Co to jest menopauza?
Menopauza to określenie na „ostatnią” miesiączkę w życiu dojrzałej kobiety. Ostatnią, czyli taką, po której przez co najmniej 12 miesięcy nie wystąpiło żadne krwawienie z dróg rodnych. Menopauza jest stanem fizjologicznym, dlatego warunkiem koniecznym do stwierdzenia, że kobieta ma ją już za sobą jest brak choroby, która może objawiać się brakiem miesiączki.
Zanim kobieta przestanie miesiączkować, co jest równoznacznie z wygaśnięciem czynności hormonalnej jajników, jej ciało stopniowo się do tego przygotowuje. Menopauzę poprzedza premenopauza, w której pojawiają się zaburzenia miesiączkowania. Natomiast po wystąpieniu ostatniej miesiączki kobieta wchodzi w okres postmenopauzalny. W czasie postmenopauzy organizm przyzwyczaja się do obniżonego stężenia hormonów płciowych, które wcześniej były produkowane i wydzielane przez jajniki.
Objawy menopauzy
Jak rozpoznać menopauzę? Jest ona stopniowym, powolnym i naturalnym procesem wygasania czynności jajników. Od momentu wejścia w okres premenopauzy większość kobiet odczuwa nieprzyjemne dolegliwości, będące następstwem obniżającego się stężenia hormonów płciowych. Objawy menopauzy można podzielić na wczesne, pojawiające się kilka lat przed ostatnią miesiączkę i utrzymujące do roku po menopauzie oraz późne, rozpoczynające się w okresie postmenopauzalnym.
Do wczesnych objawów menopauzy zaliczają się:
- uderzenia gorąca
- nocne poty
- kołatania serca
- nerwowość
- drażliwość
- płaczliwość
- zmęczenie
- duszność
- bezsenność
- zaburzenia pamięci i koncentracji
- mrowienia w kończynach.
Wśród objawów późnych wymienia się:
- zaburzenia metabolizmu
- dyslipidemie
- insulinooporność
- otyłość brzuszną
- osteopenię
- osteoporozę
- atrofię urogenitalną (świąd, piecznie w pochwie, ból podczas stosunków)
- ścieńczenie skóry
- zespół suchego oka
- wypadanie włosów
- zmiany zwyrodnieniowe w stawach.
Menopauza - wiek
Statystycznie kobiety przechodzą menopauzę między 45. a 55. urodzinami. Skąd taka rozbieżność? Wpływ na wiek, w którym kobiety przestają miesiączkować, ma wiele czynników, zarówno genetycznych, jak i środowiskowych. Z badań epidemiologicznych wynika, że kobiety, które zaczęły miesiączkować szybciej od swoich rówieśniczek, także wcześniej przejdą menopauzę.
Polki średnio przestają miesiączkować w wieku 51 lat. Premenopauza zazwyczaj zaczyna się 8-10 przez menopauzą, a zatem średnio w wieku 41-43 lat, aczkolwiek pierwsze objawy przekwitania z reguły pojawiają się 2-3 lata przed ostatnią miesiączką, czyli zazwyczaj u 47-latek. Okres postmenopauzalny natomiast zaczyna się po upływie roku od ostatniej miesiączki, czyli średnio w wieku 52 lat.
Menopauza u mężczyzn
Menopauza u kobiet jest zjawiskiem niepodważalnym biologicznie. Inaczej jest z andropauzą, nazywaną potocznie menopauzą u mężczyzn, która nie powoduje ustania funkcji endokrynnych i egzokrynnych narządów płciowych. Przekwitanie u mężczyzn ma związek z niedoborem testosteronu, dihydrotestosteronu, hormonu wzrostu oraz melatoniny.
Szacuje się, że andropauza może dotykać 50 proc. mężczyzn powyżej 55. roku życia. Jednakże częstość jej występowania jest uzależniona od stanu zdrowia, stylu życia, a także sposobu odżywiania.
Andropauza wciąż pozostaje tematem tabu. Z badań prowadzonych w 2017 roku przez Katarzyna Walaszek i wsp. wynika, że 72% mężczyzn nie wie, czym jest andropauza ani jakimi objawami się charakteryzuje. 82 proc. badanych przyznało, że ilość informacji dostępnych na temat andropauzy jest niewystarczająca. Również naukowcy zagadnieniu przekwitania u mężczyzn poświęcają znacznie mniej uwagi niż menopauzie. Dopiero w 2007 roku w Polsce zorganizowano pierwszą konferencję naukową w całości poświęconą andropauzie.
Objawy przekwitania u mężczyzn
Najczęstszymi objawami klimakterium u mężczyzn są:
- redukcja masy i siły mięśniowej oraz wzrost tkanki tłuszczowej
- otyłość, zwłaszcza brzuszna
- zmniejszona gęstość tkanki kostnej
- niska samoocena
- niepokój
- lęk
- nerwowość
- rozdrażnienie
- stany depresyjne
- zmęczenie
- zaburzenia pamięci i koncentracji
- zmniejszona aktywność seksualna.
