Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠
Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠
Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠

Gwiaździak - objawy, rokowania i stopnie. Jakie są rodzaje?

Gwiaździak (astrocytoma) jest pierwotnym nowotworem złośliwym, wywodzącym się z komórek glejowych, które tworzą tkankę nerwową człowieka. Astrocytoma zaliczana jest do glejaków. Występuje w ośrodkowym układzie nerwowym, głównie w mózgu. Sprawdź, jakie są rodzaje gwiaździaków, jakie mają stopnie złośliwości oraz jakie są rokowania.
Lekarz i wizualizacja dotycząca gwiaździaka
źródło:123RF
Spis treści

Co to jest gwiaździak?

Gwiaździak jest rodzajem glejaka, czyli pierwotnego nowotworu złośliwego, występującego w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN). Glejaki stanowią około 40 procent wszystkich nowotworów wykrywanych w OUN – głównie w mózgu, a także w niewielkim stopniu w obrębie rdzenia kręgowego. Ich nazwa wywodzi się od komórek glejowych (neurogleju), które tworzą zrąb mózgu i odpowiadają za ochronę neuronów. Neuroglej razem z komórkami nerwowymi tworzy tkankę nerwową. 

W organizmie człowieka wyróżnia się następujące rodzaje komórek glejowych:

  • oligodendrocyty, 
  • astrocyty, 
  • ependymocyty, 
  • komórki Schwanna, 
  • mikroglej,
  • komórki satelitarne.

Glejaki wywodzące się z astrocytów są nazywane gwiaździakami. Glejak gwiaździsty jest najczęściej diagnozowanym złośliwym nowotworem mózgu

Reklama

Astrocytoma i inne glejaki 

Gwiaździak (astrocytoma) najczęściej lokalizuje się w płacie czołowym mózgu. Poza gwiaździakami wyróżnia się jeszcze inne rodzaje glejaków. Wywodzące się z komórek glejowych nazywanych oligodendrocytami to skąpodrzewiaki. Powstające z ependymocytów są nazywane wyściółczakami. Zaś będące połączeniem astrocytów i oligodendrocytów to skąpodrzewiakogwiaździaki. 

Skąpodrzewiaki są nowotworami gleju skąpowypustkowego. Tworzą się najczęściej w istocie białej mózgu. Wyściółczaki zaś powstają z neurogleju wyściółkowego. Lokalizują się głównie w IV komorze mózgu. 

Reklama

Stopnie glejaka gwiaździstego

Każdy z wymienionych wyżej rodzajów glejaka może mieć różne stopnie złośliwości. Światowa Organizacja Zdrowia klasyfikuje nowotwory według czterostopniowej skali, gdzie stopień 1 oznacza nowotwór łagodny, a 4 - najbardziej złośliwy. 

Pierwszy stopień klasyfikacji WHO jest przypisywany tzw. gwiaździakom włosowatokomórkowym. Ten łagodny gwiaździak 1 stopnia jest zmianą wolno rosnącą i dobrze rokującą. Gwiaździak rozlany jest zmianą zaliczaną do drugiego stopnia złośliwości, zaś gwiaździak anaplastyczny do stopnia trzeciego. 

Do gwiaździaków należy też glejak wielopostaciowy, który jest nowotworem wyjątkowo złośliwym, bardzo szybko rosnącym i naciekającym na okoliczne tkanki. Glejaka wielopostaciowego WHO uplasowała na czwartym stopniu złośliwości. 

Co warto podkreślić, jedynie gwiaździak 1 stopnia jest łagodnym nowotworem, zaś gwiaździaki 2, 3 i 4 stopnia są zmianami złośliwymi. 

Reklama

Objawy gwiaździaka  

Objawy gwiaździaka są uzależnione przede wszystkim od wielkości nowotworu oraz umiejscowienia. Glejaki w początkowym stadium zazwyczaj nie dają żadnych objawów. Dopiero pod wpływem wzrostu guza dochodzi do ucisku mózgowia. W zależności od tego, gdzie nowotwór komórek glejowych jest umiejscowiony, pojawiają się inne objawy, co ma związek z tym, że każdy obszar mózgu pełni inną funkcję w organizmie. 

Do najczęściej obserwowanych u pacjentów objawów gwiaździaków należą:

  • bóle głowy, 
  • nudności,
  • wymioty,
  • zaburzenia mowy, wzroku i słuchu
  • zaburzenia chodu,
  • osłabienie sprawności umysłowej, 
  • zaburzenia pamięci, 
  • niedowłady i zaburzenia czucia,
  • zaburzenia osobowości,
  • napady padaczkowe, 
  • obrzęk mózgu.

Warto podkreślić, że im wyższy stopień złośliwości gwiaździaka, tym zmiana nowotworowa szybciej rośnie, co skutkuje wcześniejszym wystąpieniem objawów. Co więcej, glejak wielopostaciowy, zaliczany do IV, najwyższego stopnia złośliwości, nie tylko bardzo szybko rośnie, ale dodatkowo nacieka na okoliczne tkanki, prowadząc do ich zniszczenia. U pacjentów z tym rodzajem glejaka gwiaździstego choroba bardzo szybko postępuje i ma wyjątkowo agresywny przebieg. 

Reklama

Rokowania przy gwiaździakach  

Rokowania w przypadku gwiaździaków zależą przede wszystkim od stopnia złośliwości nowotworu, ale także od wielkości guza i jego umiejscowienia. 

Rokowania gwiaździakiem włosowatokomórkowym są pomyślne, gdyż zmiana cechuje się powolnym wzrostem i zazwyczaj występuje w miejscach, w którym łatwo ją usunąć. Gorsze rokowania mają pacjenci z gwiaździakiem rozlanym (II stopień) lub anaplastycznym (III stopień), gdyż rosną one szybciej. Natomiast prognozy w przypadku wielopostaciowego są bardzo złe, gdyż nowotwór nie tylko szybko rośnie, ale także nacieka na okoliczne tkanki przez co jest bardzo trudny do usunięcia. Pacjenci z glejakiem wielopostaciowym żyją średnio 12-18 miesięcy od momentu postawienia diagnozy, niezależnie od podjętego leczenia. 

Generalnie gwiaździaki 1 i 2 stopnia leczy się operacyjnie, a następnie pacjenci są poddawani obserwacji. W przypadku tych 3 i 4 stopnia leczenie operacyjnie nie wystarczy. Konieczna jest także radioterapia lub chemioterapia. Coraz częściej pacjenci są poddawani innowacyjnym metodom leczenia, takim jak:

  • terapia celowana, 
  • immunoterapia,
  • hipertermia.

Jednakże w przypadku glejaka wielopostaciowego leczenie onkologiczne zwykle nie przynosi oczekiwanego rezultatu, gdyż ten rodzaj glejaka gwiaździstego ma tendencję do szybkiego nawracania.

Czytaj również

Bibliografia

  • Bożena Kamińska, Jak powstają guzy mózgu? Czyli o pożytku badań całych genomów, Wszechświat, t. 116, nr 1–3/2015.
  • Karolina Okła, Anna Wawruszak, Sylwia Bilska, Glejaki – epidemiologia, klasyfikacja i etiologia, Review and Research on Cancer Treatment, Volume 1, Issue 1 (2015).
  • Jacek Furtak, Rola badań genetycznych w diagnostyce i leczeniu operacyjnym glejaków, Głos Pacjenta Onkologicznego, Nr 2/2019 (35).
  • Agata Rojek, Wojciech Lesław Zub, Marta Waliszewska-Prosół, Joanna Bladowska, Krystian Obara, Maria Ejma, Wieloletnie przeżycie chorych z glejakiem wielopostaciowym – opisy przypadków, Polski Przegląd Neurologiczny, 2016, tom 12, nr 2.
Joanna Woźniak
Artykuł napisany przez
Joanna Woźniak
Dziennikarka i copywriterka, specjalizująca się w tematyce medycznej. Przez blisko pół dekady redaktor i wydawca serwisu internetowego Dziennika Łódzkiego. Współpracowała z łódzkim ośrodkiem TVP. Absolwentka Filozofii oraz Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej na Uniwersytecie Łódzkim. W wolnych chwilach fotografuje kontrasty ulicy i eksperymentuje w kuchni.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Rodzaje nowotworów
Chrzęstniakomięsak - objawy, leczenie, rokowania, przerzuty
Choroba kości Chrzęstniakomięsak
Oponiak mózgu - jak szybko rośnie i czym grozi nieleczony?
Model mózgu człowieka
Pierwsze objawy raka migdałka podniebiennego - jak wygląda leczenie?
Choroba nowotworowa migdałków podniebiennych
Podobne artykuły
Wizualizacja glejaka wielopostaciowego
Glejak - jak szybko się rozwija i odrasta? Rokowania
Zastrzyk w kość
Rak kości – objawy, RTG. Jak szybko postępuje i czy boli?
Rak szyjki macicy
Rak szyjki macicy - objawy i leczenie. Lista badań
Nowotwór skóry
Jak wygląda rak płaskonabłonkowy skóry? Leczenie i rokowania

Reklama


Jak często robić regenerację włosów?
Sprawdź!