Reklama
Kiedy dziecko zaczyna widzieć?
Kiedy dziecko zaczyna widzieć? Nie dzieje się to od razu po narodzinach. Ze względu na całkowitą ciemność panującą w brzuchu mamy, wzrok należy do najsłabiej rozwiniętych zmysłów w momencie przyjścia na świat, wykazując się głęboką niedojrzałością zarówno w wymiarze czysto optycznym, jak też neurologicznym. Dlatego w pierwszych dniach maluch nie widzi praktycznie nic.
Obraz przypomina gęstą mgłę, z której dopiero w kolejnych tygodniach zaczynają wyodrębniać się kształty i kolory. Rejestrowane są też pierwsze ruchy, a ostatnim etapem jest nadawanie znaczenia obrazom przez umysł. Na to wszystko nakłada się mechanizm emmetropizacji, a więc samoistnego korygowania naturalnej, fizjologicznej dalekowzroczności, z którą rodzi się dziecko.
Co ważne, proces kształtowania się widzenia ściśle powiązany jest z rozwojem innych zmysłów, kluczowych dla tzw. integracji sensorycznej, takich jak:
- dotyk,
- równowaga,
- czucie głębokie (czucie własnego ciała).
Uważa się, że dla rozwoju wzroku u dziecka najważniejszy jest okres noworodkowy i niemowlęcy – do końca pierwszego roku życia maluch powinien widzieć kształty, kolory i ruch, zaawansowana też powinna być integracja zmysłów w jeden spójny system zdolny do odbierania bodźców, a następnie ich przetwarzania i zamiany w działanie.
Reklama
Wzrok noworodka (do 4 tygodnia życia)
Wzrok noworodka jest całkowicie nieprzystosowany do odbierania milionów bodźców wizualnych, dlatego w pierwszych chwilach wszystkie one są dla niego praktycznie neutralne – świat zewnętrzny oczami dziecka jest szary, bez kształtu i barwy, a w dodatku zupełnie nieruchomy.
W kolejnych dniach rozwój wzroku u noworodka następuje względnie szybko. Do końca pierwszego miesiąca życia maluch powinien zacząć skupiać uwagę na światłach i przedmiotach znajdujących się w odległości od 20 do 30 centymetrów od jego twarzy.
Z oczywistych względów, obrazy te mają postać czysto abstrakcyjną, wolną od jakichkolwiek znaczeń, których na tym etapie mózg dziecka nie jest w stanie w żaden sposób wygenerować i przypisać. Widząc zatem mamę i tatę, maluch postrzega co najwyżej dwie niewyraźne plamy w zasięgu wzroku.
Nie mniej, jest to pierwszy z kilkunastu kamieni milowych wyróżnianych w czasie całego długiego procesu rozwoju wzroku u dziecka.
Zanim dziecko skończy pierwszy miesiąc życia, możliwe jest też osiągniecie drugiego z punktów zwrotnych, jakim jest pierwsza rejestracja ruchu, a nawet niezdarne próby wodzenia wzrokiem za przemieszczającymi się obiektami, na razie jednak w bardzo małym zakresie.
Reklama
Wzrok niemowlaka (1-12 miesięcy)
Około 2-3 miesiąca życia, dziecko po raz pierwszy nawiązuje kontakt wzrokowy z rodzicem, na zasadzie wyłuskania jasnych, kontrastowych plam w obrębie twarzy.
Mniej więcej w tym samym okresie wzrok niemowlaka zaczyna wodzić za przemieszczającymi się światłami i obiektami, jednocześnie lewym i prawym okiem, co również stanowi ważną umiejętność. Kolejne kroki, jeśli chodzi o rozwój wzroku niemowlaka i jego integrację z innymi zmysłami, to:
- 3-4. miesiąc:
- dziecko zaczyna obserwować ruch swoich rąk,
- maluch sięga rączkami w stronę widzianych obiektów, zwłaszcza twarzy rodziców,
- niemowlę zaczyna chwytać obserwowane przedmioty,
- zaobserwowane i pochwycone przedmioty są przyciągane do ust,
- wzrok zaczyna sprawnie podążać za poruszającymi się obiektami.
- 5. miesiąc:
- dziecko przestaje zezować, wzrok zaczyna padać na wprost,
- gałki oczne zaczynają sprawnie ruszać się w osi pionowej i poziomej.
- 6. miesiąc:
- niemowlę celowo, intencjonalnie sięga po obserwowane przedmioty,
- wzrok dziecka przystosowuje się do widzenia i podążania za przedmiotami znajdującymi się w bliższej i dalszej perspektywie (powyżej 2 metrów).
- 8-10. miesiąc:
- dziecko świadomie zaczyna rozpoznawać twarze rodziców
- maluch dobrze widzi także bardzo małe obiekty, wielkości drobnych owoców czy płatków zbożowych.
- 12. miesiąc:
- niemowlę używa wzroku, by wskazać interesujący go przedmiot.
Reklama
Kiedy dziecko zaczyna widzieć kolory?
Skoro w pierwszych dniach życia świat noworodka ma odcień szarości, niezwykle ważne jest pytanie, kiedy dziecko zaczyna widzieć kolory? Pierwsze barwy, które dostrzega dziecko to czerń i czerwień. W tej właśnie tonacji niemowlę dostrzega obrazy mniej więcej do ukończenia 3 miesiąca życia.
Obiekty są wówczas bardzo nieostre, maluch w żaden sposób nie potrafi ich też umiejscowić w przestrzeni (blisko-daleko). Tym bardziej, że jego niedojrzały wzrok pada niemal zawsze za, ewentualnie przed dostrzeganym obiektem. W kwestii kolorów, wszystko zmienia się pomiędzy 3 a 6 miesiącem życia.
Świat w oczach dziecka nabiera wówczas barw, zbliżonych do tych, które postrzega oko dorosłego człowieka, aczkolwiek nie są one jeszcze dojrzale porządkowane i przetwarzane przez mózg.
Z każdym dniem zwiększa się też ostrość widzenia, dzięki czemu w drugie półrocze życia niemowlę powinno wkraczać widząc już względnie dobrze.
Reklama
Jak stymulować rozwój wzroku u dziecka?
Wzrok dziecka w dużej mierze rozwija się samoistnie, należy jednak pamiętać, że proces ten powinien być przez rodziców wspierany i stymulowany, zwłaszcza w kontekście integracji sensorycznej. Dlatego tak ważny jest wybór zabawek edukacyjnych, pozwalających trenować umiejętność skupiania wzroku na obiektach statycznych i ruchomych, już od pierwszych miesięcy życia, rozwijających jednocześnie:
- zmysł wzroku,
- zdolności manualne,
- zdolności motoryczne,
- zmysłu słuchu.
Doskonale do tego celu nadają się zabawki mające:
- kontrastowe barwy – czarne i czerwone, a więc te, które jako pierwsze rozpoznawane są przez niemowlę;
- elementy szeleszczące, grzechoczące i piszczące, zachęcające do interakcji z postrzeganym obiektem;
- zróżnicowane faktury, dostarczające odmiennych doznań dla zmysłu dotyku;
- lusterka – małe dzieci uwielbiają obserwować swoje odbicie;
- gryzaki, pomagające ćwiczyć chwytanie i ważny z punktu widzenia rozwoju dziecka samodzielny ruch w stronę ust.
Bardziej rozbudowane zabawki stymulujące rozwój wzroku u dziecka powinny zawierać elementy wymienne, tak by mogły rosnąć razem z maluchem. Przykładowo – w pierwszych miesiącach życia, wskazane są wzory geometryczne i możliwie proste formy. Jednak dla dzieci, które skończyły pół roku i widzą już wyraźnie barwy oraz kształty, zaleca się wprowadzenie form bardziej zróżnicowanych, w które wplecione mogą być też różnego typu obrazki, zwłaszcza przedstawiające zwierzątka, owady itp.
Zabawki, które wspierają rozwój wzroku u dziecka, mają różnorodne formy, takie jak:
- karuzele z pozytywką,
- maskotki,
- książeczki,
- lusterka.
Wszystkie skutecznie skupiają uwagę malucha i pozwalają trenować wybrane kompetencje. Oczywiście zabawki dla niemowląt muszą być w pełni bezpieczne w użytkowaniu, dlatego warto zwracać uwagę na materiały, z których są wykonane – powinny być miękkie, miłe w dotyku, a do tego atestowane.
