Ile ważna jest recepta - na różne leki. E-recepta i papierowa

Recepta to rodzaj pisemnego zalecenia lekarza, które stwarza podstawy do zakupu potrzebnego lekarstwa w aptece. Wielu pacjentów zapomina, iż nie ma recept obowiązujących bezterminowo.

Każda musi być zgodna z obowiązującym wzorem, czytelnie wypełniona, zaopatrzona w dane lekarza wystawiającego i datę wystawienia. Niekiedy potrzebna jest również recepta transgraniczna.

Data ma szczególne znaczenie dla określenia, jak długo ważna jest recepta.   

Reklama

Ile ważna jest recepta?

Każda recepta jest realizowana według ściśle określonych zasad. Podstawowymi aktami prawnymi z tego zakresu są:

•  Ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (Dz.U.2020.944 z dnia 2010.05.27),
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 kwietnia 2018 r. w sprawie recept (Dz.U.745 z dnia 2018.04.17).

Przepisy prawa precyzyjnie określają sposób wystawiania i realizacji recept, w tym zakres danych niezbędnych do ich realizacji i wymagania dotyczące potwierdzania realizacji recept (§1 pkt.1 ww. Rozporządzenie Ministra Zdrowia).

Zrealizowanie każdej recepty, niezależnie od jej formy, obejmuje wydanie przepisanych na niej produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobów medycznych. Terminy ważności tych dokumentów są uzależnione od rodzaju leku, wypisanego na konkretnej recepcie. Od tego właśnie zależy, jak długo jest ważna recepta. 

Ważność recepty papierowej 

Co do zasady tradycyjna recepta w formie papierowej i e-recepta, ważne są przez okres 30 dni od daty ich wystawienia (art.96a ust.7 pkt.1 Ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne). Każda recepta zawiera w dolnej części pole oznaczone symbolem „data wystawienia”.

I ta data jest wiążąca przy realizacji i zakupie leków, bowiem od niej liczony jest termin 30-dniowy. Warto pamiętać, iż ten okres nie jest zawsze jednoznaczny z pełnym miesiącem. W przypadku miesiąca, który liczy 31 dni termin do realizacji i tak zawsze wynosi 30 dni. Data wystawienia recepty jest już pierwszym dniem biegu wymaganego terminu, do którego wliczają się wszystkie niedziele i święta.

Recepta może również posiadać dodatkowy zapis, obok daty jej wystawienia. Na każdym formularzu znajduje się „okienko” zatytułowane - data realizacji „od dnia”. Lekarz ma prawo wpisać odległą datę realizacji i termin 30 dniowy rozpoczyna się dopiero od jej początku.

Taki odroczony termin zakupu pozwala skorzystać z recepty w późniejszym terminie oraz zakupić leki „na zapas”, bez konieczności wydawania pieniędzy w jednym momencie na wszystkie zalecane produkty lecznicze. 

Dla każdego pacjenta ogromne znaczenie ma termin ważności recepty. Zamieszczenie daty wystawienia recepty to warunek konieczny, aby mogła być ona w pełni skutecznie zrealizowana. Warto sprawdzić po wyjściu od lekarza, czy recepta jest pod względem kompletna. Braki w tym zakresie czynią ją całkowicie nieważną. Odroczenie daty realizacji nie może być zastosowane w przypadku leków psychotropowych lub narkotycznych. 

Ważna recepta może być wystawiona w dwóch postaciach (art.95b ust.1 Ustawy Prawo farmaceutyczne):

• elektronicznej,
• papierowej.

Reklama

Kiedy można wystawić receptę papierową?

Recepty papierowe wystawiane są zgodnie z warunkami określonymi w art.95b Ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne. Przepisy przewidują taką możliwość w następujących przypadkach:

• braku dostępu do systemu teleinformatycznego (art.95b ust.2 pkt.1 ww. ustawy),
• recepty na produkt leczniczy lub wyrób medyczny wystawionej przez osobę uprawnioną do wystawiania recept zgodnie z prawem państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (art.95b ust.2 pkt.2 ww. ustawy),
• recepty dla osoby o nieustalonej tożsamości (art.95b ust.2 pkt.4 ww. ustawy),
• recepty na produkt leczniczy nieposiadający pozwolenia na dopuszczenie do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i sprowadzany z zagranicy na warunkach i w trybie przedmiotowej ustawy (art.95b ust.2 pkt.6 ww. ustawy).

Dokument, który spełnia jeden z tych warunków jest ważny i nie wymaga formy elektronicznej recepty.

Reklama

Terminy realizacji recepty

Co do zasady recepty papierowe są ważne przez 30 dni od daty ich wystawienia. Prawo przewiduje jednak pewne wyjątki. Prawodawca szczegółowo określił terminy realizacji recept w przepisach Prawa farmaceutycznego, aby unikać błędów w tak ważnej kwestii, jaką jest indywidualna dystrybucja leków dla pacjentów. Ograniczenia pozwalają na kontrolę sprzedaży leków, wskazanych dla pacjenta w konkretnym okresie chorobowym.

Terminy realizacji recept nie mogą przekroczyć:

• 7 dni od daty jej wystawienia albo naniesionej na recepcie daty realizacji „od dnia” w przypadku antybiotyków w postaci preparatów do stosowania wewnętrznego i parenteralnego (pozajelitowego) – art. 96a ust.7 pkt.2 Ustawy Prawo farmaceutyczne,
• 120 dni od daty jej wystawienia na produkty lecznicze, środki lecznicze specjalnego przeznaczenia żywieniowego sprowadzane z zagranicy dla pacjenta – art. 96a ust.7 pkt.3 ww. ustawy,
• 30 dni od daty wystawienia, bez możliwości naniesienia daty realizacji „od dnia” na środki odurzające, substancje psychotropowe, preparaty zawierające te środki – art.96a ust.7 pkt.4 ww. ustawy.

Ile ważna jest recepta na okulary? To pytanie budzi często wiele wątpliwości. Realizacja tego typu recept podlega ogólnym zasadom, a zatem dokument ten jest ważny 30 dni od daty wystawienia. Lekarze zalecają, aby takie recepty realizować jak najszybciej, co pozwala na wczesne zahamowanie postępującej wady wzroku. 

Wiele kobiet zastanawia się, ile ważna jest recepta na antykoncepcję. W tym przypadku również obowiązuje termin 30 dniowy. Jeżeli taka recepta jest wystawiana z zastosowaniem procedury realizacji „od dnia” to ustawowy termin biegnie od tak podanej daty.

Takie same odpowiedzi na wątpliwości, ile ważna jest recepta na szczepionkę usłyszą pacjenci od każdego lekarza, zlecającego szczepienia. Prawo w tym zakresie nie przewiduje wyjątków.

Reklama

Ile jest ważna e-recepta?

Co do zasady e-recepta jest ważna 30 dni. W §10 ust.3a Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 kwietnia 2018 r. w sprawie recept znajduje się bardzo szczegółowy zapis. Recepta online w postaci elektronicznej, na której nie oznaczono szczegółowo terminu realizacji recepty, nie może być zrealizowana po upływie 30 dni od daty jej wystawienia lub naniesionej na niej daty realizacji „od dnia”.

Tak sporządzonej e-recepty nie można już zrealizować po 30 dniach. Wielu lekarzy korzysta z możliwości wyznaczenia terminu realizacji „od dnia” i najczęściej stosuje to rozwiązanie w przypadku leków na choroby przewlekłe. Pozwala to na ograniczanie wizyt w poradniach. 

Recepta elektroniczna może być także ważna przez 365 dni (art.96a ust.7 pkt.1 Ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne). Osoba uprawniona, kierująca się aktualną wiedzą medyczną może taki termin w ten sposób oznaczyć (§11 ust.2 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 kwietnia 2018 r. w sprawie recept). Ważność e-receptyjest uzależniona od właściwego oznaczenia dawkowania leku. Jeśli lekarz tego nie zrobi, trzeba niestety całą receptę wykupić w ciągu 30 dni. Ta długoterminowa elektroniczna recepta pozwala na jednorazowy zakup zapasu leków na 180 dni. 

Zgodnie z art. 96b ust.1 i 2 Ustawy Prawo farmaceutyczne pacjent otrzymuje informacje o wystawionej recepcie elektronicznej ze szczegółowymi danymi:

• na wskazany w systemie informacji o ochronie zdrowia adres poczty elektronicznej, 
• na wskazany numer telefonu w postaci wiadomości tekstowej, 
• w postaci wydruku w sytuacjach braku wskazań w systemie informacji lub na żądanie.

Każdy pacjent otrzymuje także taką informację w ramach Internetowego Konta Pacjenta, jeżeli posiada do niego dostęp (art.96b ust.2a ww. ustawy).