Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!
Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!
Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!

Kolana koślawe - fizjoterapia, rehabilitacja i ćwiczenia

Kolana koślawe to wada kończyn dolnych charakteryzująca się ułożeniem nóg w przypominającym literę X. Choroba ujawnia się zazwyczaj około czwartego- piątego roku życia. Można ją leczyć przy pomocy odpowiednich ćwiczeń korekcyjnych, natomiast w zaawansowanych przypadkach stosowane są szyny i aparaty prostujące.
Kolana człowieka
Źródło: 123RF
Spis treści

Zniekształcenia kolan obok wad stopy należą do najczęstszych patologii kończyn dolnych. W różnych okresach życia dziecka kształtowanie się kończyn dolnych i stóp jest nieco odmienne. Znajomość tych fizjologicznych odchyleń pozwala nie tylko ustrzec się przed zbędną, a więc szkodliwą ingerencją terapeutyczną, ale także przed przeoczeniem wczesnego stadium wady.

Kolana koślawe - jak powstają?

W okresie noworodkowym obserwujemy nieznaczną szpotawość kolan dziecka oraz zgięciowe ustawienie stawów biodrowych i kolanowych. Jest to prawidłowy stan fizjologiczny, który pozostała po ułożeniu wewnątrzmacicznym podczas życia płodowego. Takie ustawienie nóżek dziecka utrzymuje się zazwyczaj do około trzeciego roku życia.

Gdy dziecko wchodzi w okres przedszkolny, fizjologiczna szpotawość przechodzi w fizjologiczną koślawość, która zanika zwykle sama około szóstego roku życia, nieco szybciej u dziewczynek niż u chłopców. Pojawienie się koślawości czy szpotawości w okresie pokwitania może mieć już charakter trwały.

W tej wadzie oś podudzia tworzy z osią uda kąt otwarty na zewnątrz, nogi układają się w kształcie litery X. Koślawość mierzy się w stopniach lub ocenia się mierząc odległość między kostkami przy całkowicie wyprostowanych kolanach. Koślawość występuje, gdy przy złączonych i wyprostowanych kolanach, między kostkami przyśrodkowymi tworzy się odstęp powyżej 4-5 cm.

Reklama

Kolana koślawe - przyczyny

Przyczyną koślawości kolan są najczęściej:

  • wrodzona koślawość,
  • niewłaściwe zrośnięcie kości po złamaniu dolnej części kości udowej lub górnej części piszczeli,
  • nierównomierny wzrost części kości udowej lub kości goleniowej u dzieci,
  • reumatoidalne zapalenie stawów lub choroba zwyrodnieniowa stawów,
  • krzywica, choroba Pageta lub rozmiękanie kości,
  • porażenie mięśni,
  • przeciążenia kończyn.

Choroba ujawnia się zwykle około czwartego-piątego roku życia. Koślawość kolan u dzieci jest wynikiem przeciążenia kończyn dolnych w okresie szybkiego wzrostu ze słabym jeszcze w tym okresie aparatem mięśniowo-więzadłowym. Choroba może być także następstwem płaskostopia. Zniekształcenie jest bardziej wyraźne w pozycji stojącej. W zaawansowanych zmianach chód jest niezgrabny i niepewny z powodu osłabienia więzadeł i niestabilności stawów, występuje szybsze męczenie.

Zwiększony nacisk na chrząstki wzrostowe w okolicy kolana powoduje spowolnienie wzrostu kości udowej i piszczelowej po stronie bocznej a prawidłowy lub przyspieszony po stronie przyśrodkowej. Większe predyspozycje do tej wady stawów mają dzieci z obniżonym napięciem mięśniowym. Koślawość kolan sprawia, że dzieci mają tendencję do stawania w rozkroku. Takie ustawienie nóg zwiększa obciążenie wewnętrznych brzegów stóp, przez co utrudnia kształtowanie się prawidłowego sklepienia stopy i prowadzi do płaskostopia.

W rozpoznaniu różnicowym przyczyny koślawości oraz w ocenie dynamiki rozwoju zmian zwykle wystarcza zdjęcie radiologiczne kolan. Rzadko wykonywane są inne badania obrazowe, np. USG czy tomografia komputerowa.

Reklama

Kolana koślawe - jak leczyć?

Leczenie zachowawcze koślawości kolan polega na:

  • unikaniu długiego chodzenia oraz stania w rozkroku,
  • braku przebywania w siadzie klęcznym między piętami, z podudziami i stopami skierowanymi na zewnątrz,
  • siedzeniu w tzw. siadzie skrzyżnym („po turecku”),
  • nauka poprawnego stania i chodu,
  • redukcji istniejącej nadwagi,
  • leczeniu współistniejącego płaskostopia,
  • zastosowaniu wkładki lub obuwia z podwyższonym obcasem po stronie wewnętrznej,

Ze sportów zaleca się:

  • pływanie kraulem,
  • jazdę rowerem,
  • piłkę nożną,
  • jazdę na koniu,
  • gimnastykę korekcyjną.

Przeciwwskazanymi sportami są:

  • łyżwiarstwo
  • jazda na nartach technikami kątowymi (pług, łuk).

W przypadkach koślawości niewielkiego stopnia stosuje się wyżej wymienione metody leczenia zachowawczego. Plan ćwiczeń korekcyjnych, ich intensywność oraz kolejność zawsze ustala lekarz lub terapeuta. W punkcie Ćwiczenia korekcyjne podano przykładowe ćwiczenia polecane przez lekarzy.

W zaawansowanych przypadkach lekarze stosują:

  • aparaty ortopedyczne odciążające zewnętrzne nasady stawów kolanowych 
  • szyny do stosowania na noc.

W przypadku nieskuteczności powyższego leczenia u dzieci do lat sześciu, stosuje się zabiegi operacyjne – głównie jest to osteotomia poprawcza nadkłykciowa, polegająca na przecięciu kości i ustawieniu odłamów w prawidłowym ustawieniu.

Reklama

Kolana koślawe - ćwiczenia korekcyjne

Przykłady ćwiczeń korekcyjnych zalecanych przez lekarzy do wykonywania w domu przez dziecko z koślawością kolan:

  1. Leżenie na plecach, kończyny dolne ugięte w stawach kolanowych, między stopami piłka gumowa, ramiona wyprostowane w górze, przeniesienie piłki w tył za głowę i chwyt piłki dłońmi, powrót do leżenia, tułów z kończynami dolnymi ugiętymi w stawach kolanowych, ramiona z piłką pozostają wyprostowane za głową, skłon tułowia w przód z rękami wyciągniętymi przed siebie – włożenie piłki gumowej między stopy.
  2. Siad ugięty podparty, klaskanie podeszwami stóp.
  3. Siad skrzyżny, dłonie na kolanach, ręce ugięte pod kątem prostym w stawie kolanowym. Ruch - spychanie kolan w dół ciężarem ciała i siłą ucisku rąk.
  4. Siad skrzyżny. Ruch - wstawanie z nogami skrzyżowanymi.
  5. Siad skrzyżny, ramiona wzdłuż tułowia, przejście do leżenia tyłem i powrót.
  6. Siad prosty, piłka między kolanami, ręce oparte za plecami, wznos bioder w górę – przejście do podporu tyłem.
  7. Siedząc głęboko na krześle, między kolanami poduszeczka, podudzie związane. Ruch - unoszenie nóg do poziomu - wytrzymać licząc do trzech.
  8. W siadzie stopy podeszwami opierają się o siebie, dłonie nachwytem obejmują grzbiet stóp. Ruch - rozpieranie kolan łokciami na zewnątrz z niewielkim opadem tułowia w przód.
  9. Między kolanami umieszczona piłka. Ruch - skoki.
  10. Leżenie na plecach nogami do ściany, piłka między kolanami – marsz stopami po ścianie w linii pionowej.
  11. Siad ugięty, kolana rozchylone na zewnątrz, podeszwy stóp stykają się ze sobą. Opad tułowia w przód z równoczesnym ugięciem ramion w stawach łokciowych i chwytem dłońmi stóp, łokcie szeroko rozstawione na zewnątrz rozpychają kolana.
  12. Stopa zamienia się w "gąbkę". Ruch - mycie ciała "gabką" - stopą.
  13. Leżenie na plecach, ręce w górze, kończyny dolne ugięte w stawach kolanowych, stopy złączone, skłon tułowia w przód z równoczesnym rozchyleniem kolan na zewnątrz, stopy pozostają złączone.
  14. Siad ugięty, kolana rozchylone na zewnątrz, podeszwy stóp stykają się ze sobą, ręce ugięte w stawach łokciowych i wsparte dłońmi na kolanach – naciskanie dłońmi na kolana.
  15. W staniu tyłem do drabinek stanie zwieszone.
  16. Unoszenie nogi zgiętej w stawie kolanowym w górę na zewnątrz, zmiana nóg.
  17. W staniu, piłka między kolanami, podskoki trzymając piłkę kolanami.

Czytaj również
Joanna Kosielska
Autoryzacja medyczna
Joanna Kosielska
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Ortopedia i reumatologia
Woda w łokciu - porady i domowe sposoby. Jak leczyć?
Mężczyzna przykłada okład do łokcia
Chrzęstniakomięsak - objawy, leczenie, rokowania, przerzuty
Choroba kości Chrzęstniakomięsak
Zastrzyk w kolano. Kiedy stosować zastrzyk z kwasu hialuronowego w kolano? Czy warto?
Zastrzyki w kolano
Podobne artykuły
Kobietę boli przedramię
Ból przedramienia: w różnych pozycjach. Przyczyny i leczenie
Mężczyzna odczuwa ból kolana
Sklerotyzacja - co to jest? Definicja, objawy i leczenie
Implant wykonany z biomateriałów
Endoproteza biodra – jak długo boli noga po operacji? Rehabilitacja
Kobieta trzyma się za kolano
Uszkodzenie łąkotki: objawy i leczenie. Czy uszkodzona łątkotka boli?

Reklama


Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego
Dowiedz się co to!