Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!
Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!
Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!

Dziura w sercu - objawy u dziecka i osoby dorosłej. Co oznacza?

Dziura w sercu jest wadą wrodzoną. Stanowi efekt nieprawidłowego wytworzenia przegrody przedsionkowej w okresie prenatalnym. Dowiedz się, czy jest groźna i jak się objawia. Sprawdź, czy można ją skutecznie leczyć.
Model serca z dziurą
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Dziura w sercu to poważna wada wrodzona. Fachowa nazwa tej patologii, to ubytek w przegrodzie przedsionkowej (ASD).
  • Wada ta początkowo nie objawia się w istotny sposób, jednak u nieco starszych dzieci, młodzieży i dorosłych może przynosić coraz bardziej dojmujące symptomy oraz groźne powikłania.
  • Dziurę w sercu nie zawsze trzeba leczyć, jeśli jednak wiąże się ona z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, wskazana jest interwencja kardiochirurgiczna.
SPRAWDŹ TEŻ: Budowa serca człowieka - gdzie jest i jak wygląda?
Spis treści

Co oznacza dziura w sercu?

Dziura w sercu to jedna z najczęściej występujących wad wrodzonych tego narządu (około 10-12 procent ogółu przypadków rozpoznawanych po urodzeniu).

W specjalistycznej terminologii medycznej funkcjonuje jako „ubytek w przegrodzie przedsionkowej” (ASD), co dobrze oddaje jej istotę. Wada ta powstaje bowiem wskutek wadliwego wytworzenia się owej przegrody w okresie życia płodowego.

Pacjentom pytającym, co to znaczy „dziura w sercu”, należy więc wyjaśnić, że nie chodzi o uraz, czy perforację, nie należy też ASD mylić z innym problemem, jakim jest przetrwały otwór owalny (PFO).

Istnieje kilka postaci dziury w sercu. Wyróżnia się ubytki typu:

  • otworu pierwotnego - umiejscowiony nad zastawkami przedsionkowo-komorowymi;
  • otworu wtórnego - najczęściej występujący, będący wynikiem braku przegrody pierwotnej;
  • zatoki żylnej - powstaje przy ujściu żyły głównej górnej, bądź dolnej;
  • zatoki wieńcowej - najrzadszy, oznaczający brak przegrody między lewym przedsionkiem, a zatoką wieńcową.

Opisywana wada serca może występować z różnym natężeniem, co wpływa na charakter i uciążliwość objawów, a także ryzyko groźnych powikłań.

Reklama

Dziura w sercu dziecka

Dziura w sercu u dziecka jest problemem stosunkowo częstym. Wadę tę notuje się mniej więcej w jednym przypadku na tysiąc żywych urodzeń.

ASD powoduje tak zwany lewo-prawy przeciek krwi, a także zwiększony przepływ płucny. U noworodka, niemowlaka i nieco starszego dziecka z reguły nie daje to istotnych symptomów klinicznych, aczkolwiek u części maluchów może powodować trudności z oddychaniem oraz wpływać na częstotliwość zakażeń dróg oddechowych.

Wraz z wiekiem objawy dziury w sercu u dziecka mogą jednak stawać się coraz poważniejsze (szczegóły w dalszej części artykułu).

Przyczyny powstawania ubytków w przegrodzie przedsionkowej nie są do końca znane, aczkolwiek zauważono statystyczne korelacje między tą patologią u dziecka, a różnego typu czynnikami, zazwyczaj leżącymi po stronie matki, jakimi są:

  • dziedziczne obciążenie skłonnością do występowania wrodzonych wad serca;
  • zachorowania na różyczkę, toksoplazmozę lub cukrzycę w czasie ciąży.

Reklama

Objawy dziury w sercu

Jakie są jej objawy dziury w sercu u dziecka, a jakie u dorosłego? Tak jak zostało wspomniane wyżej, przeważnie natężenie manifestacji klinicznych wzrasta wraz z wiekiem.

W kolejnych latach pojawić się mogą:

  • uczucie duszności w czasie wysiłku fizycznego;
  • skłonność do zapadania na infekcje układu oddechowego, w tym zapalenie płuc;
  • trzepotanie i migotanie przedsionków, będące efektem prawokomorowej niewydolności krążenia oraz zaburzeń rytmu serca;
  • różnego typu szmery w sercu;
  • obrzęki, sinica ciała stanowiące rezultat niedotlenienia tkanek.

Dalszą konsekwencją mogą być różnorodne powikłania, w tym utrwalenie tachykardii (zaburzeń rytmu), powiększenie wątroby, zapalenie wsierdzia, migreny, zatory, a nawet udar mózgu.

Reklama

Dziura w sercu a udar mózgu

Czy dziura w sercu może prowadzić do udaru mózgu? Tak, to możliwe. Wada ta potencjalnie może przyczynić się do sytuacji, w której skrzeplina dostaje się do krążenia systemowego, a w wraz z nim do mózgu.

Powikłanie to nie zostało dobrze poznane i uznawane jest za rzadkie (częściej do udaru prowadzi przetrwanie otworu owalnego).

Warto jednak zwrócić uwagę na dane dotyczące udarów kryptogennych, a więc występujących na nieustalonym podłożu.

W jednym z badań wykazano, że ze 103 pacjentów, którzy przeszli taki epizod w wieku 52 lat, aż 12 procent miało ASD (K. Plaskota, P. Hoffman).

Co ciekawe, uznano, że czynnikiem zwiększającym ryzyko udaru mózgu jest właśnie stosunkowo młody wiek, a także mały rozmiar ubytku w przegrodzie.

Reklama

Zabieg zamknięcia dziury w sercu

Leczenie dziury w sercu nie zawsze jest konieczne, ale oceny powinien dokonać doświadczony lekarz w oparciu o wyniki badań oraz rozpoznanie objawów i ryzyka powikłań.

Ewentualna terapia ma charakter interwencyjny, kardiochirurgiczny. Wskazaniem do zabiegu są między innymi:

  • znaczny przeciek przez przegrodę międzyprzedsionkową,
  • poważne zaburzenia rytmu serca,
  • nadciśnienie płucne,
  • zator skrzyżowany, zwany też paradoksalnym - przedostanie się skrzepu do tętnic, przez otwór między lewą a prawą częścią serca, czego konsekwencją może być udar bądź silne niedokrwienie kończyn.

Zabieg zamknięcia dziury w sercu wykonuje się dwoma podstawowymi metodami. Pierwszą z nich jest operacja polegająca na zszyciu ubytku (jeśli jest niewielki) lub załataniu go z wykorzystaniem materiału syntetycznego albo biologicznego, pobranego z osierdzia.

Technika druga to przezskórne cewnikowanie serca i użycie do zamknięcia ubytku specjalnych zapinek.

Sytuacją pożądaną jest wykonanie operacji dziury w sercu u dziecka w wieku przedszkolnym lub szkolnym. U osób dorosłych, zabieg wiąże się z większym ryzykiem.

Reklama

Dziura w sercu u starszej osoby

Niewyleczona w dzieciństwie dziura w sercu u starszej osoby może nastręczać wielu problemów, nie tylko klinicznych i terapeutycznych, ale też diagnostycznych.

Często bowiem trudne jest ustalenie faktycznej istotności tej patologii i jej wpływu na stan zdrowia pacjenta.

Dzieje się tak, gdyż w późniejszych dekadach życia często ASD współwystępuje z wieloma innymi schorzeniami, które mogą ujawniać się w podobny sposób i grozić zbliżonymi komplikacjami (niewydolność serca, choroba wieńcowa, różne postaci tachykardii etc.).

Nie mniej ubytek w przegrodzie przedsionkowej stanowi poważne wyzwanie. Dość wspomnieć, że o ile u noworodków ASD stanowi 10 proc. wszystkich wad wrodzonych serca, o tyle u osób, które dożyły i przekroczyły 40 rok życia, to już statystycznie 30-40 proc.

Co do zaleceń terapeutycznych, uważa się że dziura w sercu dorosłego może być w bezpieczny sposób operowana, jeśli nie stwierdza się poważnych chorób współistniejących, z którymi wiąże się ryzyko przedwczesnego zgonu.

Generalnie panuje przekonanie, że im później zabieg zostanie wykonany, tym ryzyko ciężkich, nawet śmiertelnych powikłań, jest większe.

Czytaj również

Bibliografia

  • Karolina Kupczyńśka, Jarosław D. Kasprzak, Ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej i przetrwały otwór owalny, Standardy kardiologczne 2016, Okiem echokardiografisty.
  • Robert Sabiniewicz, Trudne ubytki w przegrodzie między-przedsionkowej — kiedy zamykamy, a kiedy nie?, Kardiologia Inwazyjna Tom 11, Nr 5 (2016).
  • Ubytek przegrody międzyprzedsionkowej, https://www.sercedziecka.org.pl/wady-serca/ubytek-przegrody-miedzyprzedsionkowej-33/, [data dostępu 30.01.2022].
  • Monika Komar, Tadeusz Przewłocki, Piotr Podolec, Zamykanie ubytków międzyprzedsionkowych u chorych starszych, Kardiologia Inwazyjna nr 4 (12), ROK 2016.
  • Karolina Plaskota, Piotr Hoffman, Patologie przegrody międzyprzedsionkowej – związek z udarem mózgu, Kardiologia po Dyplomie 2019 02.
Piotr  Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Artykuł napisany przez
Piotr Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Dziennikarz wyróżniony w konkursie "Dziennikarz Medyczny Roku 2023". Autor tysięcy publikacji o tematyce medycznej, ekonomicznej, politycznej i społecznej. Przez 15 lat związany z Dziennikiem Łódzkim i Polska TheTimes. Z wykształcenia socjolog stosunków politycznych, absolwent Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Po godzinach fotografuje, projektuje, maluje, tworzy muzykę.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Podobne artykuły
Lekarze przygotowani do kardiowersji
Kardiowersja: co to jest? Wskazania, zagrożenia i życie po
Chirurgia klatki piersiowej
Co to jest torakochirurgia i w czym się specjalizuje?
jak wzmocnić serce
Jak wzmocnić serce przy arytmii i po zawale?

Reklama


Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego
Dowiedz się co to!