Zmiany w programie Profilaktyka 40 PLUS. Co nowego w 2024 roku? Sprawdź❗
Zmiany w programie Profilaktyka 40 PLUS. Co nowego w 2024 roku? Sprawdź❗
Zmiany w programie Profilaktyka 40 PLUS. Co nowego w 2024 roku? Sprawdź❗

Cukier brzozowy (ksylitol) - właściwości i działanie. Kiedy go stosować?

Ksylitol to inaczej cukier brzozowy, który cechuje się mniejszą kalorycznością od białego cukru, a także szeregiem korzystnych właściwości leczniczych. Ułatwia przyswajanie minerałów przez organizm, wzmacnia mineralizację szkliwa oraz pomaga w walce z nadmiernymi kilogramami. Cena 1kg ksylitolu oscyluje w granicach 30zł.
Ksylitol stosowany jako słodzik
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Cukier brzozowy, czyli ksylitol stanowi jedną z naturalnych alternatyw dla białego cukru. Ksylitol ma bardzo niski indeks glikemiczny, dzięki czemu jest bezpieczny dla osób chorujących na cukrzycę.
  • Spożywanie ksylitolu przynosi szereg korzyści dla organizmu, m. in.: przeciwdziała otyłości, zwiększa przyswajanie wapnia, wzmacnia mineralizację szkliwa zębowego, itd.
  • Ksylitol najlepiej stosować bezpośrednio po jedzeniu, ze względu na to, że ma właściwości bakteriobójcze, wobec czego jest idealny dla profilaktyki próchnicy i parodontozy.
  • Ksylitol ma prawie dwukrotnie mniej kalorii niż cukier, co sprawia, że jest on wskazany dla osób pragnących się odchudzać. Nie należy jednak zapominać, że stosowanie go w nadmiarze (tak, jak wszystkich słodzików) może być niebezpieczne dla nerek.
SPRAWDŹ TEŻ: Cukier czy słodzik? Co jest lepsze dla zdrowia?
Spis treści

Jak działa inteligentna waga łazienkowa? Zobacz nasz test redakcyjny:

Dietetycy przyznają, że temat substytutów cukru jest trudny. Generalnie dzieli się je na syntetyczne i naturalne oraz zawierające i niezawierające kalorii. Stosowanie w nadmiarze syntetycznych słodzików może być szkodliwe, dlatego nie należy przekraczać dopuszczalnych dziennych dawek.

Problem w tym, że słodziki zaczynają pojawiać się w wielu produktach spożywczych i kontrola ich spożycia w diecie przeciętnej osoby może być trudna. Dlatego zdecydowanie zdrowszą od syntetycznych słodzików alternatywą dla cukru są naturalne substancje słodzące.

Należy mieć na uwadze, że wbrew nazwie często są przetwarzane (np. rafinowane)

Cukier ksylitol jest jedną z naturalnych alternatyw dla białego cukru.

Reklama

Co to jest ksylitol?

Ksylitol jest to tzw. alkohol cukrowy, cukier z brzozy. W jego cząsteczce jest 5 atomów węgla. W przeciwieństwie do cukrów 6-cio i  12-sto węglowych takich  jak:

nie fermentuje w przewodzie pokarmowym. Na uwagę zasługuje to, że jest powoli przetwarzany w organizmie z minimalnym udziałem insuliny, wskutek czego posiada ponad czternastokrotnie niższy indeks glikemiczny od cukru. Dzięki temu jest bezpieczny dla diabetyków.

Reklama

Właściwości ksylitolu (cukru brzozowego)

Ksylitol jest stosowany w żywności od 1960 roku. Jest popularnym słodzikiem dla diety cukrzycowej w  USA (tu  jest zatwierdzony, jako dodatek do żywności w nieograniczonej ilości w środkach spożywczych do specjalnych celów dietetycznych).

Ksylitol ułatwia mineralizację, czyli przyswajanie minerałów przez organizm np. wapnia przez kości, a więc działa wspomagająco przy osteoporozie. Naukowcy przypuszczają, że zdolność ksylitolu do wzmacniania kości wynika z tego, że stymuluje on wchłanianie wapnia w jelitach.

Cukier brzozowy nie poddaje się fermentacji, a więc nie może być zamieniony na kwasy przez bytujące w jamie ustnej bakterie. Sześć związków dentystycznych  w Polsce potwierdza, że 4 do 12 gramów ksylitolu są  wystarczające do całkowitego i trwałego zabezpieczenia zębów.

Produkt można nabyć też w postaci aerozolu. Jedną z jego zalet jest wówczas hamowanie wzrostu bakterii wywołujących zapalenie ucha środkowego u małych dzieci.

Działanie ksylitolu

Jakie jest działanie ksylitolu? Cechuje się on szeregiem korzyści dla organizmu:

  • zmniejsza łaknienie na słodycze,
  • dzięki antybakteryjnemu działaniu podnosi ogólną odporność organizmu,
  • redukując wydzielanie insuliny opóźnia proces starzenia,
  • przeciwdziała otyłości,
  • zwiększa przyswajanie wapnia, poprawiając tym samym konsystencję kości,
  • wzmacnia mineralizację szkliwa zębowego,
  • powoduje wytwarzanie specyficznych kwasów tłuszczowych w jelitach, ogranicza rozwój pleśni i drożdżaków w przewodzie pokarmowym.

Na rynku jest sporo gum do żucia z cukrem brzozowym, płynów do płukania jamy ustnej i past do zębów. Warto je używać, gdyż cukier brzozowy ma właściwości bakteriobójcze.

Dlatego jest idealny dla profilaktyki próchnicy i parodontozy (choroby przyzębia, zapalenie dziąseł). Po spożyciu go bakterie nie przylegają do powierzchni zębów i dzięki temu zmniejsza się ilość płytki nazębnej.

Reklama

Kiedy stosować ksylitol?

Najlepiej bezpośrednio po jedzeniu. Między posiłkami można sięgnąć po zwykłą gumę do żucia.

Należy jednak pamiętać, że stosowanie w nadmiarze wszystkich rodzajów słodzików (syntetyczne i naturalne) może być szkodliwe dla nerek.

Jest to dobry zamiennik dla zwykłego cukru, który można dodawać np. do herbaty.

Reklama

Ile kalorii zawiera ksylitol?

Ksylitol ma prawie dwukrotnie mniej kalorii niż cukier. A to oznacza, że jest wskazany dla osób pragnących się odchudzać. Dostarcza on organizmowi o 40 proc. mniej kalorii niż cukier, a jest tak samo słodki. Co powoduje zarazem zmniejszenie łaknienia na słodycze.

Ksylitol – kcal: Jedna łyżeczka produktu dostarcza do organizmu ok. 14kcal. Jeśli chodzi o cukier biały to taka sama porcja będzie miała ok. 27kcal.

Ksylitol – indeks glikemiczny – jest on kilkukrotnie mniejszy niż w przypadku zwykłego cukru. Dzięki temu pozwala on zachować stężenie cukru w organizmie na niższym poziomie.

Reklama

Cena ksylitolu

Ile kosztuje ksylitol? Jest on coraz bardziej popularny w przemyśle spożywczym, ale znacznie droższy od białego cukru, dlatego też rzadziej używany. Jego 1kg kosztuje w granicach 30zł. Cena może wahać się w zależności od miejsca zakupu, gramatury, a także wybranej firmy.

Warto wiedzieć, iż cenniejszymi właściwościami cechuje się ksylitol fiński, niż ten pochodzący z Chin.

Reklama

Czy ksylitol jest szkodliwy?

Popularność różnego rodzaju substytutów cukru rośnie nie tylko wśród diabetyków, ale również wśród osób dbających o sylwetkę. Dlaczego? Bo ludzie odchudzający się chcą przyswajać mniej kalorii, oczywiście nie rezygnując ze słodkiego smaku.

Czy warto z nich korzystać? Warto. Jednakże kluczem do stosowania jakiejkolwiek substancji, która ma zastąpić cukier, jest umiar. Choć substytuty cukru mogą pomóc w kontroli masy ciała, nie są cudownym wynalazkiem i żaden z nich nie jest obojętny dla zdrowia.

Spożywanie ksylitolu należy rozpocząć od małych porcji - takich dosłownie na czubek łyżeczki. Docelowo zaleca się do 15g ksylitolu dziennie (ok. 3-4 łyżeczek). Nie należy przekraczać  dawki 40g dziennie.  Okres przyzwyczajania jest odmienny dla różnych osób.

Trzeba po prostu kierować się własnym rozsądkiem, obserwując reakcje organizmu. Zbyt duże spożycie bez przygotowania może skutkować lekkim rozwolnieniem, które mija w krótkim czasie, jaki potrzebny jest na zwiększenie wydzielania enzymów trawiących takiej dawki słodziku.

Odradza się podawanie ksylitolu małym dzieciom - nawet przez 2-3 pierwszych lat życia, ze względu na niedojrzałość enzymatyczną ich systemów trawiennych.

Gdzie kupić ksylitol?

Gdzie kupić ksylitol? To produkt, który jest dostępny praktycznie we wszystkich większych supermarketach. Dostępność ksylitolu w stacjonarnych sklepach spożywczych jest dzisiaj powszechna. Warto szukać go na półkach z tzw. zdrową żywnością, czy żywnoścą ekologiczną. 

Producenci wychodzą naprzeciw oczekiwaniom klientów i bardzo często oferują różne wielkości opakowań, co pozwala klientom na wybór produktów odpowiadających ich potrzebom. 

Alternatywnie do sklepów stacjonarnych, można kupić ksylitol również drogą internetwoą, np. w internetowych sklepach ekologicznych, ze zdrową żywnością, itd. 

Który słodzik wybrać?

Poza ksylitolem na rynku dostępne są inne słodziki, jak erytrol czy stewia. Który z nich warto wybrać?

  • ksylitol czy stewia – oba słodziki są pozyskiwane z roślin. Ksylitol jest zdecydowanie mniej słodki od stewii, jednak w każdym gramie ma on ponad 2kcal, natomiast stewia 0, dlatego może on nieznacznie podnosić stężenie cukru w organizmie. Jeden i drugi słodzik nie wpływa negatywnie na zęby,
  • erytrol czy ksylitol – erytrol to związek, który naturalnie występuje w owocach, np. melonie czy gruszce. Jego kaloryczność jest niemalże zerowa, gdyż nie jest on metabolizowany przez organizm, zostaje z niego wydalany z moczem,
  • ksylitol a cukier - ksylitol wygląda i smakuje identycznie jak cukier (a nawet jest słodszy), ale na tych cechach ich podobieństwo się kończy. Ksylitol nie posiada właściwości toksycznych, nie ulega rozkładowi w przewodzie pokarmowym, dobrze się wchłania, a metabolizuje bezpośrednio w komórkach. Na indeksie cukrowym, który obrazuje prędkość wchłaniania pożywienia do krwi, cukier ma wskaźnik 100, zaś ksylitol zaledwie siedem. Ksylitol stanowi naturalny stabilizator insuliny i nie powoduje żadnego z nagłych przyrostów oraz spadków poziomu tego hormonu, które występują w przypadku cukru.

Czytaj również

Bibliografia

  • Słodziutki. Biografia cukru, Kortko Dariusz, Watoła Judyta, 2018
  • Cały ten cukier, Damon Gameau, wyd. Varsovia
  • Kalemba-Drożdż M., Ksylitol-fakty i mity. Czy to substancja prozdrowotna, czy tylko chwyt marketingowy?, Public Health Forum IV(XII)2(45), Aluna Publishing
  • Burt BA. The use of sorbitol- and xylitol-sweetened chewing gum in caries control. JADA. 2006
  • Ur-Rehman S,Mushtaq Z, Zahoor T et al. Xylitol: areviewon bio-production, application, health benefits, and related safety issues. Crit Rev Food Sci Nutr. 2015;55(11)
Katarzyna Czyżyńska
Artykuł napisany przez
Katarzyna Czyżyńska
Absolwentka studiów magisterskich na kierunku Dziennikarstwo i komunikacja społeczna. Pierwsze doświadczenie zdobywała w agencji PR. Od kilku lat copywriterka, głównie w tematyce medycznej. Od 2018 roku pełniła funkcję redaktora SEO w spółce Pharma Partner, a od 2021 jest Zastępcą Redaktora Naczelnego. W wolnych chwilach miłośniczka kryminałów i kuchni włoskiej.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Produkty sypkie
Ryż parboiled - prostszy i lepszy sposób na obróbkę termiczną
Ryż parboiled w drewnianej misce
Czarny makaron - z czego jest i gdzie kupić? Kalorie i cena
Czarny makaron z krewetkami
Dlaczego makaron pełnoziarnisty jest zdrowszy od pszennego? Sprawdź, ile ma kalorii
Makaron pełnoziarnisty, pomidory i oliwa
Podobne artykuły
Różne rodzaje ryżu w płóciennych workach
Ryż - wartości odżywcze. Ile ma dokładnie kalorii?
Drewniana łyżka pełna czerwonego ryżu
Czerwony ryż: właściwości, wpływ na cholesterol i gotowanie
Tortilla z kaszą perłową
Kasza perłowa - właściwości. Jak należy ją gotować?
Danie z płatkami owsianymi
Płatki owsiane - czy zawierają gluten? Właściwości i kalorie
Danie z płatków orkiszowych
Płatki orkiszowe - właściwości, kalorie i indeks glikemiczny

Reklama