Warto wiedzieć, iż największe zagrożenie, jeśli chodzi o zakażenie dotyczy jesieni oraz zimy. Specjalistka z Warszawy dodaje również, iż do innych zaleceń należą:
- karmienie piersią,
- zastosowanie w wybranych grupach dzieci przeciwciał, które chronią przed szczególnie niebezpiecznymi dla wcześniaków wirusami RS (syncytialny wirus nabłonka oddechowego).
Ilu jest wcześniaków w Polsce?
Z danych przedstawionych przez dr Bober-Olesińską wynika, że w Polsce na wcześniaki, czyli dzieci urodzone między 22. i 37. tygodniem ciąży, przypada 6,5 proc. porodów.
"Od lat odsetek wcześniaków się nie zmienia, a jest to grupa maluchów wymagająca szczególnej opieki, bo jest najbardziej narażona na zakażenia" – podkreśla.
Reklama
Dlaczego wcześniaki częściej chorują?
Dr Krystyna Bober-Olesińska, która kieruje Oddziałem Neonatologicznego Międzyleskiego Szpitala Specjalistycznego w Warszawie - wyjaśnia, że dzieci urodzone przedwcześnie mają mniej niż inne noworodki wykształcony układ odpornościowy.
"Ich układ immunologiczny posiada wszystkie elementy konieczne do pełnienia funkcji ochronnej, potrzebuje jednak więcej czasu, żeby została ona podjęta" – dodała.
Płód w trakcie rozwoju otrzymuje od matki przeciwciała, ale najwięcej z nich przejmuje w trzecim trymestrze ciąży, po 32. tygodniu. Również później w ich przewodzie pokarmowym pojawiają się bakterie, korzystne dla zachowania zdrowia. Słabiej wykształcone są błony śluzowe organizmu, które również stwarzają barierę ochronną. Ich skóra jest z kolei jak cienki pergamin, bo składa się jedynie z trzech - zamiast 12 warstw - i ma jeszcze mniej tkanki podskórnej. "To wszystko sprawia, że wcześniak wymaga szczególnej troski i opieki chroniącej przed infekcjami" – podkreśla dr Bober-Olesińska.
Wcześniaki często wracają do szpitala
Z udostępnionych przez nią danych wynika, że w pierwszym roku życia 15 proc. wcześniaków jest przynajmniej raz ponownie hospitalizowanych. Tak jest szczególnie w przypadku niemowląt urodzonych przed 25. tygodniem życia.
Głównym tego powodem są:
- ostre zakażenia dróg oddechowych,
- problemy związane z przewodem pokarmowym,
- przewlekłe dolegliwości oddechowe.
Reklama
Rola higieny u wcześniaków
W zapobieganiu zakażeniom u wcześniaków szczególnie ważna jest higiena.
"Niezbędna jest staranna higiena rąk i utrzymywanie czystości w otoczeniu dziecka. Przed każdym kontaktem z wcześniakiem trzeba umyć ręce!" – podkreśla specjalistka.
Należy też zmieniać ubranie starszego rodzeństwa zaraz po powrocie z przedszkola lub szkoły. Unikać kontaktu z osobami, które mogą być zakażone infekcjami. Lepiej też unikać większych skupisk ludzi, np. w galeriach handlowych.
"Bardzo ważne jest całkowite wyeliminowanie dymu papierosowego w otoczeniu wcześniaka: nie tylko w pokoju, w którym ono przebywa, ale w całym mieszkaniu czy domu. Nie wystarczy też palić na zewnątrz pomieszczenia, ponieważ nawet w wydychanym przez palacza powietrzu mogą znajdować się substancje szkodliwe dla dziecka" – ostrzega specjalistka.
Reklama
Karmienie wcześniaków
Wcześniaki najlepiej jest karmić pokarmem matki.
"Mleko mamy zawiera bardzo dużo składników aktywnych immunologicznie, dlatego dla wcześniaka jest ono ważniejsze, niż dla noworodka urodzonego o czasie. Powinno być też karmione naturalnie tak szybko, jak to możliwe, co może być trudne zarówno dla matki, jak i dla dziecka, ponieważ wcześniaki nie mają jeszcze umiejętności jednoczesnego ssania, przełykania i oddychania. W pierwszych dniach życia pokarm matki może być podawany przez sondę, a nawet palcem na wewnętrzną stronę policzków. Udowodniono, że ma istotne znaczenie w zapobieganiu zakażeniom i wpływa na rozwój motoryczny i intelektualny dziecka" – zapewnia dr Bober-Olesińska.
Reklama
Szczepienia wcześniaków
Najlepszą ochronę przed infekcjami – podkreśla specjalista - zapewniają szczepienia ochronne, którym mogą być poddawane wcześniaki, jeśli tylko ich stan ogólny jest stabilny (bez względu na masę ciała i urodzeniowy miesiąc ciąży).
Bardzo ważne jest, by otrzymały one szczepienie przeciwko:
- błonicy,
- tężcowi,
- krztuścowi,
- pneumokokom
jeszcze przed opuszczeniem szpitala.
Szczególnie groźny dla wcześniaków jest wirus RS, który co roku wywołuje na świecie 33 mln zakażeń. Spośród nich 3 mln dzieci wymaga hospitalizacji, a 60 tys. umiera.
"W pierwszym roku życia zakażeniu wirusem RS ulega 60-70 proc. dzieci, a do drugiego roku – niemal wszystkie. U dzieci starszych i dorosłych na ogół nie jest on groźny, powoduje jedynie łagodne infekcja górnych dróg oddechowych, takie jak kaszel i katar. U wcześniaków może doprowadzić do ciężkich zaburzeń oddychania ze względu na niedojrzałość miąższu płuc i wąskie jeszcze drogi oddechowe" – tłumaczy specjalistka.
Zwraca ona uwagę, że przeciwko wirusowi RS nie ma szczepionki, mało pomocne są również leki.
"Wykazano jedynie skuteczność stosowania tzw. profilaktyki biernej polegającej na podaniu przeciwciał w czasie sezonu epidemicznego tego zakażenia" - podkreśla dr Bober-Olesińska. W Polsce występuję on najczęściej w okresie jesienno-zimowym, od października do kwietnia.
Terapia ta w naszym kraju jest refundowana z budżetu służby zdrowia. Zgodnie z wytycznymi ministerstwa zdrowia kwalifikowane są do niej dzieci, które nie ukończyły pierwszego roku życia, urodziły się do 28. tygodnia ciąży lub lekarz rozpoznał u nich tzw. dysplazję oskrzelowo-płucną. Drugie kryterium wymaga, żeby w chwili rozpoczęcia immunizacji maluch nie ukończył 6. miesiąca życia, a wiek ciążowy był między 29. i 32. tygodniem.
"Jeśli niemowlę spełniające powyższe kryteria niemowlę urodzi się w trakcie trwania sezonu zakażeń wirusem RS, wówczas otrzymuje od trzech do pięciu dawek preparatu zawierającego przeciwciała - jednak nie mniej niż trzy dawki, bo tylko wtedy zadziałają" - podkreśla dr Bober-Olesińska.
Materiał opracowany na podstawie PAP Nauka
Czytaj również:
