Zasiłek opiekuńczy na dziecko – ile wynosi i kto wypłaca?

Opieka nad dzieckiem wymaga bardzo często spędzania czasu z pociechą w domu. Najczęściej dzieje się tak w trakcie choroby malucha. Bardzo często występują także sytuacje, które nie zależą od rodziców, a komplikują codzienne funkcjonowanie rodziny, na przykład zamknięty żłobek czy przedszkole. Prawo przewiduje wtedy formy skorzystania z zasiłku opiekuńczego.

Reklama

Zasiłek opiekuńczy nad dzieckiem 

Zasiłek opiekuńczy na dziecko to jedna z form świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, czyli z ubezpieczenia chorobowego. Wszystkie kwestie związane z możliwością wypłaty tego rodzaju zasiłku regulują przepisy Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.2020.870 z 2020.05.15). 

Zasiłek opiekuńczy na dziecko przysługuje ubezpieczonemu, zwolnionemu od wykonywania pracy, z powodu konieczności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem (art.32 ust.1 ww. ustawy). Warunkiem niezbędnym jest posiadanie ubezpieczenie chorobowego przez rodzica. 

Ubezpieczony nabywa prawo do wypłaty zasiłku w 2 sytuacjach:

• po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, jeśli podlega obowiązkowo temu ubezpieczeniu,
• po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, jeśli podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu.

Rodzic nie zawsze ma możliwość posiadania ubezpieczenia obowiązkowego, wynikającego z charakteru umowy o pracę (jak w przypadku umów o pracę na czas określony lub nieokreślony). 

Osoby pracujące na umowę zlecenie, umowę o dzieło lub prowadzące własną działalność gospodarczą mogą także korzystać z zasiłku opiekuńczego na dziecko, pod warunkiem opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne. 

Zasiłek opiekuńczy na chore dziecko

Ustawodawca przewidział 3 główne możliwości skorzystania z tej płatnej formy opieki nad dzieckiem (art.32 ust.1 ww. ustawy):

• konieczność osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w sytuacjach określonych w przepisach prawa,
•  konieczność osobistego sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do 14 lat,
• konieczność osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem o określonym stopniu niepełnosprawności.

Rodzice najczęściej korzystają z zasiłku opiekuńczego na chore dziecko do 14 roku życia.  Prawo do tego zasiłku przysługuje bezwzględnie rodzicowi, który musi zajmować się chorym dzieckiem do 2 roku życia, a możliwość skorzystania z pomocy finansowej w tych przypadkach nie jest w żaden sposób ograniczona. 

Zasiłek opiekuńczy na dziecko do 2 lat przysługuje bez konieczności spełniania jakichkolwiek dodatkowych warunków (art.34 ww. ustawy). Prawo do skorzystania z zasiłku opiekuńczego w czasie choroby dziecka między 2 a 14 rokiem życia jest możliwe tylko wtedy, gdy nikt inny nie może takiej opieki sprawować w zastępstwie (członkowie najbliższej rodziny).

Z tej kategorii wyłączono osoby:

• całkowicie niezdolne do pracy,
• osoby chore,
• osoby niepełnosprawne fizycznie lub psychicznie,
• osoby zobowiązane do opieki na podstawie Ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U.2020.1359 z 2020.08.10), jeśli odmawiają tej opieki.

Zgodnie z art. 32 ust.3 Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, dziećmi w rozumieniu przepisów ustawy są:

•  dzieci własne ubezpieczonego lub jego małżonka,
• dzieci przysposobione,
• dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie. 

Reklama

Zasiłek opiekuńczy na dziecko do lat 8

Świadczenie pieniężne wypłacane rodzicowi w formie zasiłku opiekuńczego na dziecko do 8 roku życia jest także nazywane zasiłkiem na zdrowe dziecko. W tych przypadkach choroba dziecka nie jest wyznacznikiem wypłaty. 

Przepisy prawa szczegółowo określiły sytuacje, w którym można uzyskać zasiłek opiekuńczy z powodu konieczności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat (art.32 ust.1 ww. ustawy).

 Należą do nich:

• nieprzewidziane zamknięcie żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza,
• choroba niani, z którą rodzice mają zawartą umowę,
• choroba dziennego opiekuna, sprawującego opiekę nad dzieckiem,
•  poród lub choroba małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekującym się dzieckiem, jeśli poród lub choroba uniemożliwia sprawowanie opieki 
• pobyt małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu lub innym zakładzie leczniczym. 

W sytuacjach choroby niani warto pamiętać, iż rodzice muszą mieć zawartą z tą osobą umowę uaktywniającą. Taka umowa dotyczy 2 przypadków:

• opieki nad dzieckiem od 20 tygodnia życia do końca roku szkolnego, w którym dziecko skończy 3 lata,
• opieka nad dzieckiem w wieku do 4 lat, jeśli jest niemożliwe lub utrudnione objęcie dziecka wychowaniem przedszkolnym. 

Zasiłek opiekuńczy na dziecko niepełnosprawne

Konieczność sprawowania osobistej opieki nad dziećmi niepełnosprawnymi podlega szczególnym rozwiązaniom prawnym. 

Zasiłek opiekuńczy na dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności przysługuje rodzicowi w następujących sytuacjach:

●      konieczność sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem do ukończenia 18 roku życia, które posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub orzeczenie o niepełnosprawności ze wskazaniami do stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby, w związku z ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji,

●      konieczność sprawowania osobistej opieki nad zdrowym dzieckiem do ukończenia 18 roku życia, które posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub orzeczenie o niepełnosprawności ze wskazaniami do stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby, w związku z ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego rehabilitacji, leczenia i edukacji w przypadku:

• porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeśli poród lub choroba uniemożliwiają sprawowanie tej opieki,
• pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu lub innym zakładzie leczniczym, wykonujących działalność stacjonarna lub świadczących całodobowe świadczenia zdrowotne.

Reklama

Ile wynosi zasiłek opiekuńczy na dziecko? 

Wysokość zasiłku opiekuńczego na dziecko w wymiarze miesięcznym wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku (art.35 ust.1 ww. ustawy). Podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacane za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała konieczność wypłaty zasiłku. 

Rodzice powinni wiedzieć, korzystając z zasiłku opiekuńczego na dziecko, ile dni wolnego przysługuje im na sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem? 

Art.33 ww. ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wyraźnie stanowi, iż okres zwolnienia od wykonywania pracy nie może trwać dłużej niż:

• 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad dzieckiem zdrowym do lat 8 i chorym do lat 14,
• 30 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad dziećmi do 18 roku życia, które posiadają orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub orzeczenie o niepełnosprawności ze wskazaniami do stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby, w związku z ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.