Rak prostaty jest podstępnym nowotworem o charakterze złośliwym, który we wczesnej fazie nie daje żadnych objawów. W Polsce zapada na niego 20-100 tys. mężczyzn.
Najczęściej pojawia się u panów w okolicach 50. roku życia i jest na drugim miejscu wśród nowotworów, które są przyczyną śmierci mężczyzn. Dlatego tak ważne są badania profilaktyczne, które pozwolą wykryć zmiany chorobowe we wczesnym etapie.
Gdy podczas badania per rectum (tzw. badanie DRE, czyli kontrola stanu prostaty palcem przez odbytnicę) i badania PSA (określenie stężenia antygenu typowego dla prostaty) lekarz urolog zauważy niepokojące zmiany skieruje pacjenta na biopsję prostaty.
Na czym polega biopsja prostaty?
Biopsja stercza jest zabiegiem inwazyjnym, który polega na pobraniu wycinka do badania histopatologicznego. Trwa nie dłużej niż 10 minut.
W trakcie biopsji gruboigłowej lekarz urolog wprowadza przez odbyt pacjenta tzw. pistolet biopsyjny z igłami, dzięki którym można pobrać materiał do badania. Biopsja prostaty wykonywana jest pod kontrolą USG transrektalnego (przezodbytniczego). Podczas badania pacjent leży na boku.
W trakcie biopsji cienkoigłowej wykonuje się nakłucie igłą o grubości 1.2 mm w okolicy krocza lub przez cewkę moczową.Najczęściej pobiera się od kilku do kilkunastu wycinków, które poddaje się badaniu mikroskopowemu, w trakcie, którego można określić, czy w badanej tkance występują zmiany nowotworowe i o jakim charakterze. Wyniki najczęściej są znane po 3 tygodniach.
Reklama
Biopsja prostaty - wskazania
Pacjent zostanie skierowany na biopsje stercza, jeśli wcześniejsze badania i wyniki wskazują na możliwość raka prostaty. Badanie wykonuje się najczęściej, gdy chory ma:
- podwyższony poziom PSA
- nieprawidłowości w badania DRE, np. wyczuwalne guzki
- wcześniejsza biopsja nie wykazała zmian nowotworowych, ale wynik PSA jest zły
- wcześniejsza biopsja wykazała komórki o nieprawidłowej budowie, choć nie wykryto komórek nowotworowych
Reklama
Przygotowanie do biopsji prostaty
Przed wykonaniem biopsji pacjent musi poinformować lekarza o lekach, które przyjmuje i niektórych chorobach. To ważne, zwłaszcza, jeśli chory ma problemy z krzepnięciem krwi, przyjmuje leki, które mogą zaburzać krzepnięcie krwi, ma wszczepioną sztuczną zastawkę serca lub rozrusznik.
Jeśli pacjent na stałe bierze leki obniżających krzepnięcie krwi (Acenocumarol, Acard, Polocard, Ticlo, Ticlopidyna) musi je ostawić na tydzień przed biopsją stercza. Gdy nie może tego zrobić ze względów zdrowotnych, lekarz zaleci mu leczenie przeciwkrzepliwe w postaci zastrzyków. Po 5 dniach od wykonania biopsji można powrócić do przyjmowania leków przeciwkrzepliwych.
Przed badaniem lekarz przepisze pacjentowi także profilaktycznie antybiotyk, który ma zmniejszyć ryzyko stanu zapalnego prostaty po biopsji gruczołu krokowego. Antybiotyk trzeba przyjąć wieczorem dzień przed biopsją oraz rano w dniu badania. Biopsja nie wymaga bycia na czczo, więc pacjent może normalnie zjeść śniadanie, zalecane jest natomiast wypróżnienie przed badaniem (choć nie ma wskazań do wykonania lewatywy).
W dniu biopsji oraz przez kolejne 5 dni pacjent powinien unikać gorących kąpieli, jazdy na rowerze oraz dużej aktywności fizycznej.
Reklama
Skutki uboczne biopsji gruczołu krokowego
Trzeba pamiętać, że biopsja jest badaniem inwazyjnym i niesie ze sobą ryzyko powikłań. Do najczęstszych skutków ubocznych należą:
- zapalenie prostaty
- krwawienie z cewki moczowej
- krwawienie z odbytu
- zatrzymanie moczu
Czasami może wystąpić gorączka po biopsji prostaty. Jeśli pacjent odczuwa dodatkowo ból w kroczu trzeba się niezwłocznie skontaktować z lekarzem. Podobnie jak w sytuacji, gdy przez 8 godzin pacjent nie może oddać moczu lub przez 2-3 dniu utrzymuje się silne krwawienie z cewki moczowej lub odbytnicy.
Niewielkie ilości krwi w stolcu, moczu i nasieniu nie są niczym niepokojącym i mogą się pojawiać nawet przez 4 tygodnie po wykonaniu biopsji.
Reklama
Biopsja prostaty - przeciwwskazania
Nie każdego chorego można skierować na biopsje prostaty. Badanie takie nie jest możliwe u osób po operacji resekcji odbytnicy lub obecności przetoki okołoodbytniczej. Przeciwwskazaniem mogą być również zaburzenia krzepnięcia krwi.
Reklama
Czy biopsja prostaty jest bolesna?
To pytanie zadaje sobie każdy pacjent skierowany na biopsję stercza. To badanie na pewno nie jest komfortowe, ale nie można powiedzieć, żeby było bardzo bolesne. Pacjent czuje nieznaczne ukłucie w momencie pobierania wycinka do badania, a w trakcie całego badania charakterystyczne jest uczucie parcia na stolec i ucisku na gruczoł krokowy.
Pacjenci mogą rano w dniu badania sięgnąć po czopki przeciwbólowe (najlepiej na 30 min przed wstaniem z łóżka) lub inne leki przeciwbólowe w postaci tabletek.
