Żywność wspierająca dobry sen 😴 - nowy trend w Polsce i na świecie ❗
Żywność wspierająca dobry sen 😴 - nowy trend w Polsce i na świecie ❗
Żywność wspierająca dobry sen 😴 - nowy trend w Polsce i na świecie ❗

Odleżyny na piętach, kości ogonowej i łopatkach. Jak leczyć?

Odleżyny powstają na wypukłościach kostnych w wyniku ucisku. Należą do trudno gojących się ran. Najczęściej tworzą się odleżyny na piętach, kości ogonowej i łopatkach. Niezwykle ważne jest nie tylko leczenie, ale również profilaktyka.
Opieka nad seniorem
Spis treści

Reklama

Czym są odleżyny?

Odleżyny – tym terminem nazywamy martwicę tkanek, która powstała na skutek niedokrwienia wywołanego uciskiem. Ucisk sprawia, że dochodzi do zatrzymania obiegu krwi w naczyniach mikrokrążenia skórnego, następnie do niedotlenienia tkanek, a w konsekwencji do ich obumierania. Tkanki martwicze oddzielają się, tworząc owrzodzenie – niezwykle trudne do wygojenia i często ulegające wtórnym zakażeniom. Im większa siła ucisku, tym większe ryzyko powstania odleżyn.

Wśród czynników sprzyjających tworzeniu się odleżyn wymienia się:

  • unieruchomienie,
  • porażenie,
  • niedowłady,
  • zaburzenia czucia,
  • zły stan odżywiania,
  • niewłaściwa masa ciała,
  • anemia,
  • miażdżyca,
  • podeszły wiek,
  • nietrzymanie moczu i kału,
  • schorzenia i uszkodzenia skóry, takie jak otarcia, maceracje,
  • ucisk,
  • tarcie,
  • zakażenia,
  • wilgoć,
  • niewłaściwa pielęgnacja.

Co warto podkreślić, odleżyny nie powstają samoistnie u osób zdrowych, lecz stanowią powikłanie wielu chorób, w przebiegu których pacjent zostaje unieruchomiony. To, kiedy powstanie odleżyna na plecach czy łopatkach zależy przede wszystkim od stanu zdrowia chorego. Szacuje się, że u pacjenta nieprzytomnego odleżyna może pojawić się w ciągu 2 godzin, natomiast u osoby przytomnej, ale unieruchomionej – w ciągu 2 tygodni.

Skala odleżyn

Jak wyglądają odleżyny na plecach, piętach i kości ogonowej?  Zależy to od stopnia zaawansowania zmian skórnych. W literaturze medycznej można znaleźć kilka klasyfikacji ran odleżynowych, jednakże najczęściej medycy posługują się pięciostopniową skalą odleżyn Thorrane`a, gdzie:

  • stopień I – oznacza blednące pod wpływem ucisku zaczerwienienie skóry.
  • Stopień II – nieblednące zaczerwienienie, które świadczy o uszkodzonym mikrokrążeniu; w tym stopniu zwykle obserwuje się obrzęk skóry, uszkodzenie naskórka oraz pęcherze. Opisanym dolegliwościom towarzyszy ból.
  • Stopień III – uszkodzenie skóry na całej grubości aż do tkanek podskórnych. W tym stopniu odleżyna ma wyraźnie odgraniczone brzegi. Dno rany jest wypełnione czerwoną ziarniną i żółtymi masami tkanek. Dookoła odleżyny widoczny jest rumień i obrzęk.
  • Stopień IV – zmiany obejmują nie tylko skórę na całej grubości, ale także tkankę podskórną. Widoczna jest martwica tkanki tłuszczowej. Dno rany miejscowo jest pokryte czarną martwicą.
  • Stopień V – zmiany są jeszcze głębsze i mogą obejmować powięzi i mięśnie, a nawet kości. Widoczna jest zaawansowana, czarna martwica.

Reklama

Odleżyny na piętach, kości ogonowej i kręgosłupie

Odleżyny tworzą się głownie w tych miejscach na ciele, w których odległość pomiędzy powierzchnią skóry a układem kostnym jest niewielka. Do miejsc szczególnie narażonych na powstanie odleżyn zaliczają się:

Reklama

Odleżyny - leczenie

Leczenie odleżyn jest uzależnione przede wszystkim od stopnia w skali Thorrane`a, a także od etapu gojenia. Wyróżnia się następujące fazy gojenia się ran:

  • fazę zapalenia – trwająca do 4 dni, która cechuje się obrzękiem, zaczerwienieniem i ociepleniem tkanek;
  • fazę proliferacji – trwa do 10 doby i charakteryzuje się powstawaniem ziarniny;
  • fazę dojrzewania – trwa do kilku miesięcy i jest to ostatnia faza gojenia, w czasie której dochodzi do naskórkowania.

W doborze terapii odleżynowej bierze się pod uwagę także czynniki, takie jak:

  • wiek i ogólny stan pacjenta (m.in. stopień odżywienia i nawodnienia),
  • przyjmowane leki,
  • choroby towarzyszące,
  • zainfekowanie rany.

Do leczenia odleżyn należy podejść holistycznie. Leczenie miejscowe opiera się przede wszystkim na odpowiednim oczyszczaniu rany i zastosowaniu środków wspomagających proces gojenia (przede wszystkim zapewniających ranie wilgotne środowisko).

Co jest dobre na odleżyny? Zastosowanie znajdują opatrunki hydrokoloidowe, hydrożelowe, poliuretanowe, algininowe, półprzepuszczalne błony poliuretanowe oraz dekstranomery. Dobór opatrunku zależy od stanu rany i fazy gojenia. Przykładowo, jeśli odleżyna jest w fazie naskórkowania stosuje się cienkie hydrokoloidy i żele hydrokoloidowe, których celem jest pobudzenie naskórkowania. Natomiast w fazie ziarninowania zastosowanie znajduje żel hydrokoloidowy lub hydrokoloid w paście lub płytce w celu utrzymania wilgotnego środowiska, ewentualnie opatrunek algininowy przy dużym wysięku.

Rana z martwicą suchą wymaga oczyszczenia chirurgicznego i utrzymywania wilgotnego środowiska, zaś z martwicą rozpływną pochłaniania wysięku za pomocą opatrunku algininowego. Poza leczeniem miejscowym, dużą rolę odgrywa właściwa dieta oraz leczenie choroby podstawowej, która doprowadziła do powikłań w postaci odleżyn.

Reklama

Co na odleżyny?

Co jeszcze na odleżyny można zastosować? W fazie naskórkowania, która trwa do kilku miesięcy, należy zadbać przede wszystkim o odpowiednie nawilżenie i natłuszczenie skóry. Warto zastosować maść, która zawiera alantoinę – substancję o działaniu przeciwzapalnym i przyspieszającym gojenie. Alantoina ponadto redukuje świąd, zaczerwienienie i łuszczenie się skóry.

 

Czytaj także:

Bibliografia

  • Chrzan Elżbieta, Chrzan Paweł, Zukow Walery, Napierała Marek, Eksterowicz Jerzy, Rola pielęgniarki w profilaktyce i leczeniu odleżyn, Journal of Education, Health and Sport 2016;6(12):123-170.
  • Profilaktyka odleżyn: Podręczny Przewodnik, European Pressure Ulcer Advisory Panel & National Pressure Ulcer Advisory Panel 2009.
Joanna Woźniak
Artykuł napisany przez
Joanna Woźniak
Dziennikarka i copywriterka, specjalizująca się w tematyce medycznej. Przez blisko pół dekady redaktor i wydawca serwisu internetowego Dziennika Łódzkiego. Współpracowała z łódzkim ośrodkiem TVP. Absolwentka Filozofii oraz Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej na Uniwersytecie Łódzkim. W wolnych chwilach fotografuje kontrasty ulicy i eksperymentuje w kuchni.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Choroby i zmiany skórne
Kaszka na twarzy - u niemowlaka i dorosłych. Przyczyny
Kaszka na czole
Wysypka na brzuchu u dziecka – alergia czy choroba? Poznaj przyczyny
Wysypka na brzuchu u dziecka
Jakie mogą być przyczyny wysypki na nogach u dzieci?
Dziecko z czerwonymi krostkami na nogach
Podobne artykuły
Drobne czerwone krostki na nogach dziecka
Co oznaczają drobne czerwone krostki na ciele dziecka?
Przebarwienia na stopach
Przebarwienia na nogach: jak usunąć? Brązowe i czerwone
Kobieta z naroślami na skórze twarzy
Narośl na skórze - jak usunąć i czy istnieją na to domowe sposoby? Rodzaje
Wysypka pęcherzowa na skórze
Bąble na skórze – skąd się biorą i jak sobie z nimi radzić?
Mężczyzna z krostami na plecach
Swędzące krostki - na ciele. Sprawdź, co oznaczają

Reklama


Sonda
Sonda redakcyjna
Czy zauważasz pogorszenie kondycji swoich włosów?
Opakowanie produktu Merz Spezial