Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗

Nadwzroczność u dzieci i dorosłych - objawy, leczenie

Nadwzroczność najczęściej spowodowana jest zbyt krótką gałką oczną, co skutkuje niewyraźnym widzeniem blisko położonych przedmiotów. Zdolność akomodacji pozwala przystosować gałkę oczną do widzenia z bliska, to jednak wywołuje bardzo silną pracę mięśni, która prowadzi do bólu głowy i oczu. Jakie są metody leczenia nadwzroczności?
Nadwzroczność
Źródło: 123RF
Spis treści

Nadwzroczność jest jedną z wad refrakcji, w której docierające do oka promienie świetlne nie są prawidłowo skupiane na siatkówce. Promień świetlny przed dotarciem do siatkówki (gdzie powstaje obraz) przechodzi przez: rogówkę → komorę przednią gałki ocznej → źrenicę → soczewkę → ciało szkliste.

Wymienione powyżej struktury (poza źrenicą) są ośrodkami optycznymi tworzącymi układ optyczny oka, którego moc skupiająca jest mierzona w dioptriach (D) i prawidłowo wynosi ok. 60 D. 2/3 z tej wartości przypada na rogówkę, a pozostała część na soczewkę. W oku nadwzrocznym promienie świetlne skupiają się za siatkówką, a pacjent skarży się na zaburzone widzenie z bliska (czytanie książki, pisanie) przy prawidłowym widzeniu przedmiotów położonych w oddali.

Reklama

Nadwzroczność - przyczyny

Najczęstszą przyczyną nadwzroczności jest zbyt krótka gałka oczna. Prawidłowa jej długość to ok. 24 mm i jest uzyskiwana ok. 7-8 roku życia. Dlatego też u noworodków, niemowląt i młodszych dzieci mamy do czynienia z tzw. nadwzrocznością fizjologiczną, która oczywiście ustępuje z wiekiem.

Pacjenci z nadwzrocznością przedmioty położone blisko widzą niewyraźnie. Dzięki zdolności akomodacji oko dostosowuje się do widzenia z bliska. Jednak ciągły skurcz mięśni prowadzi do ich zmęczenia, co objawia się bólami głowy, uczuciem „zmęczonych oczu” np. przy pisaniu lub czytaniu książki.

W prawidłowym oku (tzw. oku miarowym) promienie są odpowiednio załamywane przed rogówkę, soczewkę i ogniskowane dokładnie na siatkówce, skąd impulsy nerwowe przekazywane są do mózgu, a widziany obraz jest wyraźny. W nadwzroczności natomiast promienie, które wpadają równolegle do oka nie skupiają się na siatkówce, ale poza nią.

U młodych ludzi nadwzroczność może być kompensowana (tzw. nadwzroczność ukryta) za pomocą akomodacji (mechanizm umożliwiający wyraźne widzenie przedmiotów z bliska), której wydolność wraz z wiekiem spada, zanikając w wieku 60-70 lat (nadwzroczność ujawniona). Przy efektywnej akomodacji skurcz mięśnia rzęskowego zwalnia tzw. więzadełka Zinna dzięki czemu soczewka staje się bardziej wypukła i silniej załamuje promienie świetlne.

Warto w tym miejscu wspomnieć o starczowzroczności. Jest ona następstwem utraty zdolności akomodacji, głównie z powodu twardnienia soczewki i zmniejszenia jej elastyczności. Starczowzroczność rozwija się u wszystkich, jednak u ludzi z nadwzrocznością nieco wcześniej.

W nadwzroczności może dojść do tzw. krótkowzroczności pozornej. Sytuacja taka ma miejsce, gdy wystąpi skurcz akomodacji prowadzący do tego, że oko nadwzroczne staje się czynnościowo krótkowzroczne. Osoba źle widzi w dal, mogą wystąpić silne bóle oka, ale źrenica jest wąska (odróżnia to krótkowzroczność pozorną od ataku jaskry). Skurcz akomodacji może towarzyszyć nerwicom, migrenie, ogólnemu przemęczeniu.

Występowanie wady w rodzinie jest jednym z czynników ryzyka. W przypadku starczowzroczności wymienia się wiek. Poza tym porażenie akomodacji może wystąpić w przypadku zatrucia:

Niestety nie jest znana profilaktyka nadwzroczności.

Reklama

Nadwzroczność - wizyta u lekarza

W przypadku niewyraźnego widzenia, bólu głowy i oczu podczas czytania i pisania należy udać się do okulisty. Jednakże pierwsze symptomy nieprawidłowego widzenia są zauważane przez lekarzy innych specjalności: lekarz rodzinny, pediatra, internista. Lekarz po dokładnym zbadaniu narządu wzroku, określeniu stopnia nadwzroczności zaproponuje możliwe formy korekcji wady.

Diagnoza „Stwierdzam u Pani/Pana nadwzroczność” może nasuwać wiele pytań:

Czy muszę nosić okulary?

W korekcji optycznej mamy do wyboru okulary i soczewki kontaktowe. W pewnych grupach wiekowych preferuje się okulary (dzieci, starsi), gdyż założenie soczewek i ich odpowiednia higiena wymaga pewnej dyscypliny.

Czy soczewki kontaktowe są bezpieczne dla moich oczu?

Należy sobie zdawać sprawę, że soczewki kontaktowe są zwykle droższe, a ich używanie niekiedy wiąże się z powikłaniami tj. zapaleniem spojówek, uszkodzeniem rogówki. Niemniej jednak ze względu na walory estetyczne są coraz powszechniej stosowane. Najbardziej optymalnym rozwiązaniem są soczewki jednodniowe, co zmniejsza ryzyko zanieczyszczenia i powstawania zakażeń. Jednak w przypadku bólu oka, świądu, zaczerwienienia, łzawienia należy soczewki zdjąć i zastosować kilkudniową przerwę w ich stosowaniu.

Czy każdy może skorzystać z chirurgicznej korekcji nadwzroczności?

Niestety nie. Istnieje wiele przeciwwskazań; oto niektóre z nich: zespół suchego oka, zapalenie rogówki (głównie to spowodowane przez wirus opryszczki, półpaśca), nadciśnienie oczne, zakażenia HIV, cukrzyca.

Reklama

Nadwzroczność - diagnostyka

Jeżeli chodzi o diagnostykę, wyróżniamy kilka metod badania wad refrakcji. Jedna z nich – tzw. subiektywna opiera się na regule Dendersa, według której miarą nadwzroczności jest najmocniejsza soczewka skupiająca, która utrzymuje prawidłową ostrość wzroku. Dlatego korekcję rozpoczyna się od zbyt mocnej soczewki, obniżając następnie jej moc, aby ostatecznie dojść do wartości, przy której ostrość wzroku jest najlepsza. Celem takiego postępowania jest wyłączenie akomodacji. Nie jest to możliwe u dzieci i osób z krótkowzrocznością pozorną. Dlatego stosuję się obiektywną metodę badania refrakcji jaką jest skiaskopia.

Badanie wykonywane po farmakologicznym porażeniu akomodacji, polega na obserwacji cienia poruszającego się w obrębie źrenicy podczas oświetlania dna oka za pomocą poruszanego przez okulistę lusterka płaskiego. W nadwzroczności cień porusza się zgodnie z ruchem lusterka (w oku prawidłowym brak ruchu cienia). Za pomocą linijek do skiaskopii (w których znajdują się soczewki o rosnących wartościach siły łamiącej) można precyzyjnie określić wielkość wady.

Kolejną metodą diagnostyczną jest refraktometria automatyczna – czyli powszechnie znane komputerowe badanie wzroku, gdzie wartość wady refrakcji lekarz uzyskuje w formie wydruku komputerowego.

Reklama

Nadwzroczność - jak leczyć?

Korekcja optyczna

Nadwzroczność może być korygowana za pomocą okularów bądź soczewek kontaktowych. W nadwzroczności stosuje się soczewki wypukłe, czyli skupiające (plusy). Okulary są preferowane u dzieci i ludzi starszych. Soczewki kontaktowe są jednak coraz częściej wybierane, głównie ze względów estetycznych. Poza tym, że są one droższą formą terapii, należy pamiętać o możliwych powikłaniach tj. zapalenia spojówek, uszkodzenia rogówki, jej owrzodzenia lub zapalenia.

Korekcja chirurgiczna

Procedury oparte na laserowej fotoablacji – czyli odparowaniu części zrębu rogówki: PRK (fotokeratektomia refrakcyjna), LASEK. W tych metodach grubość rogówki, jaką lekarz usuwa przez odparowanie za pomocą lasera, jest dokładnie obliczona tak, aby po zabiegu uzyskać pożądaną siłę łamiącą gałki ocznej. Znana jest także metoda polegająca na wszczepieniu sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej o odpowiednio dobranej mocy łamiącej.

 Po korekcji chirurgicznej pacjent powinien być przygotowany na:

  • noszenie opatrunku przez kilka dni po zabiegu; nie wolno dotykać, pocierać operowanego oka;
  • konieczność stosowania kropli do oczu;
  • konieczność ograniczenia energicznych zajęć sportowych, noszenia makijażu;
  • konieczność unikania kontaktu z wodą bezpośrednio po zabiegu;
  • ograniczenie możliwości prowadzenia pojazdów przez kilka dni po zabiegu, ponieważ wzrok może być osłabiony;
  • wystąpienie (zwykle przejściowe) objawów zespołu suchego oka - w takiej sytuacji zaleca się pacjentowi stosowanie preparatów sztucznych łez.

Mimo, że w nadwzroczności nie są znane ‘domowe sposoby leczenia’ (ćwiczenia oka lub okłady) bardzo ważna jest prawidłowa higiena narządu wzroku. Pod tym pojęciem rozumie się odpowiednie oświetlenie przy czytaniu, pisaniu, przestrzeganie pewnych zasad podczas stosowania szkieł kontaktowych. W przypadku bólu oczu, głowy, niewyraźnego widzenia konieczna jest wizyta u specjalisty.

Reklama

Nadwzroczność - jaką metodę korekcji wybrać?

O ile konieczność korekcji wzroku nie powinna budzić wątpliwości, to w przypadku wyboru konkretnej metody korekcji (przy braku odgórnych przeciwwskazań) dobrze wziąć pod uwagę kilka elementów:

  • rodzaj wykonywanej pracy np. osobie wykonującej zawód strażaka nie zalecimy okularów (mogą ulec łatwo zniszczeniu lub nawet utrudniać pracę), dla nauczyciela z kolei będą one dobrym rozwiązaniem;
  • typ uprawianego sportu – szczególnie sporty związane z dużym ryzykiem urazu twarzy, oczu;
  • ogólny stan zdrowiacukrzyca, choroby autoimmunologiczne mogą być przeciwwskazaniem do korekcji chirurgicznej;
  • współistniejące choroby oczu – pacjenci z jaskrą, zakażeniami wirusowymi rogówki, chorobami zapalnymi gałki ocznej, urazami oka w przeszłości powinni unikać zabiegów chirurgicznych.

Choroba nie zmienia w istotny sposób życia pacjenta pod warunkiem odpowiedniej korekcji wady za pomocą szkieł kontaktowych lub okularów. Alternatywą jest korekcja laserowa. W tym przypadku możliwe są niekiedy powikłania tj. przymglenie rogówki pojawiające się w wyniku gojenia po zabiegu fotokeratektomii refrakcyjnej, stany zapalne.

Czytaj również

Bibliografia

  • Niżankowska M.H.,Okulistyka. Podstawy kliniczne,Wydawnictwo Lekarskie PZWL,Warszawa 2007
  • Trzcińska-Dąbrowska Z.,Okulistyka praktyczna,Wydawnictwo Lekarskie PZWL,Warszawa 1995
  • Kański J.J.,Okulistyka kliniczna – kompendium,Urban&Partner,Wrocław 2006
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Okulistyka
Dziedziczenie koloru oczu - na czym polega i od czego zależy? Genetyka
Kobieta o niebieskich oczach
Sól fizjologiczna do oczu – jak stosować? Cena kropli
Kobieta zakrapla oczy
Jęczmień. Leczenie. Ile trwa i jak powstaje? Co na jęczmień na oku bez recepty?
Jęczmień na oku
Podobne artykuły
Siatkówka w oku człowieka
Odwarstwienie siatkówki - objawy, leczenie, czego unikać
Kobieta w okularach
Astygmatyzm - przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie
Mężczyzna z poparzonymi oczami
Oparzenie gałki ocznej - objawy i leczenie
Ludzkie oko
Kolor oczu: od czego zależy i jak określić? Czy się zmienia?

Reklama


Czym się różni odporność swoista od nieswoistej?
Sprawdź!