Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠
Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠
Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠

Nietolerancja fruktozy: objawy, dieta i leki. Jakie badania?

Nietolerancja fruktozy jest zaburzeniem, które może prowadzić do ciężkich problemów gastrycznych oraz hipoglikemii, czyli potencjalnie śmiertelnego niedoboru glukozy we krwi. Zobacz, jakie są objawy „uczulenia na fruktozę”. Dowiedz się, jakie składniki należy wyeliminować stosując dietę bez fruktozy, a co można jeść bez obaw. Jakie badania należy wykonać?
Kobietę boli brzuch
źródło:123RF
Spis treści

Nietolerancja fruktozy

Nietolerancja fruktozy należy do stosunkowo częstych zaburzeń działania układu pokarmowego. Pojęcie to ma charakter potoczny, a w istocie oznacza dwie odrębne jednostki chorobowe, występujące na podłożu metabolicznym lub czynnościowym, w nomenklaturze medycznej znane jako:

  • fruktozemia (HFI), czyli wrodzone zaburzenie metabolizmu fruktozy;
  • zespół złego wchłaniania fruktozy w przewodzie pokarmowym – schorzenie o charakterze nabytym. 

Fruktoza nazywana jest cukrem owocowym. To węglowodan, który występuje w postaci wolnej (w owocach, miodzie i nektarze kwiatów) oraz związanej (jako produkt zachodzącej w jelitach hydrolizy sacharozy). 

W organizmie ludzkim nie jest syntezowana. Podstawowym jej źródłem jest pokarm, w tym przede wszystkim sacharoza, czyli cukier spożywczy. Nadmiar fruktozy uznawany jest za niezdrowy, może prowadzić między innymi do otyłości, cukrzycy, nadciśnienia czy niealkoholowego stłuszczenia wątroby. Jeszcze bardziej jednak szkodliwy jest jej niedobór, powstały w związku z nietolerancją tego typu węglowodanów. 

Reklama

Skąd się bierze „uczulenie na fruktozę”

„Uczulenie na fruktozę” ma złożoną etiopatogenezę, całkowicie odmienną w przypadku obu postaci choroby. 

  • Wrodzone zaburzenie metabolizmu fruktozy (HFI) występuje na podłożu genetycznym. Przyczyną są mutacje w genie kodującym aldolazę B (fruktozo-1-fosforanową), czyli enzym odpowiedzialny za metabolizm fruktozy w wątrobie. Efektem tego jest zaburzenie kolejnych stadiów rozkładu fruktozy. Wskutek tzw. bloku metabolicznego dochodzi do nadmiernego gromadzenia się fruktozy-1-fosforanowej (metabolit fruktozy) w komórkach wątroby a następnie chwilowego wyhamowania procesu przekształcenia glikogenu w glukozę. Efektem tego jest hipoglikemia, czyli niedobór glukozy we krwi. HFI występuje w szczególności u niemowląt i ujawnia się po wprowadzeniu do diety słodzonych produktów zastępujących mleko matki. 
     
  • Nabyty zespół złego wchłaniania fruktozy związany jest z niedoborem białka GLUT-5, czyli glikoproteinowego transportera odpowiedzialnego za wchłanianie cukru przez błonę komórkową. W efekcie tego fruktoza przedostaje się do dalszych odcinków jelita cienkiego, a także do jelita grubego, gdzie ulega fermentacji. Efektem tego jest podrażnienie układu pokarmowego i szereg związanych z tym dolegliwości. 

Reklama

Objawy nietolerancji fruktozy

Objawy nietolerancji fruktozy różnią się w zależności od postaci, którą przybiera zaburzenie. 

  • Wrodzona nietolerancja fruktozy często przebiega bezobjawowo. Pozostałe jednak jej przypadki zazwyczaj są skrajnie ciężkie. W wyniku hipoglikemii, będącej efektem nieprawidłowego metabolizmu cukru owocowego, pacjent odczuwa takie objawy, jak senność, zmęczenie, osłabienie, drgawki. Oprócz tego wystąpić mogą dolegliwości bólowe ze strony układu pokarmowego, powiększenie wątroby, żółtaczka. W wyjątkowych przypadkach efektem HFI jest śmierć.
     
  • Nabyta nietolerancja fruktozy daje o sobie znać przede wszystkim poprzez objawy gastryczne: ból brzucha, nudności, biegunki, uczucie przelewania się. Ponieważ schorzenie to współwystępuje często z innymi podobnymi zaburzeniami, możliwe są też niedobory histaminy, serotoniny, kwasu foliowego oraz cynku. Powodują one m.in. niedokrwistość, osłabienie odporności, depresję, stany lękowe oraz zaburzenia wydzielania soków żołądkowych, których konsekwencją są problemy trawienne. Dodatkowo dysfunkcji tej często towarzyszy nietolerancja laktozy, czyli cukru znajdującego się w składzie krowiego mleka. 

Reklama

Leczenie nietolerancji fruktozy

Na czym polega leczenie nietolerancji fruktozy? W postępowaniu terapeutycznym kluczowa jest odpowiednia dieta eliminacyjna. Leki na nietolerancję fruktozy praktycznie nie istnieją, należy więc przede wszystkim zwracać uwagę na to, co na talerzu powinno i nie powinno się znajdować. 

Eliminacji lub znacznemu ograniczeniu ulec muszą wszystkie produkty zawierające większe ilości cukru owocowego, takie jak:

  • owoce (jabłka, gruszki, jagody, truskawki i wiele innych);
  • soki i syropy owocowe;
  • miód, syrop klonowy;

Oprócz tego nie powinno się spożywać pokarmów będących źródłem tzw. fruktanów. W tej grupie znajdują się między innymi:

  • cebula, por, czosnek;
  • karczochy, cykoria;
  • banany;

Niewskazane są także inne węglowodany, w tym: sacharoza, ksylitol, laktoza, mannitol, izomalt, erytrol. W ogóle nie powinno się jeść takich produktów, jak marchew, ziemniaki, soja, pietruszka, a ograniczeniu musi ulec spożycie kapusty, brukselki, rzodkiewki, ogórków, grochu.

Reklama

Dieta przy nietolerancji fruktozy

Dieta przy nietolerancji fruktozy może natomiast zawierać takie cukry, jak:

  • celuloza;
  • dekstroza;
  • alginian;
  • laktoza (o ile nie występuje jej nietolerancja);
  • maltoza;
  • galaktoza;
  • skrobia;
  • syrop glukozowy;
  • guma arabska;

Z produktów ogólnospożywczych wskazane są przede wszystkim seler, sałata, kalafior i szpinak. W przypadku osób cierpiących na wrodzoną postać nietolerancji, dieta bez fruktozy i z pozostałymi obostrzeniami obowiązuje przez całe życie. 

Natomiast nietolerancja nabyta może być leczona poprzez wprowadzanie stopniowo zwiększonych dawek fruktozy po okresie całkowitej eliminacji tego cukru. 

Reklama

Jakie badania wykonać na nietolerancję glukozy?

Jak rozpoznać nietolerancję glukozy? Jakie badania należy wykonać, by uprawdopodobnić wstępne rozpoznanie? Podstawowym narzędziem diagnostycznym jest w tym przypadku tak zwany wodorowy test oddechowy. Polega on na aplikacji określonej dawki fruktozy, a następnie pomiarze stężenia wodoru w wydychanym powietrzu. 

Przyjmuje się, że ewentualne przekroczenie norm jest efektem zachodzących w jelicie grubym procesów fermentacji niewchłoniętej fruktozy. Badanie trwa około 180 minut i wykonywane jest warunkach laboratoryjnych. 

Jest całkowicie nieinwazyjne, aczkolwiek część pacjentów może odczuwać lekki ból brzucha. Inne możliwe powikłania, to nudności oraz biegunka. Aby wykonać test, do poradni należy zgłosić się na czczo. 

Czytaj również

Bibliografia

  • Leszek Szablewski, Anna Skopińska, Zaburzenia metabolizmu węglowodanów powodowane mutacjami i rola diety jako terapii. Część II. Fruktozemia, Medycyna Rodzinna 4/2005
  • Krzysztof Marek i inni, Upośledzenie wchłaniania fruktozy: rola w zaburzeniach czynnościowych przewodu pokarmowego u dzieci, Forum Medycyny Rodzinnej 2010, tom 4, nr 2
  • Nietolerancja fruktozy cz. I i II, http://www.alergiapokarmowa.pl
Piotr  Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Artykuł napisany przez
Piotr Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Dziennikarz wyróżniony w konkursie "Dziennikarz Medyczny Roku 2023". Autor tysięcy publikacji o tematyce medycznej, ekonomicznej, politycznej i społecznej. Przez 15 lat związany z Dziennikiem Łódzkim i Polska TheTimes. Z wykształcenia socjolog stosunków politycznych, absolwent Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Po godzinach fotografuje, projektuje, maluje, tworzy muzykę.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Objawy ze strony układu pokarmowego
Wymioty po alkoholu - co pomaga i jak je powstrzymać?
Kobieta wymiotuje po alkoholu
Częsta i nagła biegunka po jedzeniu - jakie ma przyczyny?
Wizyta w toalecie po jedzeniu
Biegunka ze stresu - objawy. Jak sobie z nią radzić?
Wypróżnianie z powodu bolącego brzucha spowodowanego stresem
Podobne artykuły
Kobieta ma czkawkę po alkoholu
Czkawka po alkoholu - przyczyny i sposoby leczenia. Jak ją powstrzymać?
Pacjentka z problemem skurczów brzucha
Kiedy skurcze brzucha wymagają interwencji lekarskiej?
Kobieta odczuwa słony smak w ustach
Słony smak w ustach - przyczyny. Co oznacza i jak leczyć?
Kobieta cierpi na biegunkę po szczepieniu
Biegunka po szczepieniu - jak długo się utrzymuje?

Reklama


Jak często robić regenerację włosów?
Sprawdź!