Reklama
Czym jest widzenie peryferyjne?
Widzenie peryferyjne, nazywane także obwodowym, jest umiejętnością dostrzegania obiektów, których nie mamy bezpośrednio przed sobą, czyli w centralnym polu widzenia. Innymi słowy to widzenie obiektów, które znajdują się dookoła obiektu, na którym skupiany jest wzrok. Niektóre osoby cierpią na wadę wzroku nazywaną widzeniem tunelowym, która polega na ograniczeniu pola widzenia.
Pole widzenia u człowieka bez żadnych wad wzroku sięga w płaszczyźnie poziomej od 60 stopni w kierunku nosa do 107 stopni w kierunku bocznym, a w płaszczyźnie pionowej od 70 stopni w górę do 80 stopni w dół. W przypadku widzenia tunelowego człowiek ma zmniejszony kąt widzenia. Przestaje dostrzegać obrazy widziane po bokach, u góry i na dole od centralnego pola widzenia. Widzenie tunelowe porównuje się do obserwowania świata niczym przez wizjer w drzwiach. Osoby z zaburzeniami widzenia peryferyjnego często narzekają na tzw. mroczki w polu widzenia.
Reklama
Przyczyny widzenia tunelowego
Widzenie tunelowe najczęściej dotyka osób starszych, ale może wystąpić w każdym wieku. U jednych osób pojawia się nagle, a u innych stopniowo postępuje. To, w jakim wieku wada się objawia oraz jak postępuje jest uzależnione przede wszystkim od jej etiologii.
Wśród przyczyn widzenia tunelowego wymienia się:
- jaskrę,
- zaćmę,
- odwarstwienie siatkówki,
- zwyrodnienie barwnikowe siatkówki,
- migrenę,
- stwardnienie rozsiane,
- guz mózgu,
- udar mózgu,
- zażywanie niektórych leków,
- przewlekły stres,
- depresję.
Jedną z najczęstszych przyczyn widzenia tunelowego jest jaskra, czyli choroba charakteryzująca się postępującym zanikiem nerwu wzrokowego. Szacuje się, że na jaskrę choruje około 70 milionów ludzi na świecie. Podstawowym objawem schorzenia są różnego rodzaju ubytki w polu widzenia, głównie widzenie tunelowe. Choroba rozwija się zwykle na skutek podwyższonego ciśnienia wewnątrzgałkowego, aczkolwiek nie u każdego pacjenta ciśnienie śródgałkowe jest wyższe.
Reklama
Widzenie tunelowe - diagnostyka
W diagnostyce widzenia tunelowego wykorzystuje się przede wszystkim dwa badania okulistyczne – perymetrię i kampimetrię.
Perymetria polega na rejestracji widzianych przez badanego bodźców świetlnych za pomocą perymetru (inaczej polomierza). W trakcie badania siedzi się przed półkulistą czaszą, z głową opartą na podbródku i dotykając naczółka. Jedno oko musi być zasłonięte. Wszystkie widziane przez osobę badaną punkty świetlne tworzą razem pole widzenia.
Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje perymetrii:
- statyczną,
- dynamiczną.
W perymetrii statycznej bodźce świetlne są nieruchome. W czasie badania na powierzchni perymetru pojawia się kilka punktów świetlnych, które są stopniowo rozświetlane. Osoba badana ma za zadanie nacisnąć przycisk, kiedy dostrzeże dany punkt świetlny. Bodźce świetlne są wyświetlane pojedynczo do momentu stworzenia mapy pola widzenia.
Perymetria kinetyczna z kolei polega na przesuwaniu plamki światła po powierzchni perymetru w kierunku centrum pola widzenia. Osoba badany wciska przycisk, kiedy dostrzeże przesuwający się punkt. Punkty świetle przesuwają się z różnych kierunków w stronę centrum, tworząc granicę pola widzenia. Wynik badania perymetrycznego jest prezentowany w formie map w różnych skalach – między innymi w skali kropkowej czy skali szarości. Istnieje także możliwość wizualizacji trójwymiarowej pola widzenia.
Kampimetria z kolei jest badaniem uzupełniającym perymetrię. Zwykle wykonuje się ją u pacjentów z podejrzeniem mroczków w polu widzenia. Do badania wykorzystywany jest kampimetr, czyli czarny ekran z centralnym białym punktem fiksacji oraz koncentrycznymi okręgami i południkami. Osoba badana siedzi w odległości 2 metrów od ekranu i obserwuje przesuwający się punkt. Podobnie jak w perymetrii, badany używa przycisku w czasie obserwacji. Obecnie kampimetria jest uważana za badanie przestarzałe i wykonuje się ją coraz rzadziej.
Reklama
Leczenie widzenia obwodowego
Leczenie nieostrości widzenia obwodowego jest uzależnione od przyczyny tego stanu. Przykładowo, jeśli powodem uszkodzenia widzenia peryferyjnego jest jaskra, leczenie polega na określeniu tzw. ciśnienia śródgałkowego docelowego. Innymi słowy okulista musi określić taką wartość ciśnienia, przy której ryzyko progresji choroby jest najniższe, uwzględniając jednocześnie wiek chorego i stopień zaawansowania jaskry. Zwykle wartość ciśnienia docelowego waha się między 14 a 18 mmHg. Leczenie najczęściej polega na przyjmowaniu miejscowych środków farmaceutycznych w postaci kropli. Zaleca się, by lekarze przepisywali choremu jeden preparat, a w razie jego nieskuteczności, zastępowali go innym. Zazwyczaj stosuje się następujące leki:
- b-adrenolityki,
- sympatykomimetyki,
- prostaglandyny i prostamidy.
Okuliści zalecają także chorym wykonywanie ćwiczeń wzrokowych poszerzających pole widzenia. Jeśli leczenie zachowawcze nie unormuje ciśnienia wewnątrzgałkowego, pacjenci są kierowani na leczenie inwazyjne. Zastosowanie znajduje przede wszystkim trabekulektomia laserowa.
Zabieg wykonuje się trzema rodzajami laserów:
- argonowym (ALT),
- diodowym (DLT)
- neodymowo-jagowym (Nd:YAG).
Za najbezpieczniejszy uchodzi laser Nd:YAG. Niekiedy wprowadza się leczenie chirurgiczne. Dotyczy to głównie pacjentów z neuropatią.
