Prącie jest męskim narządem kopulacyjnym. Przez prącie przebiega ostatni odcinek cewki moczowej, której ujście prawidłowo znajduje się na szycie żołędzi. Przy pomocy tkanki łącznej i mięśni członek jest przytwierdzony do miednicy.
Prącie zbudowane jest z ciała gąbczastego i dwóch ciał jamistych otoczonych łącznotkankową osłonką stanowiących jego trzon. Zakończone jest przez żołądź, która jest przedłużeniem ciała gąbczastego. Trzon prącia otoczony jest skórą, która u nieobrzezanych mężczyzn pokrywa również żołądź tworząc napletek.
Rak prącia powstaje najczęściej w obrębie żołędzi lub napletka. Na szczęście występuje rzadko i stanowi około 1% nowotworów złośliwych u mężczyzn w krajach zachodnich. Najczęściej rozwija się w wieku 50-70 lat. Zwykle rozpoczyna się jako niewielka zmiana na żołędzi lub napletku, najczęściej w pobliżu rowka zażołędnego, na wewnętrznej powierzchni napletka. Rak ma postać brodawkowatego lub kalafiorowatego guza albo płaskiej twardej zmiany, która może ulegać owrzodzeniu. Zmiana zwykle rośnie powoli i jest niebolesna.
Zobacz wideo: Czy każdy nowotwór powoduje ból?
- Zobacz: Wodniak jądra
Reklama
Nowotwory moszny - rodzaje i przyczyny
Moszna jest workiem skórno-powięziowym, otaczającym jądra, najądrza oraz krótki odcinek powrózków nasiennych. Jest uwypukleniem powłok brzucha i ma za zadanie zapewnić odpowiednią temperaturę jąder, o około 2°C niższą od temperatury ciała, ponieważ w takich warunkach najefektywniej zachodzi spermatogeneza, czyli proces wytwarzania plemników.
Nowotwory moszny są rzadkie. Mogą być łagodne, np.
- tłuszczaki,
- naczyniaki,
- włókniaki i śluzaki
leczy je się np. przez ich chirurgiczne wycięcie. W obrębie skóry moszny może rozwinąć się też nowotwór złośliwy - rak.
Rak moszny jest uważany za chorobę zawodową, dawniej nazywany nawet „guzem kominiarzy”, ze względu na dużą liczbę zachorowań w tej grupie zawodowej. Czynnikiem wywołującym jest kontakt z sadzą i dymem. Obecnie szczególnie narażeni są mężczyźni pracujący w przemyśle naftowym, w rafineriach oraz mający styczność z częściami maszyn pokrytych smarami lub materiałami nasączonymi naftą.
Przyczyny powstawania raka prącia
Wśród przyczyn powstawania raka prącia znaczenie przypisuje się rakotwórczemu działaniu mastki, czyli białej lub żółtej, serowatej wydzieliny gromadzącej się u mężczyzn pod napletkiem, głównie w rowku zażołędnym, która składa się ze złuszczonych komórek nabłonka, łoju i flory bakteryjnej.
Do przyczyn lekarze zaliczają również złą higienę oraz obecność stulejki, czyli sytuacje, które ułatwiają długotrwałe oddziaływanie nie usuwanej mastki na skórę prącia. Brak higieny i stulejka sprzyjają rozwojowi zakażeń, które mogą prowadzić do zapalenia żołędzi i napletka, czyli stanu zwiększającego ryzyko raka prącia.
Rak prącia może być również związany z zakażeniem HPV (Human Papilloma Virus - wirus brodawczaka ludzkiego), a więc wirusem związanym z rozwojem raka szyjki macicy. Ryzyko raka prącia zwiększa się również u chorych napromienianych UV z powodu łuszczycy oraz u mężczyzn palących papierosy. Bezpośrednio zagrożeni rozwojem raka prącia są mężczyźni, u których w obrębie prącia rozwinęły się stany przedrakowe, takie jak np. rogowacenie białe (leukoplakia).
Reklama
Nowotwory prącia i moszny - objawy
Zmiana nowotworowa rozwijająca się w obrębie prącia rośnie powoli. Początkowo może być to podrażnienie, zaczerwienienie, czasem bywa bolesne. W późniejszym okresie uwidaczniać się może jako płaska twarda zmiana, która może ulegać niegojącemu się owrzodzeniu lub jako brodawkowaty lub kalafiorowaty guz. Ból pojawia się zwykle w sytuacji, kiedy dochodzi do owrzodzenia zmiany i rozwija się stan zapalny.
U około 50% mężczyzn powiększone są pachwinowe węzły chłonne, chociaż zwykle nie z powodu przerzutów, a z powodu zapalenia toczącego się w obrębie zmiany nowotworowej. Czasem mogą występować upławy lub objawy dyzuryczne, czyli utrudnione oddawanie moczu.
Niepokojącym objawem mogącym świadczyć o rozwoju raka jest pojawienie się niegojącej się zmiany, która może szerzyć się w głąb moszny lub na prącie. Zmiana ta może z czasem ulec owrzodzeniu, może też pojawić się wydzielina o charakterze surowiczym bądź ropnym. Zmiana może występować pojedynczo, ale może też być wieloogniskowa.
- Przeczytaj: Nowotwory jąder
Nowotwory prącia i moszny - wizyta u lekarza i diagnostyka
Mężczyźni, którzy zaobserwowali u siebie opisane objawy powinni jak najszybciej zgłosić się do lekarza, najlepiej urologa. Niestety często chorzy trafiają do urologa dopiero po kilku miesiącach od momentu zauważenia zmiany. Dzieje się tak z powodu zakłopotania lub zaprzeczania przez chorych istnieniu choroby. Przyczyną może być też brak doświadczenia lekarzy innych specjalności lub trudności w dostaniu się na wizytę u urologa. Niemniej jednak, około 50% mężczyzn trafia do lekarza o rok za późno. Należy zwrócić uwagę, że obecność stulejki znacznie opóźnia rozpoznanie.
W gabinecie lekarz zada pytania dotyczące objawów, dolegliwości, okoliczności i czasu pojawienia się i przebiegu zmiany. Lekarz może zapytać o przebieg życia seksualnego, jego początek, liczbę partnerek oraz ewentualnie o ich choroby, zwłaszcza narządów płciowych. Lekarz :
- obejrzy zmianę na prąciu,
- zbada pachwinowe węzły chłonne
- wykona badanie per rectum czyli palcem przez odbyt, aby wstępnie ocenić obecność przerzutów i naciekanie raka.
Rozpoznanie raka prącia można postawić po wykonaniu biopsji guza, czyli pobraniu materiału tkankowego i przesłaniu do badania patomorfologicznego. Biopsja może być wykonana w ambulatorium, najczęściej w znieczuleniu miejscowym przy użyciu skalpela. Jeśli u mężczyzny obecna jest stulejka, może być konieczne nacięcie skóry napletka w celu pobrania wycinka. Jeśli węzły chłonne są powiększone, lekarz może wykonać aspiracyjną biopsję cienkoigłową w celu ustalenia czy obecne są przerzuty.
Ocena pobranego materiału ma na celu ustalenie czy zmiana jest nowotworem złośliwym oraz jaki jest stopień zaawansowania i złośliwości guza. Na podstawie tych informacji lekarz planuje i ustala najlepszy sposób leczenia. Jeśli istnieje podejrzenie, że nowotwór nacieka cewkę moczową, można wykonać uretroskopię, czyli wziernikowanie cewki moczowej.
Lekarz może ocenić, czy przez proces nowotworowy zajęte są inne struktury prącia przy pomocy ultrasonografii (USG). Może wykonać też inne badania obrazowe, takie jak tomografia rezonansu magnetycznego lub kawernozografia. Zazwyczaj nie obserwuje się nieprawidłowości w badaniach laboratoryjnych.
W przypadku raka moszny, obecność niepokojących objawów powinna skłonić do wizyty u lekarza, który wstępnie oceni charakter zmiany oraz pobierze wycinek tkanki do badania histopatologicznego w celu ustalenia rozpoznania.
Jak w większości przypadków nowotworów złośliwych, szansa na pełne wyleczenie zależy od tego na jakim etapie choroby chory zgłosi się do lekarza i rozpocznie leczenie. W przypadku raka moszny szansa na wyleczenie spada niemal dwukrotnie, jeśli dojdzie do przerzutów do węzłów chłonnych.
Zobacz wideo: Znaczenie odpowiedniego żywienia
Żywienie jest ważne dla osób zdrowych, ale jeszcze ważniejsze dla chorych - mówi dietetyk Ewalina Bancerz-Poźniak.
Reklama
Nowotwory prącia i moszny - czynniki ryzyka
Czynniki ryzyka raka prącia obejmują:
- zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV),
- wiek powyżej 60. r. ż.,
- stulejka - pod napletkiem pokrywającym żołądź gromadzi się mastka, a ponieważ zabiegi higieniczne są utrudnione, może dochodzić najpierw do zmian zapalnych, zmian przedrakowych, z których rozwinąć może się rak,
- niski poziom higieny osobistej,
- wczesna inicjacja seksualna i liczne partnerki seksualne,
- palenie tytoniu,
- leczenie łuszczycy przy użyciu promieniowania UV,
- AIDS.
Nowotwory prącia i moszny - leczenie
1. Leczenie raka moszny polega na chirurgicznym usunięciu zmiany z tak zwanym marginesem zdrowej tkanki - chirurg usuwa pewną ilość niezmienionej tkanki „na wszelki wypadek”, zaobserwowano bowiem, że takie postępowanie zmniejsza ryzyko wznowy nowotworu. Wieloogniskowe zmiany mogą wymagać usunięcia znacznej ilości skóry moszny, którą trzeba w takim wypadku uzupełniać przeszczepami skóry pobranej z innych okolic ciała. Jeśli obecne są przerzuty do węzłów chłonnych, konieczne jest ich usunięcie. Zdarza się, że mimo prawidłowego leczenia dochodzi do wznowy nowotworu, należy wówczas powtórzyć operację.
2. Leczenie raka prącia przeprowadza się na podstawie oceny patologicznej guza, a więc zależy od jego wielkości i rodzaju, naciekania na sąsiednie struktury, od obecności przerzutów do okolicznych węzłów chłonnych oraz od obecności odległych przerzutów.
Leczenie chirurgiczne przeprowadza się w przypadkach bardziej zaawansowanych. Polega na częściowej lub całkowitej amputacji prącia. W najpoważniejszych przypadkach wykonuje się emaskulację, czyli usunięcie prącia, moszny z zawartością oraz pachwinowych węzłów chłonnych po obu stronach. W przypadku całkowitej amputacji prącia chirurg formuje w kroczu ujście cewki moczowej.
Leczenie operacyjne jest często agresywne i może być okaleczające, jednak w niektórych przypadkach, kiedy lokalizacja guza jest korzystna, możliwe jest zachowanie funkcji wzwodu prącia.
W mniej zaawansowanych przypadkach dobre wyniki może dać leczenie oszczędzające. Jeśli guz jest mały i zlokalizowany jest na wewnętrznej powierzchni napletka skuteczne może być obrzezanie, czyli usunięcie napletka. Stosuje się również:
- laseroterapię,
- krioterapię,
- radioterapię.
Leczenie często uzupełnia się ogólną chemioterapią. Wysoką skuteczność leczenia można osiągnąć przy użyciu mikrochirurgii, czyli usuwając niewielkich rozmiarów zmianę pod mikroskopem, jednak niewiele polskich oddziałów chirurgicznych dysponuje mikroskopem operacyjnym.
Nieoperacyjne metody leczenia związane są jednak z większą liczbą wznów nowotworu, dlatego mężczyźni leczeni w ten sposób muszą być przygotowani na konieczność częstszych i prowadzonych przez dłuższy czas badań kontrolnych.
Rokowanie w raku prącia zależy głównie od stopnia klinicznego zaawansowania guza - około dwie trzecie chorych przeżywa 5 lat po operacji, jeśli nie było przerzutów do węzłów chłonnych. Jeśli w węzłach obecne są przerzuty, pięcioletnie przeżycie wynosi około jednej trzeciej.
Rak prącia, wcześnie wykryty, może być skutecznie leczony. Leczenie operacyjne jest skuteczne, jednak często okaleczające. Wielu mężczyznom aktywnym seksualnie zależy na zachowaniu wzwodu prącia. Jeśli zmiany nowotworowe nie są zaawansowane, można rozważyć leczenie nieoperacyjne, jednak należy liczyć się z częstszymi wznowami.
Wiele badań wskazuje na fakt, że ryzyko rozwoju raka prącia jest znacząco mniejsze u mężczyzn obrzezanych, a więc nie mających napletka. Obrzezanie jest wskazane szczególnie w przypadku stulejki. Zmniejszenie ryzyka wystąpienia raka prącia może więc być dodatkowym argumentem skłaniającym do podjęcia leczenia stulejki.
- Zobacz także: Nowotwory zarodkowe jajników i jąder
