po leczeniu powinien cały czas pozostawać pod opieką poradni endokrynologicznej.

Zapobieganie nadczynności tarczycy

Czy są sposoby na to, by ustrzec się przed zachorowaniem na nadczynność tarczycy. Jak zapobiegać zaburzeniom hormonalnym? Aby zachować dobrą kondycję gruczołu, warto przede wszystkim zadbać o odpowiedni poziom jodu w codziennej diecie.

W Polsce istnieje obowiązek jodowania soli spożywczej, dlatego choroby tarczycy spowodowane niedoborem pierwiastka nie występują często. Są jednak osoby, które z różnych powodów unikają soli w ogóle, a wówczas powinny zwiększać spożycie jodu w innych produktach, np. rybach morskich czy owocach morza.

Można także przyjmować jod w postaci środków doustnych, co niekiedy zaleca się kobietom w ciąży i matkom karmiącym. Warto także unikać tego, co niszczy tarczycę, czy przede wszystkim palenia papierosów.

Palenie sprzyja rozwojowi nadczynności tarczycy oraz powstawaniu guzków na powierzchni gruczołu. W przypadku obecności w rodzinie chorób autoimmunologicznych, należy poinformować o nich lekarza rodzinnego, by, dobierając środki do leczenia innych chorób, nie zwiększać ryzyka ich wystąpienia u pacjenta.