Naukowcy odkryli prosty sposób jak zmniejszyć ryzyko chorób serca aż o 20% ❤️‍🩹 Dowiedz się więcej!
Naukowcy odkryli prosty sposób jak zmniejszyć ryzyko chorób serca aż o 20% ❤️‍🩹 Dowiedz się więcej!
Naukowcy odkryli prosty sposób jak zmniejszyć ryzyko chorób serca aż o 20% ❤️‍🩹 Dowiedz się więcej!

Epinefryna – działanie leku. Czy jest dostępna bez recepty?

Epinefryna to hormon występujący naturalnie w organizmie człowieka, produkowany przez małe gruczoły zwane nadnerczami. Produkcja następuje przede wszystkim w momentach silnego stresu lub pod wpływem innych zintensyfikowanych emocji. Hormon pobudza do działania i wprowadza w niektórych układach natychmiastowe zmiany.
Pielęgniarka trzyma zastrzyk z epinefryną
źrodło:123RF
Spis treści

Czym jest epinefryna?

Epinefryna znana jest powszechniej jako „adrenalina”, nazywana potocznie hormonem stresu. Jest ona aminą pobudzającą układ współczulny, wydzielaną przez rdzeń nadnerczy – parzystych, niewielkich gruczołów (waga każdego z nich to ok. 10-15 gramów) położonych – jak sama nazwa wskazuje – nad nerkami.

Epinefryna wydzielana jest również na zakończeniach nerwowych i w tym wypadku staje się swoistym neuroprzekaźnikiem, którego zadaniem jest pobudzanie organizmu do działania w odpowiedzi na intensywne bodźce z zewnątrz. Bywa określana mianem „hormonu 3xF”:

  • fright– strach,
  • fight– walka,
  • flight– ucieczka.

Te angielskie terminy w prosty sposób opisują mechanizm jej działania, ponieważ naturalnie hormon ten odpowiedzialny jest głównie za reakcję organizmu w stanach zagrożenia. Pomaga organizmowi odpowiednio zareagować na strach lub silny stres i wywołuje w nim zdolności niewykazywane w innych sytuacjach (zdwojoną siłę, wyjątkową szybkość itd.).

Reklama

Epinefryna – lek ratujący życie

Epinefryna naturalnie wydzielana jest przez organizm człowieka, ale może być również otrzymywana syntetycznie i dostarczana w formie leku. Hormon ten, podawany w wysokiej dawce może ratować życie, kiedy u pacjenta dochodzi do zatrzymania akcji serca. Zastrzyk z adrenaliny skutecznie przywraca czynność krążeniowo-oddechową. Powoduje ona natychmiastowy skurcz mięśnia sercowego i tym samym wymusza powrót jego pracy. Epinefrynę podaje się czasem przy resuscytacji defibrylatorem, gdyż poprawia ona przewodzenie bodźców elektrycznych.

W przypadku zatrzymania krążenia adrenalinę wstrzykuje się prosto w serce. Zastrzyk taki zarezerwowany jest dla nagłych, skrajnych przypadków, kiedy życie pacjenta jest poważnie zagrożone. Jego skuteczność jest wysoka, ponieważ podanie leku prosto do mięśnia sercowego wywołuje natychmiastową reakcję, z pominięciem fazy wchłaniania substancji czynnej.

Reklama

Działanie epinefryny

Epinefryna podawana bywa w zastrzykach domięśniowych również w przypadku wstrząsu anafilaktycznego, dlatego znana jest osobom cierpiącym na silną alergię. Wstrząs anafilaktyczny wywołany jest zawsze chwilę po kontakcie z alergenem (po ukąszeniu owada, którego jad powoduje reakcję uczuleniową lub spożyciu uczulającego składnika, np. orzechów). 

Objawia się on:

  • nagłym spadkiem ciśnienia tętniczego krwi,
  • obrzękiem krtani prowadzącym do duszności,
  • skurczem oskrzeli,
  • niekiedy utratą przytomności.

Obrzęk krtani podczas wstrząsu anafilaktycznego może prowadzić do uduszenia, dlatego jest on tak niebezpieczny i wymaga natychmiastowej pomocy. Niekiedy jedyną formą ratunku może być właśnie domięśniowy zastrzyk z adrenaliny, która szybko podnosi ciśnienie krwi i hamuje opuchliznę, rozluźniając mięśnie gładkie gardła i oskrzeli.

Reklama

Epinefryna w zastrzykach – jak stosować? 

Epinefryna do wstrzykiwania w nagłych atakach silnej alergii dostępna jest w specjalnych ampułkostrzykawkach i oferuje ją każda dobrze zaopatrzona apteka. Ampułkostrzykawki są bezpieczne w użyciu – znajduje się w nich odpowiednia dawka leku do jednorazowego podania. Igła przystosowana jest do łatwego zrobienia zastrzyku, który pacjent może nawet wykonać samodzielnie w chwili zagrożenia (nawet, gdy jego samopoczucie gwałtownie się pogarsza). Zastrzyk taki robi się zazwyczaj w przednią część uda. Rozmasowanie miejsca po nakłuciu przyspiesza wchłanianie substancji i tym samym przyspiesza jej działanie.

Epinefryna bez recepty nie jest dostępna, ale osoby ze skłonnościami do silnych reakcji alergicznych nie powinny mieć problemu z otrzymaniem recepty na zastrzyki. Przeciwnie – pacjentom zagrożonym wstrząsem anafilaktycznym zaleca się noszenie ampułkostrzykawek przy sobie na wypadek kontaktu z substancją uczulającą.

Cena leku jest dość wysoka – epinefryna w ampułce do wykonania pojedynczego zastrzyku kosztuje od 30 do niemal 300 zł. Lek w zastrzykach występuje również w wersji dla dzieci z dawką odpowiednio dostosowaną do młodszych pacjentów.

Reklama

Skutki uboczne epinefryny

Wstrząs anafilaktyczny jest jedynym przypadkiem, gdy podanie epinefryny nie musi być konsultowane z lekarzem, a pacjent sam decyduje o konieczności wykonania zastrzyku. W innych sytuacjach przyjmowanie hormonu powinno być zawsze konsultowane ze specjalistą, ponieważ może ono powodować niepożądane skutki:

W odpowiednich dawkach jednak epinefryna stosowana jest np. do hamowania krwawienia. Jej właściwość znieczulająca jest natomiast wykorzystywana m. in. w stomatologii i laryngologii. Epinefrynę podaje się zawsze domięśniowo, podskórnie lub dożylnie, zgodnie z zaleceniami lekarza.

Reklama

Leki i preparaty zawierające epinefrynę

Justyna Gabrysiak-Kula
Artykuł napisany przez
Justyna Gabrysiak-Kula
W 2009 roku zdobyła tytuł magistra kulturoznawstwa Uniwersytetu Łódzkiego. Pierwsze doświadczenia zawodowe zdobyła w Radiu Łódź, współtworząc audycje młodzieżowe. Od kilku lat pracuje jako copywriter, specjalizując się w tematyce medycznej, kosmetycznej, parentingowej i w dziedzinach pokrewnych. Napisała dotąd setki artykułów o zdrowiu. Prywatnie wychowuje dzieci, pływa i czyta książki, choć to właśnie pisanie było zawsze jej ulubionym zajęciem.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Hormony
Wysoka prolaktyna: objawy, przyczyny, leczenie. Jak objawia się wysoka prolaktyna u mężczyzn i kobiet?
Test prolaktyny
Estrogeny - co to są za hormony i za co odpowiadają? Kiedy należy zbadać ich poziom?
Estrogeny
Fitoestrogeny - czym są i gdzie się znajdują? Działanie i wpływ na organizm
Soja w misce i tofu na drewnianej desce, czyli zrodla fitoestrogenow
Podobne artykuły
Próba krwi do badania stężenie kotryzolu
Kortyzol - co to jest i co oznacza podwyższony? Badanie i leczenie
Próbka krwi do badania poziomu PTH
Parathormon - funkcje. Jakie są objawy niskiego i wysokiego poziomu PTH?
Pielęgniarka pobiera krew do badania 17-OH-progesteronu
17-OH progesteron - interpretacja wyników. Jaka jest norma?
Wykres wzrostu stężenia progesteronu u ciężarnej
Progesteron - normy. Kiedy wykonać badanie?
Napis prolaktyna na kartce
Prolaktyna u mężczyzn – norma. Co oznacza podwyższona?

Reklama


Zobacz, jak rozpoznać niedożywienie!
Kliknij tutaj