Czarny plastik w przyborach kuchennych. Sprawdź, dlaczego lepiej go unikać ❗
Czarny plastik w przyborach kuchennych. Sprawdź, dlaczego lepiej go unikać ❗
Czarny plastik w przyborach kuchennych. Sprawdź, dlaczego lepiej go unikać ❗

Zespół Cotarda - objawy i przypadki syndromu chodzącego trupa. Jak leczyć?

Zespół Cotarda to niezwykle ciężkie zaburzenie psychiczne, którego istotę dobrze oddaje używane zamiennie określenie potoczne, czyli syndrom chodzącego trupa. Dotknięci nim pacjenci są przekonani, że nie żyją, a ich organy wewnętrzne całkowicie zanikły, bądź właśnie gniją.
Kobieta z objawami zespołu Cotarda
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Zespół Cotarda to jedno z najcięższych zaburzeń psychicznych.
  • ZC objawia się myśleniem nihilistycznym i negacyjnym. Chory jest przekonany, że jego organy wewnętrzne zanikły, on sam zaś jest nieżywy.
  • Leczenie zespołu Cotarda jest trudne, ale możliwe. W zależności od potrzeb stosuje się farmakoterapię, psychoterapię, psychoedukację a nawet elektrowstrząsy.
SPRAWDŹ TEŻ: Tanatofobia - lęk przed śmiercią. Jak sobie radzić?
Spis treści

Co to jest zespół Cotarda?

Zespół Cotarda jest poważną chorobą psychiczną, w przebiegu której pacjent doświadcza urojeń nihilistycznych, których istotą może być:

  • przekonanie o rozpadzie narządów znajdujących się wewnątrz ciała,
  • przeświadczenie o własnej śmierci, tudzież o nieśmiertelności.

Schorzenie to może towarzyszyć skrajnym postaciom depresji, schizofrenii oraz zaburzeniom identyfikacji, takim jak zespoły Capgrasa oraz Fregolego. Ze względu na rzadkość występowania, nie jest ono uwzględnione ani w międzynarodowej klasyfikacji chorób ICD-10, ani też w zestawieniu chorób psychicznych DSM-V.

Obecnie pacjenci z tym rozpoznaniem przypisywani są często do kategorii „epizodu ciężkiej depresji z objawami psychotycznym” (F32.3). Naukowcy zastanawiają się jednak, czy ze względu na wyjątkową specyfikę objawów, zespół Cotarda nie powinien zostać uznany za odrębną jednostkę chorobową.

Zaburzenie to znane jest od XVI wieku, pierwotnie jednak nie rozumiano jego istoty, łączono je z innymi problemami zdrowotnymi, a nawet poglądami natury filozoficznej (nihilizm).

Współczesne ujęcie jako pierwszy zaproponował w 1880 roku francuski lekarz Jules Cotard, od którego nazwiska została zaczerpnięta późniejsza nazwa. Opisując przykład swojej pacjentki, mówił on wówczas o „złudzeniu negacji” (fr.: le délire des négations).

Reklama

Przypadki zespołu Cotarda

Przypadki zespołu Cotarda są bardzo nieliczne, lecz kilka z nich zostało ujętych w literaturze naukowej. Doskonałym przykładem jest kobieta, której historię przytoczył Cotard.

Była ona przekonana, że składa się wyłącznie z kości i skóry, jej organy wewnętrzne dawno bowiem zanikły. Nie mając mózgu, płuc, żołądka, jelit czy układu nerwowego, a jedynie rozkładające się ciało, uważała się w istocie za nieżywą.

Ponieważ jednak funkcjonowała w realnym świecie, żywiła jednocześnie przeświadczenie o swojej nieśmiertelności. Uważała, że stan ten przerwać może jedynie spalenie jej doczesnych szczątków. Według niej sytuacja, w jakiej się znalazła, była karą bożą za grzechy.

Inny przypadek, zdecydowanie bardziej współczesny (2019 rok) opisują Kaja Hanna Karakuła i współpracownicy. U 21-letniej kobiety zespół Cotarda rozwinął się w okresie połogu. 10 dni po porodzie wystąpiły pierwsze niepokojące symptomy: rozkojarzenie, lęk, bezsenność.

Niedługo potem psychiatra rozpoznał ciężki epizod depresyjny z zaburzeniami psychotycznymi. W kolejnych dniach, mimo wdrożonego leczenia, jej stan gwałtownie się pogarszał. Wystąpiły urojenia nihilistyczne, w tym przekonanie o rozpadzie i gniciu narządów wewnętrznych, a także omamy węchowe (odczuwanie przykrej woni).

Dopiero zaawansowane leczenie psychiatryczne (farmakologiczne) oraz psychoterapeutyczne przyniosły znaczącą poprawę stanu zdrowia pacjentki.

Reklama

Objawy zespołu Cotarda

Oprócz wspomnianych wyżej urojeń nihilistycznych, u osób cierpiących na zespół Cotarda mogą wystąpić takie objawy, jak:

  • myśli samobójcze,
  • znaczne pobudzenie psychoruchowe,
  • wzmożone napięcie emocjonalne,
  • poczucie zagrożenia, lęk i panika,
  • bezsenność,
  • apatia i wycofanie,
  • niespójność i nieracjonalność procesów myślowych,
  • zaburzenia czucia, w tym odczuwania bólu.

Ze względu na charakter objawów, wyróżnia się trzy postaci choroby (klasyfikacja Berriosa i Luque’a):

  • z depresją i halucynacjami,
  • zespół Cotarda I (bez depresji, z zaburzeniami hipochondrycznymi),
  • zespół Cotarda II (z depresją).

Reklama

Przyczyny choroby Cotarda

Choroba Cotarda ma nie do końca poznane podłoże. Badacze wciąż zakładają wiele hipotez. Przypuszcza się, że przyczyną tego typu zaburzeń mogą być:

  • depresja, schizofrenia i inne choroby psychiczne;
  • uszkodzeniu mózgu, w tym między innymi płata czołowego, obu półkul lub tylko prawej, a także zmniejszenie objętości mózgu;
  • zmiany niedokrwienne, na przykład po udarze, ale też po porodzie;
  • krwiak podtwardówkowy, czyli nagromadzenie krwi między oponami mózgowo-rdzeniowymi;
  • działanie niektórych leków (w literaturze naukowej wymieniany jest m.in. przeciwwirusowy acyklowir, przeciwzapalne kortykosteroidy, a także amantadyna, stary lek na grypę i chorobę Parkinsona, obecnie rozważany w kontekście leczenia Covid-19);
  • zakażenie wirusem HIV i choroba AIDS.

Reklama

Jak leczy się syndrom Cotarda?

Syndrom Cotarda można leczyć, często z dobrym i trwałym skutkiem, aczkolwiek proces ten jest trudny, długotrwały i złożony. Tak jak w przypadku wielu zaburzeń psychicznych, nie istnieje jeden uniwersalny schemat terapeutyczny, a poszczególni pacjenci różnie reagują na wdrażane działania.

Często zatem strategię modyfikuje się na podstawie osiągniętych dotychczas rezultatów. Zarówno przyczynowo, jak też objawowo stosowane są:

  • Farmakoterapia (zwłaszcza u osób z depresją lub schizofrenią), z użyciem takich środków jak:
    • leki przeciwdepresyjne (amitryptylina, duloksetyna, fluoksetyna, wenlafaksyna),
    • leki przeciwpsychotyczne (arypiprazol, paliperydon).
  • Psychoterapia oraz psychoedukacja.
  • Elektrowstrząsy, skuteczne zwłaszcza u pacjentów z depresją psychotyczną oraz melancholią).

Bardzo często satysfakcjonujący efekt przynosi połączenie dwóch leków, a także zastosowanie kilku równoległych działań, np. leczenia farmakologicznego i spotkań w gabinecie psychoterapeuty.

Czytaj również

Bibliografia

  • Kamil Leis, Dominika Gapska, Tomasz Aleksiewicz, Katarzyna Litwin, Kacper Miętkiewicz, Przemysław Gałązka: Zespół Cotarda – przegląd aktualnej wiedzy, Psychiatria i Psychologia Kliniczna 2018/18/3/320–324.
  • Kaja Hanna Karakuła, Małgorzata Romaniuk, Karol Krupa, Małgorzata Futyma-Jędrzejewska, Dariusz Juchnowicz: Moje ciało gnije - zespół Cotarda u kobiety w połogu. Opis przypadku, Curr Probl Psychiatry 2020;21(2): 102-108.
Piotr  Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Artykuł napisany przez
Piotr Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Dziennikarz wyróżniony w konkursie "Dziennikarz Medyczny Roku 2023". Autor tysięcy publikacji o tematyce medycznej, ekonomicznej, politycznej i społecznej. Przez 15 lat związany z Dziennikiem Łódzkim i Polska TheTimes. Z wykształcenia socjolog stosunków politycznych, absolwent Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Po godzinach fotografuje, projektuje, maluje, tworzy muzykę.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Zaburzenia i choroby psychiczne
Schizofrenia - objawy u dorosłych i dzieci. Jak rozpoznać?
Leczenie schizofrenii
PTSD (zespół stresu pourazowego) - co to jest i jak się objawia? Test i leczenie
Żołnierz trzyma klocki z litrami na dłoni, które tworzą napis PTSD
Osobowość anankastyczna, czyli kompulsywno-obsesyjna. Jak ją rozpoznać i leczyć?
Osobowość anankastyczna - jak ją rozpoznać?
Podobne artykuły
Osoba z zaburzeniami osobowści
Choroba afektywna dwubiegunowa - co to jest? Objawy
Osobowość borderline
Osobowość borderline - co to jest i jak się objawia? Test, leczenie
Dziecko z zespołem Retta
Zespół Retta - jakie ma objawy?
Pacjentka z problemem mizofonii
Mizofonia - jak się objawia? Czy to choroba psychiczna?
Zdenerwowana kobieta podczas rozmowy z terapeutą
Nerwica - rodzaje, objawy i przyczyny. Jak leczyć nerwicę?

Reklama


Jak odżywić skórę od wewnątrz?
Dowiedz się!