Ze względu na etiologię otępienie dzieli się na główne bloki, takie jak: choroba Alzheimera, otępienie z ciałami Lewy’ego, otępienie naczyniopochodne, czołowo-skroniowe oraz otępienie mieszane. Według definicji WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) zespół otępienny to „zespół objawów wywołany chorobą mózgu, zwykle przewlekłą lub o postępującym przebiegu, charakteryzujący się klinicznie licznymi zaburzeniami wyższych funkcji korowych, takich jak pamięć, myślenie, orientacja, rozumienie, liczenie, zdolność do uczenia się, język i ocena. Ponadto zaburzeniom funkcji poznawczych często towarzyszą, lub nawet je poprzedzają, zaburzenia emocjonalne, zaburzenia zachowania i motywacji. Takiemu obrazowi nie mogą towarzyszyć zaburzenia świadomości”.
Reklama
Postępujące otępienie
Często otępienie bywa utożsamiane z upośledzeniem umysłowym, nie powinniśmy jednak stawiać między nimi znaku równości. Otępienie dotyczy osób dorosłych (najczęściej) o prawidłowym ilorazie inteligencji, u których nastąpił czynnik uszkadzający mózg. Z kolei upośledzenie umysłowe jest uważane za wadę rozwojową. Otępienie uważa się za proces postępujący – dopiero w późniejszych etapach objawy osiągają nasilenie, które coraz bardziej utrudnia społeczne funkcjonowanie (często aż do utraty samodzielności). Proces otępienny jest uważany za nieodwracalny. Częstość występowania otępienia w poszczególnych społeczeństwach nasila się wraz ze wzrostem wieku populacji.
Reklama
Objawy otępienia
Najczęściej pierwszym symptomem otępienia jest utrata pamięci krótkotrwałej – chory wówczas nie kojarzy, co działo się kilka godzin lub minut wstecz, natomiast doskonale pamięta szczegóły sprzed kilku, kilkunastu lat. Pojawiać się mogą zaburzenia psychiczne (np. w postaci depresji) oraz emocjonalne (utrata kontroli nad emocjami w postaci szybkiego irytowania się, denerwowania się, utrata zainteresowań). Występują także zachowania nietypowe, często szokujące dla otoczenia (np. brak zahamowań seksualnych). Kolejno występują coraz dotkliwsze uczucie zmęczenia, całkowita utrata zdolności do utrzymania uwagi na najprostszych czynnościach, aż do utraty możliwości dbania nawet o własną higienę. Chorzy w ostatnich stadiach choroby wymagają niemal całodobowej opieki, gdyż zaburzeniu ulegają prawie wszystkie podstawowe funkcje życiowe (niewyraźna mowa, brak przyjmowania samodzielnie pokarmów, zaburzenia oddawania moczu i stolca itd.).
Leczenie uzależnione jest oczywiście od typu i etiologii otępienia. Niestety nie ma w żadnym z typów zmian otępiennych skutecznego leczenia przyczynowego, które zatrzymałoby albo cofnęło objawy, jakie już wystąpiły. Znaczenie profilaktyczne ma unikanie palenia tytoniu, zrównoważona dieta, unikanie otyłości, odpowiednie leczenie zaburzeń metabolicznych oraz nadciśnienia tętniczego.