Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych chorób przewodu pokarmowego. Bardzo często ma przebieg bezobjawowy, a brak podjęcia leczenia może prowadzić do stanów zagrożenia życia. Głównym symptomem ostrzegającym jest ból w górnej części brzucha.
W przypadku wrzodu żołądka pojawia się on podczas posiłków, z kolei wrzody dwunastnicy dają o sobie znać na czczo, a ból zazwyczaj ustępuje po spożyciu pokarmu lub przyjęciu leków zobojętniających.
Z uwagi na powszechność występowania tego problemu warto wiedzieć na czym polega dieta wrzodowa, która jest jednym z elementów wspierających terapię.
Reklama
Na czym polega dieta wrzodowa?
Głównym zadaniem stosowania diety wrzodowej jest zmniejszenie wydzielania soków żołądkowych, w celu ograniczenia drażnienia miejsc uszkodzonych i objętych stanem zapalnym. W przypadku zaostrzenia objawów czy też po zabiegach operacyjnych żywienie powinno zostać zmodyfikowane o zalecenia diety łatwostrawnej.
To oznacza, że dieta wrzodowa dwunastnicy i żołądka charakteryzuje się mniejszą podażą błonnika oraz tłuszczu.
Dieta na wrzody powinna być również uzależniona od stanu zdrowia i objawów pacjenta. Jeden produkt może być dobrze tolerowany przez chorego, a inny z listy dozwolonych już nie.
Dieta dla wrzodowców musi być zawsze ustalana indywidualnie.
Co można jeść na diecie przy wrzodach?
Dieta przy chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy musi być prawidłowo zbilansowana, by nie prowadzić do niedoborów żywieniowych. Jadłospis powinien bazować na zasadach modelowego talerza i piramidy żywieniowej, ale z modyfikacjami, co do doboru produktów.
Warzywa, wciąż powinny stanowić minimum połowę tego, co spożywa się w ciągu dnia, ale należy wybierać te sezonowe, młode i poddawać je obróbce (gotowaniu w wodzie lub na parze). Warto sięgać także po dojrzałe owoce i najlepiej spożywać je bez skórki i pestek (np. owoce jagodowe w postaci przetartej).
W przypadku produktów zbożowych (m.in.: kasza, pieczywo, makarony, płatki) należy sięgać po te oczyszczone w mniejszym lub większym stopniu (np. pieczywo pszenne, płatki owsiane błyskawiczne, kasza jęczmienna łamana, krakowska, manna, ryż biały, drobne makarony, mąka pszenna i graham).
Do zalecanych produktów bogatych w białko, które warto włączyć należą: chude mięso i ryby, chude wędliny, niskotłuszczowy naturalny nabiał (chude sery, jogurty naturalne), a także jaja (np. na miękko).
Z tłuszczów należy sięgać po te roślinne (oleje i oliwa z oliwek) oraz mleczne (np. masło, śmietana 9-18%, mleko). Dieta wrzodowa powinna być personalizowana i zależeć od stanu zdrowia pacjenta, jak i jego tolerancji.
Dieta na wrzody żołądka skupia się nie tylko na odpowiednim doborze produktów, ale również sposobach ich przygotowania i wielkości dań. Korzyści przyniesie spożywanie mniejszych posiłków, ale częściej. Na diecie wrzodowej należy jeść nawet 5-6 razy dziennie, co 3-4 godziny, ale powinny być to mniejsze objętościowo dania.
Ważne również jest to, aby jeść w spokoju i bez pośpiechu. Lepiej sięgać po potrawy o temperaturze pokojowej lub ciepłe, ale nie gorące. W przypadku wrzodów dwunastnicy ważne jest również spożycie łatwostrawnej kolacji, aby nie zwiększać ryzyka porannego, głodowego bólu brzucha.
Łagodzący wpływ na błonę śluzową żołądka może mieć wypijanie mlecznych napojów (np. mleka, jogurtu czy kefiru). Co warto jeszcze jeść na wrzody żołądka? Zmielone i zalane ciepłą wodą siemię lniane, spożyte na czczo będzie miało działanie osłaniające. Schłodzony kisiel także może przynieść ulgę dla błony śluzowej.
Osoby zmagające się z wrzodami żołądka powinny również pamiętać o odpowiednim nawadnianiu. W ich diecie podstawowym płynem nawadniającym może być woda mineralna niegazowana oraz słabe napary herbat, a także niektóre zioła (np. rumianek, melisa). Warto jednak unikać przepajania się tuż po spożytym posiłku.
Reklama
Czego unikać na diecie wrzodowej?
Dieta w chorobie wrzodowej ma za zadanie przede wszystkim ograniczyć wydzielanie soków żołądkowych. Należy zatem wykluczyć z niej produkty, które to stymulują. Zaliczamy do nich między innymi:
- tłuste mięso, mocne wywary mięsne, galarety mięsne i rybne,
- produkty marynowane i wędzone,
- warzywa strączkowe (np. bób, fasola) i cebulowe (np. cebula, czosnek),
- alkohol, kawa, kakao, mocna herbata, soki i napoje gazowane.
W diecie warto również ograniczyć sól i ostre przyprawy (pieprz, chilli, papryka ostra, ocet, chrzan, musztarda). Należy zrezygnować z zaprawiania zup i sosów zasmażkami. Dieta przy wrzodzie żołądka to dieta mająca za zadanie nie tylko wspierać leczenie, jak i działać w profilaktycznie na wielu płaszczyznach.
Czego nie jeść przy wrzodach żołądka? Należy unikać żywności wysokoprzetworzonej tj. słodyczy i fast food jak i produktów cukierniczych (np. drożdżówki, pączki) z uwagi na dużą zawartość cukru, soli i nasyconych kwasów tłuszczowych. Warto zrezygnować także z smażenia szczególnie w głębokim tłuszczu i pieczenia z wcześniejszym obsmażaniem.
W zależności od stopnia zaostrzenia choroby, może być ona bardziej lub mniej rygorystyczna.
Dieta po operacji wrzodów żołądka i dwunastnicy
Perforacja (przedziurawienie) żołądka, wymaga szybkiej interwencji chirurgicznej, by nie doszło do zapalenia otrzewnej. Obowiązywać na tym etapie powinna dieta wrzodowa ścisła. Nie zaleca się, aby pacjent w tym czasie cokolwiek jadł czy pił.
Z kolei dieta po chirurgicznym zaopatrzeniu perforacji wrzodu żołądka jest wprowadzana stopniowo za zgodą lekarza. Żywienie doustne rozpoczyna się od diety wrzodowej lekkostrawnej o konsystencji płynnej i papkowatej (np. kleik ryżowy, delikatne wywary warzywne z drobnym makaronem). Kolejno rozszerza się dania łatwostrawne aż do konsystencji stałej.
Warto zapamiętać, że dieta przy chorobie wrzodowej uzależniona jest od występujących objawów i dolegliwości. Restrykcyjna jej forma nie powinna trwać długo, by nie prowadzić do niedoborów pokarmowych spowodowanych dużymi ograniczeniami.
W miarę poprawy zdrowia warto rozszerzać konsystencję diety mając wciąż na uwadze ograniczenie produktów pobudzających wydzielanie soków żołądkowych.
Reklama
Jadłospis diety wrzodowej
Jadłospis przy wrzodach nie musi być niesmaczny i wyglądać mało apetycznie. Mimo sporych restrykcji warto wprowadzać produkty i sprawdzać ich tolerancję oraz wpływ na występowanie dolegliwości. W miarę ustępowania objawów należy rozszerzać dietę i stopniowo wprowadzać żywność bogatszą w błonnik, gdyż to właśnie tam znajduje się najwięcej witamin i składników mineralnych.
Jednak obiad w diecie wrzodowej powinien być szczególnie łatwostrawny z uwagi na to, że sam w sobie jest duży objętościowo, co już zwiększa wydzielanie soków żołądkowych. Poniżej prezentujemy przykładowy jednodniowy jadłospis diety wrzodowej.
Śniadanie: jajecznica na parze z szynką, pomidorem (bez skóry oraz pestek) i szczypiorkiem.
Drugie śniadanie: jogurt z duszonym jabłkiem (bez skóry).
Obiad: dorsz pieczony; ziemniaki młode z koperkiem, gotowane; mrożona mieszanka warzyw gotowana.
Podwieczorek: wafle ryżowe z twarogiem i dżemem 100%.
Kolacja: kanapki (bułka wrocławska) z szynką, serem mozzarella light i ogórkiem (bez skóry).
Reklama
Przepisy na dania z diety wrzodowej
Dieta wrzodowa żołądka i dwunastnicy ogranicza czasowo sporą liczbę produktów, ale wiele z nich posiada swoje łatwostrawne odpowiedniki. Dzięki temu przepisów na posiłków, niezależnie od jej fazy, jest dużo, są różnorodne oraz pełnowartościowe.
Wystarczy jedynie modyfikacja tradycyjnych potraw i odpowiednie ich zbilansowanie np. zupa pomidora w wersji dla wrzodowców powinna być przygotowana na wywarze warzywnym z drobnym makaronem lub ryżem i być czysta bądź też zabielona śmietaną. Poniżej przedstawiamy dwa przepisy w tym także na łatwostrawną zupę:
Zupa krem z cukinii z łososiem
Składniki:
- łosoś wędzony na zimno, płat (80 g),
- jogurt naturalny 2% tłuszczu - 3 łyżki (69 g),
- ziemniaki – 1 ½ sztuki (221 g),
- cukinia - 1 sztuka (328 g),
- cebula – ¼ sztuki (22 g),
- bulion warzywny - 2 szklanki (500 ml),
- oliwa z oliwek - 4 łyżki (28 ml),
- oregano suszone - 2 szczypty.
Sposób przygotowania:
- Cebulę obierz i posiekaj.
- Ziemniaki obierz, umyj i pokrój w kostkę.
- Cukinię umyj i pokrój w kostkę.
- W garnku zagotuj bulion, dodaj ziemniaki i je podgotuj.
- Na rozgrzanej patelni z tłuszczem podsmaż cebulę z czosnkiem. Dodaj cukinię i smaż około 5-10 minut, co jakiś czas mieszając.
- Do bulionu z ziemniakami przełóż podsmażoną cebulę oraz cukinię, gotuj pod przykryciem na małym ogniu około 15 minut.
- Ugotowaną zupę zblenduj z jogurtem.
- Do zupy dodaj rozdrobnionego łososia.
Pulpeciki z kurczaka z oliwkami w sosie pomidorowym na kaszy jaglanej
Składniki:
- kasza jaglana sucha - 3 łyżki,
- kurczak, mięso z piersi mielone – 150 g,
- jaja kurze surowe - 1 sztuka,
- mąka ryżowa - 2 łyżki,
- oliwki czarne marynowane - 2 łyżki,
- pietruszka, natka świeża - 2 łyżki,
- oliwa z oliwek – 1 łyżka,
- sól, pieprz czarny, papryka słodka mielona,
- cebula – ½ sztuki,
- przecier pomidorowy (passata) - 1 szklanka.
Sposób przygotowania:
- Kaszę gotuj w osolonej wodzie zgodnie z informacją zamieszczoną na opakowaniu produktu.
- Cebulę obierz i posiekaj.
- Oliwki odsącz z zalewy i pokrój.
- Mięso przełóż do miski, dodaj jajko, oliwki oraz posiekaną natkę pietruszki. Dopraw solą, pieprzem i wymieszaj. Zwilżonymi dłońmi uformuj pulpeciki, a następnie obtocz je w mące.
- Na rozgrzanej patelni z tłuszczem usmaż pulpety na złoty kolor.
- Na patelnię dodaj cebulę, passatę pomidorową, paprykę w proszku, wymieszaj, przykryj i duś pod przykryciem przez około 15 minut.
- Pulpeciki z sosem podawaj na kaszy.
* Żeby zniwelować gorzkawy posmak kaszy jaglanej, warto przed ugotowaniem podprażyć ją na suchej patelni, aż do momentu wydzielenia się przyjemnego zapachu, a następnie wypłukać kaszę w zimnej wodzie. Można też zamiast tego wypłukać ją w gorącej, a następnie zimnej wodzie.
Z pomocą w bilansowaniu posiłków wychodzą naprzeciw nowoczesne rozwiązania dietetyczne. Aplikacja oferuje kilkanaście rodzajów diet, które każdy może dostosować do swoich indywidualnych potrzeb. Ponadto w ramach abonamentu otrzymuje się nieograniczony kontakt z dietetykiem.
Artykuł zawiera lokowanie produktu
