Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!
Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!
Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!

Lęk separacyjny u dziecka i u dorosłych. Kiedy występuje?

Lęk separacyjny u dziecka między 7. miesiącem a 2. rokiem życia jest naturalnym etapem rozwoju. Między 2. a 4. rokiem życia obawy przed rozłąką z rodzicami, zwykle matką, powinny stopniowo ustępować. Jeśli dziecko w wieku przedszkolnym lub szkolnym wykazuje nadmierną potrzebę kontaktu z matką, może to być symptom zaburzenia lękowego. Jak objawia się lęk separacyjny u dziecka? Czy na zaburzenie cierpią dorośli? Jaki wpływ na stany lękowe może mieć sytuacja epidemiologiczna lub wojna?
Lęk separacyjny
Źródło: 123RF
Spis treści

Czym jest lęk separacyjny?

Lęk separacyjny jest odczuwaniem nadmiernego i nieadekwatnego do wieku oraz sytuacji strachu przed przebywaniem z dala od osoby lub osób, z którymi dana osoba jest silnie związana emocjonalnie. Warto podkreślić, że różnego rodzaju lęki są nieodłącznym elementem życia. Niepokój po raz pierwszy odczuwany jest po narodzinach, po opuszczeniu łona matki.

Potem towarzyszy on przed resztę życia. Psychologowie podkreślają, że człowiek w trakcie rozwoju musi przejść przez określone fazy stanów lękowych. U 7-8 miesięcznych dzieci w sposób naturalny pojawia się lęk separacyjny przed rozłąką z rodzicami, zwłaszcza z matką, który zaczyna zanikać około 2 roku życia. W wieku 4 lat zastępują go inne lęki – m.in. przed ciemnością czy przed zwierzętami.

Reklama

Fizjologiczny lęk separacyjny u dziecka

Symptomy lęku separacyjnego u niemowląt są zatem całkowicie naturalne. Sama utrata rodzica z pola widzenia napawa 7-miesięczne dzieci lękiem. Maluchy niejednokrotnie płaczą, kiedy przestają widzieć mamę. Takie objawy lęku separacyjnego są zauważalne do ukończenia przez dziecko 2 lat. Między 2. a 4. rokiem życia więzy przywiązania słabną.

Jeśli jednak dziecko w wieku przedszkolnym wykazuje nadmierną potrzebę kontaktu z rodzicem i odczuwa strach przed potencjalną separacją, mogą to być pierwsze objawy lęku separacyjnego, będącego jednym z zaburzeń lękowych. Lęki separacyjne u dziecka mogą także objawiać się zamartwianiem, że osobom bliskim dzieje się coś złego.

Wśród przyczyn rozwoju tego zaburzenia lękowego u dzieci psychologowie i psychiatrzy wymieniają traumatyczne dla dziecka wydarzenia z dzieciństwa – m.in. przeprowadzkę, pobyt bliskiej osoby w szpitalu, a nawet jej śmierć. Powodem lęku separacyjnego może być także nadopiekuńczość rodziców lub wręcz przeciwnie – kiedy rodzice nie dają dziecku poczucia bezpieczeństwa.

Reklama

Jak objawia się lęk separacyjny u dziecka?

Lęk separacyjny u dziecka niekoniecznie musi objawiać się napadem paniki w sytuacji zbliżającej się rozłąki lub ciągłą chęcią upewniania się, że opiekunowi nie grozi żadne niebezpieczeństwo. Symptomem lęku separacyjnego mogą być również napady złości bez uzasadnionej przyczyny. Dziecko może reagować złością na próbę wyjścia rodzica z pokoju czy próbę pozostawienia go w przedszkolu. Typowym objawem lęku separacyjnego jego chodzenie za rodzicem krok w krok po domu.

Ponadto dziecko dotknięte tym lękiem często miewa koszmary senne dotyczące rozłąki i wymaga, że rodzic będzie z nimi spał lub zakrada się do jego łóżka. Lęk separacyjny może również wywolywać objawy somatyczne. Są to min.: bóle głowy, żołądka czy wymioty, w sytuacji zbliżającej się rozłąki. Za niepokojące uznaje się występowanie tych objawów u dziecka w wieku przedszkolnym i szkolnym.

Reklama

Lęk separacyjny u dorosłych

Jeszcze do niedawna większość specjalistów uważała, że na lęk separacyjny cierpią jedynie dzieci. Obecnie wielu zrewidowało swoje poglądy, jednakże panuje przekonanie, że lęk separacyjny u dorosłych jest zaburzeniem, które ma swój początek w dzieciństwie. Bardzo rzadko ten rodzaj pojawia się ono po raz pierwszy w dorosłym życiu.

Lęk separacyjny u dorosłych objawia się nieco inaczej niż u dzieci, przede wszystkim znacznie trudniej go zaobserwować. Nastolatkowie i młodzi dorośli zwykle są niesamodzielni życiowo i nie chcą się wyprowadzić od rodziców. Stronią także od relacji damsko-męskich. Jeśli jednak pozostają w związku z drugą osobą, mogą odczuwać lęk przed rozłąką z partnerem.

Niekiedy zdarza się tak, że lęk separacji od opiekunów lub partnera przerzucają na własne dzieci, stając się nadopiekuńczymi rodzicami.

Reklama

Lęk separacyjny w czasie epidemii

Pandemia COVID-19 niejednokrotnie zmusza członków rodziny do rozłąki, pogłębiając w ten sposób odczuwane przez nas stany lękowe. W wielu sytuacjach osoby zmuszone do odbycia kwarantanny po powrocie z zagranicy, nie wracają do domów, by nie narazić swoich bliskich na zakażenie koronawirusem.

Jeśli mają małe dzieci, kontaktują się z nimi jedynie telefonicznie lub poprzez komunikatory umożliwiające rozmowę video. Pandemia dla wielu dzieci wiąże się z niemożnością odwiedzenia dziadków oraz spotkania się z przyjaciółmi. Takie sytuacje mogą wyzwolić lub pogłębiać lęk separacyjny u dziecka. Dotyczy to także dorosłych, cierpiących na ten rodzaj zaburzenia i zmuszonych do ograniczenia kontaktów z dziećmi, partnerami czy rodzicami.

Reklama

Lęk separacyjny w czasie wojny

Wojna w Ukrainie przewróciła istniejący porządek Europy i rodzieliła tysiące rodzin. Wiele z nich zdecydowało się opuścić swój kraj i szukać schronienia w sąsiadujących państwach. Znaczna część z nich wybrała Polskę. Jak wiadomo, mężczyźni między 18-60 rokiem życia nie mogą opuszczać granic Ukrainy, dlatego wyjeżdzają przede wszystkim kobiety z dziećmi i seniorzy. Rozdzielone rodziny mogą niestety borykać się z lękiem separacyjnym, któremu nierzadko może towarzyszyć także zespół stresu pourazowego czy zaburzenia adaptacyjne.

Reklama

Jak sobie radzić z lękiem separacyjnym?

Dzieci z lękiem separacyjnym powinny być poddane terapii psychologicznej, której głównym celem jest wzmacnianie poczucia niezależności i pewności siebie. W terapii powinni wziąć udział także rodzice. Wielu terapeutów uważa, że lęk u dziecka ma związek z tzw. stylem przywiązania, czyli stopniem poczucia zaufania i bezpieczeństwa w relacjach interpersonalnych, który kształtuje się w okresie niemowlęcym. Niewłaściwy styl przywiązania przekazany dziecku przez rodziców może być źródłem jego leków.

Niekiedy dzieci przyjmują dodatkowo leki przeciwlękowe, przynajmniej na początku terapii.  Podobnie przebiega leczenie u osób dorosłych.

Jeśli po raz pierwszy obserwowane są u dziecka symptomy lęku separacyjnego w czasie pandemii, warto skontaktować się telefonicznie z psychologiem lub psychoterapeutą i zasięgnąć jego opinii. Bezpłatnej pomocy telefonicznej udziela obecnie wielu specjalistów w całej Polsce. W Internecie dostępne są także filmy edukacyjne.

Czytaj również

Bibliografia

  • H. Liberska, D. Suwalska, Styl przywiązania a relacje partnerskie we wczesnej dorosłości, Psychologia rozwojowa 2011, tom 16, nr 1, s.25-39.
  • http://www.poradniamielec.pl/wp-content/uploads/2018/02/Lek-separacyjny-u-dzieci.pdf
  • https://www.pokonajlek.pl/lek-separacyjny/
Joanna Woźniak
Artykuł napisany przez
Joanna Woźniak
Dziennikarka i copywriterka, specjalizująca się w tematyce medycznej. Przez blisko pół dekady redaktor i wydawca serwisu internetowego Dziennika Łódzkiego. Współpracowała z łódzkim ośrodkiem TVP. Absolwentka Filozofii oraz Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej na Uniwersytecie Łódzkim. W wolnych chwilach fotografuje kontrasty ulicy i eksperymentuje w kuchni.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Zaburzenia lękowe
Lęk przed chorobami nowotworowymi i zakaźnymi. Jak leczyć?
Pacjent z maseczką przeciwzakaźną
Tanatofobia - lęk przed śmiercią. Jak sobie radzić? Leczenie
Śmierć
Zaburzenia adaptacyjne - jakie mają objawy?
Kobieta z zaburzeniami adaptacyjnymi
Podobne artykuły
Dziecko z problemem fobii szkolnej na wizycie u psychologa
Fobia szkolna - czym jest i jak się objawia? Czy można ją leczyć?
Kobieta w panice
Atak paniki – objawy. Jak wygląda, ile trwa i co robić?
Samotna kobieta
Lęk przed samotnością: objawy. Jak sobie radzić z monofobią?
Nerwica lękowa - objawy i leczenie. Jak z nią walczyć?
Osoba otyła z problemem dyskryminacji z powodu fatfobii
Co to jest fatfobia, jak się objawia i jak reagować?

Reklama


Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego
Dowiedz się co to!