Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!
Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!
Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!

Wskaźnik insulinooporności (HOMA-IR) - wskazania, normy i interpretacja wyniku

Wskaźnik HOMA-IR to parametr, dzięki któremu ustala się insulinooporność danej osoby. Sprawdza się go jeśli zachodzi podejrzenie występowania stanu przedcukrzycowego, czy takie objawy jak np. kłopoty z odchudzaniem, otyłość brzuszna, nadciśnienie tętnicze i senność. Jak oblicza się współczynnik HOMA-IR?
Laborant bada próbkę krwi
źrodło:123RF
W skrócie
  • Obliczając wskaźnik HOMA-IR można sprawdzić, czy dana osoba cierpi na insulinooodporność. Indeks HOMA ma prosty wzór: poziom insuliny x poziom glukosy / 22,5.
  • Badanie HOMA wykonuje się rano, najlepiej w godz. 7-10. Wymagane jest, aby pacjent był na czczo. Na wynik czeka się jeden dzień roboczy. Aby wykluczyć insulinoodporność wynik nie powinien przekraczać poziomu 1.
  • W przypadku wystąpienia wysokiego poziomu HOMA-IR wskazana jest zmiana nawyków żywieniowych. Dieta powinna zawierać dużo błonnika i nienasycone kwasów tłuszczowych.
Spis treści

Co to jest wskaźnik HOMA-IR?

Indeks HOMA-IR to wskaźnik, który wykorzystuje się do określenia insulinooporności. Jest to parametr, dzięki któremu można ocenić proporcje między wydzielaną insuliną a stężeniem glukozy u danej osoby. 

Wskaźnik HOMA-IR w języku angielskim określa się jako Homeostasis Model Assessment of Insulin Resistance. Wynik tego badania daje odpowiedź na pytanie czy pacjent właściwie reaguje na wyrzut insuliny z trzustki, a dokładniej czy wrażliwość komórek na insulinę jest właściwa. 

Insulina powoduje, że glukoza może przenikać do tkanek. Insulina jest hormonem produkowanym przez komórki BETA wysp trzustkowych. Jest on wydzielany po posiłku, by metabolizować węglowodany, białka i tłuszcze oraz aby pozyskiwać energię niezbędną do prawidłowego funkcjonowania organów, takich jak wątroba, tkanka mięśniowa oraz tłuszczowa.

Brak wrażliwości na ten hormon stanowi otwartą drogę dla stanu przedcukrzycowego, a dalej do cukrzycy typu 2. Kiedyś do oceny insulinooponości stosowano wiele badań, w tym tzw. krzywą cukrzycową.

Obecnie można sprawdzić to jednym badaniem - HOMA-IR, choć dostępne są także inne badania określające wysokość danych parametrów.

Reklama

Wskazania do zbadania poziomu HOMA

Poziom HOMA-IR należy zbadać, jeśli zachodzi podejrzenie insulinooporności, a nawet stanu przedcukrzycowego, czy samej cukrzycy. Kiedy w szczególności warto ustalić wskaźnik HOMA-IR?

Badanie powinno być wykonane, jeśli m.in. istnieje ryzyko zachorowania na cukrzycę (choroba występuje lub występowała u kogoś z bliskiej rodziny), a także jeżeli zaobserwowano u siebie wszystkie lub chociaż kilka poniższych symptomów:

  • zmęczenie, senność (zwłaszcza zauważalna po posiłku), brak energii;
  • problemy z odchudzaniem;
  • otyłość brzuszna;
  • nadciśnienie tętnicze krwi;
  • podwyższone wartości trójglicerydów we krwi;
  • kłopoty z koncentracją, apatia;
  • intensywne napady głodu po 2-3 godzinach od ostatniego posiłku;
  • bóle stawowe;
  • nawracające uczucie zimna;
  • zła kondycja skóry;
  • bóle stawów.

Stwierdzenie występowania insulinooporności właściwie jest jednoznaczne ze zdiagnozowaniem stanu przedcukrzycowego. Jeśli ta nieprawidłowość zostanie zbagatelizowana, najprawdopodobniej z czasem przeistoczy się w cukrzycę. 

W sytuacji, gdy lekarz orzeknie insulinooporność nie należy tego bagatelizować tylko podjąć odpowiednie działania, by zapobiec dalszemu rozwojowi dolegliwości.

Wskażnik HOMA-IR można łatwo obliczyć. Najczęściej jest on szacowany przez laboratorium, w którym jest wykonywane badanie. Sam wynik oblicza się za pomocą prostego wzoru:

[poziom insuliny we krwi na czczo (mu/ml) * poziom glukozy we krwi na czczo (mmol/l)] / 22,5

 

Obliczanie HOMA-IR można tez wykonać w Internecie z pomocą  gotowych kalkulatorów - sprawdź tutaj.

 

Reklama

Jak wygląda badanie HOMA-IR?

Badanie wskaźnika HOMA-IR polega na analizie krwi pacjenta z jednego pobrania. Jak się do niego przygotować? Na badanie należy przyjść na czczo. Pacjent powinien zgłosić się do punktu pobrań między 7:00 a 10:00 rano.

Dla precyzyjnej oceny należy je powtórzyć 3-4 razy, ponieważ poziom insuliny może się znacznie wahać. Ostateczny wynik ustala się w oparciu o średnią, wyciągniętą ze wszystkich analiz. 

Do zbadania indeksu HOMA sprawdza się poziom insuliny i glukozy we krwi. Cena badania waha się od 50 do 65 zł, z czego samo badanie glukozy to koszt około 10 złotych.

By zdiagnozować cukrzycę, poza określeniem wskaźnika HOMA-IR, wykonuje się także z reguły test obciążenia glukozą, oznaczenie poziomu adiponektyny oraz proinsuliny, a także bada wysokość białka C-reaktywnego. 

Reklama

Normy HOMA-IR - interpretacja wyniku

Jak powinien się prezentować prawidłowy parametr HOMA-IR? Normy poziomu glukozy dla tego wskaźnika są takie, że nie powinien przekraczać wartości 1. Prawidłowe wyniki to stężenie insuliny na poziomie między 3 a 25 mU/ml, a poziom glukozy – 3,9-5,5 mmol/l, przy założeniu, że badania są wykonywane na czczo.

Jeśli parametr HOMA-IR wynosi powyżej 1, wówczas powinno wdrożyć się dogłębną diagnostykę, gdyż może to oznaczać, że mamy do czynienia z nieprawidłowością, jaką jest insulinooporność. Z pewnością zaś mamy do czynienia z insulinoopornością, jeśli współczynnik HOMA-IR będzie wynosił powyżej 2 i powyżej 3.

Innymi wskaźnikami służącymi do oceny oporności na insulinę są także parametr QUICKI, obliczany, podobnie jak HOMA-IR, na podstawie stężenia glukozy i insuliny na czczo oraz wskaźnik Matsudy, który wynika z doustnego testu tolerancji glukozy (OGTT).

Metoda klamry metabolicznej oraz test tolerancji na insulinę to długotrwałe, męczące testy, w obliczu czego badanie wskaźnika HOMA-IR wydaje się mało inwazyjną i szybką analizą.

Reklama

Wysoki wskaźnik HOMA-IR - co robić?

Za wysoki współczynnik HOMA-IR oznacza, że należy zmienić styl życia oraz jadłospis. Do tygodniowego grafiku powinno się wprowadzić regularną aktywność fizyczną, dopasowaną do wieku, stanu zdrowia i aktualnych możliwości.

Bardzo ważnym elementem, który pomaga przeciwdziałać pojawieniu się cukrzycy, jest dieta bogata m.in. w błonnik oraz nienasycone kwasy tłuszczowe. Przygotowując posiłki należy unikać tłuszczu odzwierzęcego i cukrów prostych, a także ograniczyć węglowodany.

Poza tym warto zredukować stres i zadbać o higienę snu, czyli odpowiednią jakość i ilość odpoczynku nocnego. Dzięki wymienionym metodom spada waga i zmniejsza się ilość tkanki tłuszczowej, co często spędza sen z powiek osobom ze zdiagnozowaną insulinoopornością. 

W przypadku, gdy pacjent nie reaguje w sposób zadowalający na powyższe metody zapobiegania cukrzycy, lekarze włączają niekiedy leczenie farmakologiczne w postaci środka o nazwie metformina.

Nadal jednak pacjenta obowiązuje restrykcyjna dieta. Najlepiej jeśli jest ona dopasowana do konkretnej osoby przez wykwalifikowaną osobę, taką jak dietetyk.

 

 

Czytaj również

Bibliografia

  • Szurkowska M., Szafraniec K., Gilis-Januszewska A., Wskaźniki insulinooporności w badaniu populacyjnym i ich wartość predykcyjna w określeniu zespołu metabolicznego, Przegląd Epidemiol, 2005, 59: 743–752.
  • Dominika Musiałowska, Insulinooporność Zdrowa dieta i zdrowe życie, Wydawnictwo Feeria, Łódź 2020
  • Luiza Napiórkowska, Edward Franek, Insulinooporność a stan przedcukrzycowy, N Med 2017; XXX(02): 84-88 http://www.pnmedycznych.pl/wp-content/uploads/2017/02/pnm_2017_084-088.pdf (dostęp 30.07.2021)
  • Joanna Suliburska, Justyna Kuśnierek, Czynniki żywieniowe i pozażywieniowe w rozwoju insulinooporności, https://journals.viamedica.pl/forum_zaburzen_metabolicznych/article/download/28724/23493 (dostęp 30.07.2021)
  • Insulinooporność a stężenie glikemii na czczo u krewnych pierwszego stopnia osób chorych na cukrzycę typu 1, Przegląd Kardiodiabetologiczny 2012; 7 (2): 99–102
Olga Tomaszewska
Artykuł napisany przez
Olga Tomaszewska
Dyplom dziennikarza zdobyła w 2009 roku, a od 2005 r. nieprzerwanie pisze i redaguje. Pracowała dla „Mojego Miasta Pabianice”, jako dziennikarz, redaktor, zastępca redaktora naczelnego i PR-owiec, współpracowała z „Nowym Życiem Pabianic" i licznymi portalami o tematyce zdrowotnej, tworząc dla tych podmiotów artykuły. Jej konikiem jest tworzenie treści z zakresu profilaktyki zdrowia, szeroko pojętej psychologii oraz pediatrii. Jeśli nie pisze, wygina się na macie ćwicząc hatha jogę jako nauczyciel i dozgonny uczeń.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Badania krwi
Jaka jest norma ferrytyny - co oznacza nadmiar i niedobór?
Próba krwi do badania poziomu ferretyny
Morfologia RBC - czym jest, co oznacza podwyższone i obniżone?
Próbki krwi
RDW SD - co oznacza podwyższony i obniżony wynik?
Badanie próbki z morfologią krwi
Podobne artykuły
Próba krwi do badania poziomu ALT
Badanie ALT - diagnozowanie uszkodzeń wątroby. Norma wyników
Badanie poziomu IGE całkowitego
IgE całkowite: jaka jest norma? Co oznacza wysokie IgE, a co niskie?
Posiew krwi przeprowadzany w labolatorium
Posiew krwi - tlenowy i beztlenowy. Ile się czeka na wyniki?
Kleszcz na skórze człowieka
Western Blot skutecznym testem na boreliozę? Sprawdź, ile się czeka na wynik i jak go interpretować
Próbka krwi do badania poziomu AST
AST (aminotransferaza asparaginianowa) - badanie krwi przy diagnostyce wątroby. Co oznacza wynik?

Reklama


Sonda
Sonda redakcyjna
Jakie funkcje Twojego CGM są dla Ciebie najważniejsze?
Touchcare CGM