Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗

Zaburzenia odżywiania – czym są i jak z nich wyjść?

Zaburzenia odżywiania, takie jak anoreksja czy bulimia, należą do grupy zaburzeń psychicznych, warunkowanych cechami osobowościowymi, doświadczeniami środowiskowymi oraz przekazem kulturowym dotyczącym kanonów piękna. Tego typu zaburzenia odżywiania dotykają głównie nastolatków. Osobnym zagadnieniem są zaburzenia odżywiania u dzieci. Jak wyjść z anoreksji i bulimii, na czym polega leczenie zaburzeń odżywiania?
Bulimia
Źródło: 123RF
Spis treści

Reklama

Czym są zaburzenia odżywiania?

Zaburzenia odżywiania to grupa chorób o podłożu psychicznym, objawiających się nieprawidłowym (zwiększonym lub zmniejszonym) łaknieniem. Zaburzenia odżywiania zostały ujęte w międzynarodowej klasyfikacji ICD-10.

Najbardziej znane z nich i najczęściej występujące to anoreksja (jadłowstręt psychiczny) oraz bulimia (żarłoczność psychiczna). Oprócz tego do zaburzeń odżywiania zaliczane są (wg. ICD-10):

  • jadłowstręt psychiczny atypowy, 
  • atypowa żarłoczność psychiczna, 
  • przejadanie związane z innymi czynnikami psychologicznymi,
  • wymioty związane z innymi czynnikami psychologicznymi.

Zaburzenia odżywiania bardzo często występują w parze z innymi zaburzeniami natury psychicznej, w tym depresją czy psychozami. Źródła zaburzeń odżywiania są bardzo zróżnicowane.

Przyczyną problemów mogą być zarówno reakcje organizmu na chroniczny stres, jak i traumatyzujące wydarzenia z teraźniejszości oraz przeszłości, niewłaściwy model wychowania, a także czynniki biologiczne (drobnoustroje zamieszkujące układ pokarmowy).

Reklama

Zaburzenia odżywiania - anoreksja

Anoreksja (anorexia nervosa) czyli jadłowstręt psychiczny, to zaburzenie odżywiania polegające na celowym dążeniu do utraty wagi i utrzymania jej na jak najniższym poziomie.Chory odczuwa bardzo silny lęk przed przybraniem na wadze.

Towarzyszy temu silne zaburzenie postrzegania własnego ciała – nawet osoba skrajnie wychudzona uważa się za zbyt otyłą i mimo zgubnych konsekwencji wciąż usiłuje chudnąć. Anoreksja to zaburzenie odżywiania, które najczęściej pojawia w wieku 14-18 lat i w mniej więcej 9 na 10 przypadków dotyczy kobiet. Występuje jednak również anoreksja u mężczyzn i chłopców.

Osoba chora na anoreksję stara się jeść jak najmniej, a do swojego menu włącza wyłącznie potrawy małokaloryczne. Dietę często wspomaga środkami ograniczającymi apetyt i przyspieszającymi metabolizm, niekiedy pochodzącymi z nieustalonych źródeł i mającymi nie do końca zbadane działanie. Do tego dochodzi intensywny wysiłek fizyczny.

Przyczyn tego typu zaburzeń odżywiania naukowcy dopatrują się w predyspozycjach osobowościowych, a także czynnikach środowiskowych i kulturowych. 

Bulimia, jako zaburzenie odżywiania 

Bulimia (bulimia nervosa),czyli żarłoczność psychiczna, to zaburzenie odżywiania polegające na napadowym objadaniu się, a następnie – próbach zbicia i kontrolowania wagi, czemu służyć ma prowokowanie wymiotów, używanie środków przeczyszczających, urządzanie głodówek a także bardzo intensywne i długie sesje ćwiczeń fizycznych.

W przebiegu bulimii napady żarłoczności są okresowe, podobnie jak następujące po nich działania kompensacyjne. 

Bulimia również należy do zaburzeń odżywiania zdecydowanie częściej dotykając kobiety. Zazwyczaj pojawia się w pierwszych latach po wejściu w dorosłość (18-25 lat). Przyczyn tego zaburzenia odżywiania najczęściej upatruje się w czynnikach:

  • psychologicznych, 
  • środowiskowyc, 
  • biologicznych. 

Bardzo często u źródeł bulimii leży doświadczane w dzieciństwie poczucie braku akceptacji ze strony rodziców lub rówieśników, zwłaszcza jeśli jest ono powiązane z krytyczną opinią otoczenia odnośnie wyglądu zewnętrznego i zwłaszcza, jeśli prowadzi do braku samoakceptacji. 

U podłoża bulimii leżeć mogą też:

  • traumatyczne wydarzenia, 
  • chroniczny stres, 
  • konflikty rodzinne, 

ale też czynniki neurobiologiczne, takie jak uszkodzenia ośrodka sytości w mózgu. 

Zaburzenia odżywiania u dzieci

Anoreksja i bulimia pojawiają się zazwyczaj  u nastolatków i osób dorosłych. Zdarzają się jednak także zaburzenia odżywiania u dzieci, u noworodków i niemowląt. Zazwyczaj mają one odmienną genezę oraz przebieg. Maluchy odmawiające przyjmowania pokarmu często nazywane są pieszczotliwie „niejadkami”, a większości przypadków panuje przekonanie, że z czasem dziecko zacznie jeść normalnie. 

Niestety, w rzeczywistości zaburzenia odżywiania u dzieci mogą mieć poważny charakter. Pierwsze problemy pojawiają się już w okresie niemowlęcym – wówczas mówimy nie tyle o zaburzeniach ożywania, co karmienia. 

Przyczyny są bardzo zróżnicowane. Wyróżniamy wśród nich:

  • przymus jedzenia, na który psychika reaguje w sposób odwrotny do oczekiwanego,
  • reakcje lękowe związane z traumatycznymi doświadczeniami lub nadmiarem negatywnych emocji wokół dziecka,
  • niewłaściwe ułożenie dziecka do karmienia,
  • zaburzenia somatyczne, takie jak dysfagia (zaburzenia przełykania związane z uczuciem zalegania pokarmu w przełyku),
  • choroby i zaburzenia rozwoju, takie jak autyzm.

Zaburzenia odżywiania u dzieci wymagają pilnej konsultacji lekarskiej. W wielu przypadkach pediatra będzie zmuszony pokierować dziecko i jego rodziców na leczenie specjalistyczne – psychiatryczne, psychologiczne, gastrologiczne lub inne.

Reklama

Zaburzenia odżywiania i objawy dodatkowe

Zaburzeniom odżywiania, również anoreksji, towarzyszą bardzo zróżnicowane objawy, daleko wykraczające poza te podstawowe, pozwalające zidentyfikować chorobę. Dla przykładu, kobiety cierpiące na anoreksję bardzo często mają problem z regularnością okresu, co jest związane z daleko idącymi zmianami hormonalnymi. Zaburzenia odżywiania tego typu mogą też objawiać się obniżeniem nastroju, a wręcz stanami depresyjnymi i psychozami. 

Do niespecyficznych objawów anoreksji zaliczane też są: 

  • wypadanie włosów na głowie przy jednoczesnym zwiększeniu owłosienia na ciele, 
  • zaburzenia akcji serca, 
  • osłabienie mięśni, 
  • wiotczenie i starzenie się skóry, 
  • próchnica zębów i wiele innych. 

Także bulimia wiąże się z objawami, które są wyniszczające dla organizmu oraz estetyki ciała, na czele z próchnicą i uszkodzeniami zębów, które są konsekwencją erozji szkliwa wskutek kontaktu z kwasami znajdującymi się w wymiotach. 

Reklama

Jak leczyć zaburzenie odżywania?

Na czym polega terapia zaburzeń odżywiania? Leczenie uzależnione jest zarówno od tego, na którą z jednostek chorobowych zapadł pacjent, jak też i przyczyn, które wywołały zaburzenie.

Zazwyczaj leczenie zaburzeń odżywiania koncentruje się na aspektach psychologicznych (niekiedy także psychiatrycznych) oraz somatycznych, związanych z konkretnymi objawami.

Stosowana w przypadku anoreksji czy bulimii psychoterapiama na celu zarówno ustalenie źródeł zaburzeń odżywiania, jeśli takowe leżą w historii życia pacjenta (lęki, traumy i inne bodźce wywołujące patologiczny brak samoakceptacji), jak też zrozumienie i skorygowanie nieprawidłowości reakcji występujących w przebiegu choroby (np. błędne postrzeganie się jako osoby grubej). 

W bardziej zaawansowanych stanach terapia poznawczo-behawioralna powinna być prowadzona w warunkach szpitalnych - dla wielu chorych jedyną szansą na wyjście z choroby jest ośrodek leczenia zaburzeń odżywiania lub inna tego typu placówka, która w kompleksowy sposób zmierzy się z problemem pacjenta.

Zwłaszcza w przypadku wystąpienia dodatkowych zaburzeń psychicznych konieczne może być włączenie terapii farmakologicznej pod nadzorem psychiatry. Pamiętajmy, że mimo psychicznego podłoża zaburzeń odżywiania, chory może wymagać leczenia także w zakresie gastrologicznym, hormonalnym, ginekologicznym, kardiologicznym, ogólnoustrojowym, a nawet dermatologicznym czy stomatologicznym. 

Reklama

Test na zaburzenie odżywiania 

Zaburzenia odżywiania często są wstępnie diagnozowane na postawie prostych pytań testowych. Nie zastąpią one bardziej zaawansowanych badań klinicznych i psychiatrycznych, nie mniej warto, by każda osoba podejrzewająca u siebie zaburzenia odżywiania, odpowiedziała sobie na kilka podstawowych pytań. Wypełniając tzw. kwestionariusze zaburzeń odżywianiamożemy zostać zapytani o to, czy:

  • obsesyjnie myślimy o jedzeniu, 
  • obsesyjnie myślimy o swojej wadze, 
  • boimy się otyłości, 
  • uważamy się za zbyt grubych, choć inni postrzegają nas jako osoby chude, 
  • zdarza nam się prowokować wymioty i wywoływać biegunki, 
  • straciliśmy w ciągu ostatnich miesięcy dużą ilość kilogramów itd.

W przypadku zaburzeń odżywiania leczenie jest trudne, długotrwałe i wieloaspektowe, nie mniej należy zrobić wszystko, aby osoba chora je podjęła. 

Czytaj również:

Piotr  Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Artykuł napisany przez
Piotr Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Dziennikarz wyróżniony w konkursie "Dziennikarz Medyczny Roku 2023". Autor tysięcy publikacji o tematyce medycznej, ekonomicznej, politycznej i społecznej. Przez 15 lat związany z Dziennikiem Łódzkim i Polska TheTimes. Z wykształcenia socjolog stosunków politycznych, absolwent Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Po godzinach fotografuje, projektuje, maluje, tworzy muzykę.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Zaburzenia odżywiania
Ortoreksja - co to jest? Przyczyny, objawy, skutki i leczenie
Dziewczyna cierpi na ortoreksję
Podobne artykuły
Kobieta chorująca na bulimię w toalecie
Bulimia - przyczyny, objawy i leczenie. Jakie powoduje skutki?
Ogryzek od jabłka stojący przy lustrze
Anoreksja - przyczyny, objawy, diagnoza, leczenie
Objawy anoreksji - jak anorektyczki ukrywają chorobę?
Anoreksja u mężczyzn i chłopców
Anoreksja to nie jest „niewinna” dieta

Reklama


Czym się różni odporność swoista od nieswoistej?
Sprawdź!